Mede voor massale dataverwerking hebben onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) belangrijke subsidies van het European Research Council (ERC) gekregen. Zo ontving prof. dr. Léon Koopmans 3,5 miljoen euro voor zijn project CoDEX The Final 21-cm Cosmology Frontier.
Van die beurs van 3,5 miljoen besteedt Koopmans een miljoen euro aan een nieuw computersysteem voor dataverwerking en -opslag. Het project heeft als doel extreem zwakke radiosignalen te detecteren van neutraal waterstof afkomstig uit de eerste miljard jaar van ons heelal.
CoDEX bundelt meerdere observatieprogramma’s en hun expertise in één programma. Hierdoor kunnen de huidige limieten op het 21-cm radiosignaal van neutraal waterstof met drie tot zes ordes van grootte worden aangescherpt in precisie. Om hiertoe te komen, gaan onderzoekers petabytes aan data verwerken, de inspanningen op het gebied van signaal- en dataverwerking versterken en de rekencapaciteit vergroten.
Neutraal waterstofgas
Een andere hoogleraar aan de RUG, prof. dr. Erwin de Blok, ontvangt 2,5 miljoen euro om de herkomst van het neutrale waterstofgas in melkwegstelsels te achterhalen. Neutraal waterstofgas vormt de brandstof voor stervorming. De meeste sterrenstelsels hebben niet genoeg gasreserves om hun hele leven sterren te vormen. Ze moeten dit dus ergens vandaan krijgen.
Computersimulaties suggereren dat dit gas waarschijnlijk uit de ruimte tussen melkwegstelsels komt. Omdat de straling die het gas afgeeft erg zwak is, is dit proces nog nooit ondubbelzinnig waargenomen. De Blok gaat extreem gevoelige radiowaarnemingen gebruiken van nabije sterrenstelsels, gemaakt met de nieuwe MeerKAT-radiotelescoop in Zuid-Afrika, om dit gas te detecteren. Hij wil nieuwe methoden ontwikkelen waarmee de grote hoeveelheden gegevens die van MeerKAT zullen komen, efficiënt zijn te analyseren.
