Het kabinet voelt niets voor een absoluut verbod op elke vorm van gezichtsherkenning in de openbare ruimte. Anders dan de Europese privacy-toezichthouder EDPB vindt minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) dat er ruimte moet blijven voor uitzonderingen.
De Tweede Kamer had de bewindsman eind juni om een reactie gevraagd op het radicale standpunt van privacy-toezichthouder European Data Protection Board (EDPB). Die raad heeft behalve gezichtsherkenning ook vergelijkbare technieken zoals stemherkenning en bewegingsherkenning op straat tot taboe verklaard.
Dekker deelt de zorgen van de EDPB. Met name het verwerken van biometrische gegevens is een heet hangijzer. Toch is een volledig verbod volgens hem een te zwaar middel. Hij vindt dat aan de inzet van technologie die gemakkelijk inbreuk kan maken op grondrechten, strenge regels en strikte voorwaarden moeten worden gesteld.
Overigens geldt nu al een uitgebreid juridisch kader. Zo is het verwerken van bijzondere persoonsgegevens in beginsel verboden. Bij gezichtsherkenning mag alleen in uitzonderlijke gevallen iets met biometrische gegevens worden gedaan. Er moeten zwaarwegende belangen zijn om van een verbod af te wijken, bijvoorbeeld bij zware criminaliteit.
‘Nee tenzij-beleid’
Het kabinet zal zich in EU-verband inspannen voor een ‘nee tenzij’-beleid. Nederland wil voorkomen dat de Europese Commissie in het wetsvoorstel voor artificial intelligence, de AI-verordening, te veel de oren laat hangen naar de Europese privacy-toezichthouder. Het kabinet gaat dit jaar hierover nog een aantal bijeenkomsten organiseren. Experts en belanghebbenden worden dan gehoord.
De EDPB wil een totaalverbod op ieder gebruik van artificial intelligence (AI) voor de geautomatiseerde herkenning van menselijke kenmerken in de publieke (en online) ruimte. Te denken valt aan gezichten, de manier van lopen, vingerafdrukken, dna, stemmen, toetsenbordaanslagen en andere vormen van biometrische of gedragssignalen in iedere context.
Ook wil deze toezichthouder een verbod op AI-systemen die individuen op basis van biometrie clusteren. Niet gekeken mag worden naar etniciteit, geslacht, politieke of seksuele oriëntatie of andere gronden voor discriminatie. Tenslotte eist de EDPB een verbod op systemen die emoties kunnen herkennen. Uitzonderingen zijn mogelijk voor medische of onderzoeksdoeleinden. Maar dan moeten er passende waarborgen zijn.
EDPB
De EDPB bestaat uit de privacy-toezichthouders van alle EU-landen. AP-voorzitter Aleid Wolfsen zit ook in deze Board. De EDPB wordt in haar standpunt gesteund door de European Data Protection Supervisor (EDPS). Deze laatste instelling is vooral belast met toezicht op de gegevensbescherming binnen de Europese instellingen
Zoals eerder al gezegd maakt biometrie de persoon en de ‘mugshot’ op het persoonlijke abonnement van de sportschool moet voorkomen dat het een gezinsabonnement wordt. Dezelfde gezichtsherkenning loopt wel uit de hand als er andere doelstellingen aan gehangen worden, de overheid staat bekend om een scopecreep en daardoor is een ‘Nee, tenzij’ beleid net zo geloofwaardig als elke andere belofte van het demissionaire kabinet. Zwaarwegende belangen klinkt reuze gewichtig maar wie gaat die belangen dan wegen want tot op heden wekt de trias politica door affaires zoals de toeslagen geen vertrouwen.