De starre richtlijnen voor Europese aanbestedingen dragen bij aan het falen van ict-projecten bij de overheid. Die algemene indruk hebben deskundigen die nauw betrokken waren bij het afgebroken Wia-project van het UWV.
Veel grote overheidsprojecten lijden onder starre Europese aanbestedingsrichtlijnen. De regels zijn te rigide en partijen durven geen tussentijdse projectaanpassingen te doen. Dat meent een anonieme bron die nauw betrokken was bij de bouw van het ict-systeem voor de Wia, opvolger van de WAO. Uitkeringsinstantie UWV legde de bouw er van half juni definitief stil.
De ict'er vertelt aan Computable dat het UWV en ict-leverancier Logica geen aanpassingen aan de projectspecificaties durfden te doen uit angst voor juridische stappen van de concurrentie. Die hadden immers de aanbesteding verloren en zouden niet accepteren dat de voorwaarden veranderen. "De mantelovereenkomst was een vaag document; de specificaties misten de meest essentiële zaken voor de bouw van het systeem. Wij hebben vaak aangedrongen op aanpassing van de werkwijze en bijbehorende afspraken. Er moesten zaken worden afgesproken die in de praktijk niet aanpasbaar bleken. UWV was namelijk van mening dat aanpassing niet mogelijk was. Een algemenere juridische toetsing had waarschijnlijk laten zien dat er meer mogelijk was in het belang van het project."
Juridicularisering
De medewerker van Logica meent dat deze 'juridicularisering' bij veel overheidsprojecten speelt en wijt dat vooral aan de starre richtlijnen voor aanbesteding. "Leverancier en opdrachtgever zijn aan elkaar gekluisterd door de aanbesteding. Beide partijen zijn gebaat bij het aanpassen van de afspraken om falen te voorkomen. In de praktijk blijkt dat beide partijen niet te lukken."
Bij brancheorganisatie ICT~Office herkennen ze de geschetste problemen van Europese aanbestedingen. Woordvoerder Ted van Hintum vertelt over de nuance in de discussie: "Na de gunning is meerwerk tot op zekere hoogte mogelijk, maar Europese regels staan niet toe dat deze aanpassingen in feite leiden tot een nieuwe opdracht. Het is belangrijk dat de transparantie en het gelijkheidsbeginsel niet in het geding komen. Als er tegen de regels is gehandeld, kunnen marktpartijen naar de rechter stappen."
Geen onzin
Daan Rijsenbrij, onafhankelijk ict-adviseur die als auditor betrokken was bij het Wia-project, wil het beeld van de aanbestedingsrichtlijnen ook nuanceren. "Theoretisch is het geen onzin dat klant en leverancier bang zijn voor het gaandeweg aanpassen van projectafspraken. Maar praktisch is het nauwelijks denkbaar. Concurrenten gaan niet snel naar de rechter, omdat ze niet als slechte verliezers gezien willen worden", aldus Rijsenbrij.
Ik beschouw de aanbestedingsregel van EU als een KARTEL vormingsregel. Waarom? Kleine bedrijven izijn kansloos als je de regel toepast.
@aix: Vaak betreft het zeer grote projecten waarbij o.a. goede referentie-sites belangrijk zijn. Als “klein” bedrijf heb je die referenties (meestal)niet. Daarom alleen al loont het de moeite niet om er ook maar aan te beginnen om in te schrijven.
Ik ben er wel een voorstander van dat er wat moet veranderen rond aanbestedingsregels.
Europese aanbesteding geldt als bij projecten met bedragen van 210 duizend euro.
Dat is eigenlijk maar een omzet van 1 a 1,5 medewerker voor een jaar en dus makkelijk binnen het bereik van vrij kleine leveranciers.
Europese aanbesteding zou pas moeten gelden vanaf een paar miljoen euro.
Voor bedragen daaronder zou een meer eenvoudige aanbestedingsprocedure al voldoen.
Ik ben het volledig met Rob eens. Het aanbestedingsbedrag moet naar minstens 2,5 – 3 miljoen.
Ik kan een voorbeeld aandragen: de uitwerking van een project kost aan operationele gelden ca ? 350.000,–.
Vanwege de aanbestedingsregels kost ditzelfde project ruim ? 2 miljoen.
Kan het kabinet zich svp hiermee bezig houden en niet met het verzinnen van betuttelende belastingmaatregelen.
Ik ben van mening dat overheidsprojecten door de overheid verdeeld moeten worden over competente partijen in volgorde van toerbeurt op basis van open calculatie en uiteindelijk een eindcontrole door een onafhankelijk accountancy bureau. Dit voorkomt fraudes en torenhoge kosten voor aanbestedings trajecten voor aanbiedende partijen en voor de overheid an sich. Daarnaast zijn het over het algemeen alleen de adviseurs die echt garen spinnen bij de aanbestedingen.
Uiteraard is dit niet mogelijk omdat de EU dit niet toelaat, maar ja, stel je voor, je zou eens iets ondernemen dat beter is voor je eigen economie en werkegelegenheid maar tegen de EU-regelgeving in gaat.
Ondertussen is het voor mij duidelijk dat de iedere markt waar met dergelijke aanbestedingen wordt gewerkt niet geschikt is om normaal geld te kunnen verdienen.
Ik zie veel opmerkingen en reacties als dat kleine partijen geen kansen zouden hebben, daar ben ik het volstrekt NIET mee eens, kleine partijen moeten slimmer en flexibeler kunnen opereren dan de grote broers. Een van de mogelijkheden die ik in het verleden zeer succesvol hebt toegepast vanuit Telindus, en in de toekomst ook vanuit mijn huidig bedrijf Avensus is: COMBINATIE vormen.
Daarnaast zie ik opmerking als zouden de aanbestedingsdrempels omhoog moeten, de EU is juist voornemens de drempel voor producten en diensten te verlagen van (BAS)133.00,- (Centrale Overheid) nu naar 50.000,- in de nabije toekomst.((BAS) 206.000,-(naar 90.000,-) voor andere overheidsinstanties) Dit betekent voor veel lagere overheden, zoals gemeenten, dat ze veel vaker moeten aanbesteden, wat de kosten van een project weer omhoogstuwt.
De opmerking over het aantonen van kennis en kunde middels referenties is terecht, hiermee sluit de aanbesteder een risico uit van het niet beschikken over de benodigde kennis en kunde om de opdracht tot een goed einde te brengen. Overigens wordt hier behoorlijk mee gesjoemeld door bedrijven. Iemand bij de Marine vertelde mij eens dat hij op een inschrijving een en dezelfde referentie bij drie los van elkaar staande bedrijven zag genoemd. Overigens wordt dit bij de klant geverifieerd en geld als KO als blijkt dat niet de hele waarheid is verteld.
Altijd bereid (betaald) advies te geven en samen te werken op leuke aanbestedingen..
akoolen@avensus.nl
De essentie van deze discussie ontgaat me geloof ik. Gedurende 2 of 3 jaar lang wordt er voor een nieuw systeem maandelijks 2 of 3 miljoen euro over de balk gesmeten (zo nauw kijken we niet). In totaal 87 miljoen euro. Dat wordt retrospectief toegeschreven aan falende Europese aanbestedingsregels ? Mijn ogen knipperen bij deze bewering. Je besteedt een automatiseringsproject op hoofdlijnen aan en gaat daarna steeds dieper en gedetailleerder specificeren. Als daarvoor geen plek is in de Europese aanbestedingsregels, dan zet je daar een jurist op. De automatiseerders laat je doen wat des automatiseerders is en de juristen hetgeen des juristen is. Voor deze prijs mag je wel iets meer creativiteit en gezond verstand verwachten. Van beide partijen, overigens.
Zijn de starre aanbestedingsrichtlijnen de reden voor het mislukken van IT-projecten? Naar mijn mening ontbreekt het de partijen die zich binnen deze richtlijnen moeten bewegen aan kennis en expertise. Want in het geval van de Wia-case zijn het niet de aanbestedingsregels die knellen, maar biedt het contract niet de ruimte die beide partijen graag willen. In de specificatiefase was de ruimte voldoende aanwezig, maar deze is waarschijnlijk niet optimaal benut.
Natuurlijk is het moeilijk om bij complexe materie als een ICT-systeem voor de Wia de specificaties goed dicht te timmeren. Maar de vraag is dan ook of voor een dergelijk ontwikkelingstraject functioneel specificeren niet beter werkbaar is. Door vervolgens goed in het contract vast te leggen hoe je omgaat met eventuele projectaanpassingen (uiteraard binnen bepaalde marges), creeer ruimte voor jezelf als aanbestedende dienst en voor de contractpartner om die aanpassingen gedurende het project ook daadwerkelijk te kunnen doorvoeren.
En de concurrenten? Die kunnen hier weinig van zeggen. Zij hebben immers ook ingeschreven op de aanbesteding en zullen daarmee akkoord zijn gegaan zijn met het conceptcontract dat die vrijheden biedt. Uiterst transparant!