VU-hoogleraar Andrew Tanenbaum is wild van zijn eigen creatie Minix. "De Linux-kernel is groot, zwaar en onhandig. Hoe lang duurt het om te booten? Veel te lang. Minix start in één seconde op." Een interview met de informaticus pur sang.
Hij is er niet. Zeven minuten wachten voor een gesloten deur, in een kale, bleekverlichte en verlaten gang. Is dit de vierde verdieping? Het lijkt wel een atoomkelder. Klokslag één uur gaat de deur van de kamer ernaast open. De boomlange Andrew Tanenbaum beent naar zijn eigen kantoor, doet de deur open, draait zich om en zegt: "Eén uur is één uur. Niet twee minuten ervoor, niet twee minuten erna. Informatica is een exacte wetenschap."
Goede zaak
Op zijn website bedankt hij de oorspronkelijke maker van Linux, de Fin Linus Torvalds. Dankzij Linux werd het rond 1993 weer ‘rustig’ rondom Minux, Tanenbaums eigen Unix-voor-het-onderwijs-variant voor de Intel x86-processoren, Sparc, Macintosh, Amiga en Atari. Hij schrijft: "Ik werd gek van de eindeloze stroom verzoeken van nieuwe mogelijkheden die gebruikers mij zonden. Ik weigerde ze allemaal, ik wilde Minix klein houden zodat studenten het in drie maanden konden doorgronden. Die consistente weigering inspireerde Linus om Linux te schrijven. We zijn allebei blij met het resultaat. De enige die niet zo blij zal zijn is Bill Gates. Dat is een goede zaak, denk ik."
| Interviews In het kader van zijn 35-jarig bestaan brengt Computable dit jaar een aantal interviews met markante personen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de Nederlandse ict-geschiedenis Alle afleveringen: |
Microkernel
Tanenbaum verdedigde gewoon zijn microkernel; een minimaal en daarom snel besturingssysteem dat naar behoefte functionaliteit aan- en weer uitschakelt.
"Torvalds begon met een revolutionair ontwerp, maar draaide dat later terug. Het resultaat was een tradioneel monolitsche kernel. Nu probeert men Linux weer tot een microkernel om te bouwen. Dat maakt het veiliger, minder gevoelig voor bijvoorbeeld virussen of wormen."
Wat is de grootste ict-mislukking van de afgelopen 35 jaar?
"De complexiteit. Alles is te ingewikkeld. Ik geef een voorbeeld. Thuis ging de telefoon stuk. Er kwam een nieuw. Zo’n dect-toestel. Als die telefoon gaat, dan pak je de handset en druk je op een toets. Omdat dat ding op Java werkt, reageert ie langzaam. Dus denk je dat je iets fout doet, en je drukt nogmaals op de ‘opnemen’-toets. Twee keer die toets indrukken betekent echter dat je het antwoordapparaat wilt afluisteren. Op het scherm had meteen een zandloper te zien moeten zijn, zodat je weet dat het apparaat je opdracht heeft gezien."
Luxe koelkast
"De fabrikanten gooien er steeds meer functies in. Het is software, het kost niks. Doe er maar vijfhonderd in! Het lijkt wel de tekstverwerker Word. Druk je daar per ongeluk Ctrl, Shift en een letter in, dan zit je in een of andere speciale modus. Je weet niet wat deze doet, en je weet ook niet hoe je eruit komt. De enige oplossing is het ding uit en weer aan zetten en hopen dat het apparaat schoon opstart."
"De software voor mijn pdp-11 (een forse minicomputer uit de jaren zeventig – red.) werkte sneller dan die op het Sun-werkstation dat ik nu gebruik. Een programma voor die pdp-11 was vier kilobyte. Nu zijn programma’s vier megabyte! De snelle processor en de hoeveelheid geheugen maakt dat nooit goed. En het allergrootste probleem zijn de veiligheidsrisico’s. Hoe groot is Microsofts besturingssysteem XP? Zo’n vijftig miljoen regels? Dat betekent dat er zo’n vijftig duizend bugs in zitten. Die haal je er nooit allemaal uit. De Minix-kernel bestaat uit tienduizend regels. Dat kan je wellicht foutloos krijgen."
En ingebedde software dan? Philips maakte vorige maand bekend samen met consumenten-elektronicafabrikanten als Sony open source software te gaan ontwikkelen voor hun producten.
|
Gestript
Minix maakt kans voor ingebedde systemen, denkt Tanenbaum. Hij overweegt zijn besturingssysteem in die richting uit te bouwen. In de toekomst zijn computers alom aanwezig (ubiquitous computing). "Ik ben over Minix wel een beetje bevooroordeeld. Er kan nog steeds iemand de Microsoft worden van de ingebouwde software. Een gemiddelde zakenman gebruikt nu vijf computers, in zijn mobieltje, zijn bankkaart, handcomputer en horloge. Straks zijn het er thuis of op kantoor honderden. Wie geloofde er begin jaren zeventig dat dertig jaar later alle tieners draagbare telefoons zouden hebben?"
"Linux is voor ingebedde toepassingen te groot. Het kost programmeurs vreselijk veel moeite het te verkleinen. Minix is al gestript. De beveiliging ervan is te overzien. De kans is redelijk dat het helemaal foutloos wordt."
Hoe kijkt u tegen de veiligheidsrisico’s aan?
"Beveiliging is één van de belangrijkste uitdagingen van de komende jaren. Het gaat gebeuren dat bij online-verkiezingen een jochie uit Maleisië de resultaten beïnvloedt. Als 20 procent stemt op een onbekende kandidaat, valt het misschien niemand op. Uiteraard zegt de fabrikant dat het niet kan."
Alles kan
"Weet je wat gaat gebeuren? Iemand breekt in bij een bank en verandert willekeurig namen en rekeningnummers. Kan niet, zullen de banken zeggen. Wat Barings Bank gebeurde kon ook niet, zeiden ze. Dagelijks infecteren wormen computers. Straks ook de magnetron en tv, het elektriciteitsnet, de bank, de verkiezingsmachine, het systeem voor de luchtverkeersleiding? Piloten zijn al niet meer gewend uit het raam te kijken."
Wat is uw grootste fout?
"Het niet eerder loslaten van Minix en het aanmoedigen van eigen versies. Ik dacht dat Berkeley Unix die rol zou krijgen. Ik heb verkeerd ingeschat hoelang de rechtszaak van AT&T tegen Berkeley Software Design (BSD) zou duren. Ik wilde Minix persé klein houden en niet voor iedere willekeurige student functies ontwikkelen. BSD had het moeten overnemen."
Wie vindt u een aansprekende ict-persoonlijkheid?
Er valt een stilte. Tanenbaum buigt zich voorover, vouwt zijn handen over zijn schedel en denkt na. Hij staat op, loopt naar de boekenkast en pakt een ict-encyclopedie. Hij bladert er wat in en zegt: "De uitvinders van Unix, Ken Thompson en Dennis Ritchie. En Doug Engelbart. Hij heeft Wimp uitgevonden (Windows, Icons, Mouse, Pointer). De command-line is een prima interface voor specialisten. De Wimp-interface maakte de computer een instrument voor grote groepen gebruikers."
Een selectie van Tanenbaum’s uitvindingen:
|
"Internet en communicatie. De meeste computers dienen voor e-mail, internet en interactieve spelletjes. Die communicatie heeft een enorme invloed. Er zijn drie grote communicatie-revoluties geweest. In de zestiende eeuw de post en in de vorige eeuw de telefoon en e-mail. Op het bezorgen van pakjes na gaat de post verdwijnen en de telefoon gaat straks via internet. De televisie en radio worden digitaal. Lokale radio?Ik luister geregeld naar een station uit Maryland, een mailtje naar Utrecht gaat net zo snel als een naar Australië. Dat had niemand zien aankomen. Ook de uitvinders van internet, Arpanet, niet. Die dachten dat een acht bits veld, dus 256 adressen voldoende waren voor alle computers op hun netwerk. En nou is het 32 bits veld van IP versie 4 niet eens voldoende."
Stapje verder
Tanenbaums huidige onderzoeksinteresse gaat vanwege dat laatste uit naar gedistribueerde computersystemen, in de projecten Amoeba, Paramecium en Globe. Hij vindt het zijn bijdrage aan de ict. "We gaan hier wel een stapje verder dan de huidige netwerkomvang. We onderzoeken wat er komt kijken bij systemen van niet een miljard maar tientallen miljarden computers groot. Als de ontwikkelingen in China enigszins lijken op die van Japan, dan hebben we daar straks 1,2 miljard mensen die allemaal een aantal computers hebben: vijftig miljard computers, die draadloos met elkaar communiceren binnen kaders van veiligheid en privacy. Geen triviale opgave."
De ict-industrie is al volwassen, vindt Tanenbaum. Maar staat ook nog in de kinderschoenen.
"Het is echter nog steeds heel dynamisch en niet als in de verzekeringsbranche, waar alles al is uitgevonden. We zitten nog op het niveau van de eerste massa-auto, de T-Ford. Volwassen is de ict als we in staat zijn om naar wens geneesmiddelen te ontwerpen, of op de pc een koe samen te stellen. Dat wordt vast even schrikken, maar binnen honderd jaar kan het. Dna is net als it een informatiesysteem. Het vertelt je hoe je een koe bouwt en geen papagaai, wij staan nu aan het begin van die ontwikkeling. Het zal een enorme groei van de industrie betekenen."< BR>
