René Veldwijk schrijft op persoonlijke titel en is niet verbonden aan de redactie Computable.
Op de universiteit werd mij geleerd hoe je een organisatie zo vormgeeft dat ze bestuurbaar is. Essentieel daarbij is functiescheiding, het zodanig opknippen en verdelen van taken en verantwoordelijkheden dat er geen waarde aan een organisatie wordt onttrokken. Daarbij werd meteen verteld dat er geen kruid is gewassen tegen samenspanning. Als functionarissen die elkaar moeten controleren gemene zaak maken houdt alles op. De Zembla uitzending laat zien wat er gebeurt als topmanagers met elkaar samenspannen: iedereen gaat dan vrijuit.
Samenspanning: horizontaal en verticaal
Zembla’s eerste uitzending over ict-fraude door Ordina suggereerde onbedoeld dat de samenspanning vooral tussen ict-bedrijven plaatsvindt. Bij dergelijke horizontale samenspanning tillen bedrijven samen de opdrachtgever, soms met inschakeling van corrupte lagere ambtenaren. De bedrogen overheidsorganisatie is dan slachtoffer, misschien zwak en onbekwaam, maar wel integer.
In de tweede uitzending corrigeerde Zembla het ontstane beeld. Dat was enorm belangrijk omdat het beeld van bedrogen ambtenaren een dwaalspoor is. Je krijgt dan remedies als ; betere procedures', 'meer toezicht', 'meer opleidingen inkopen', precies de adviezen waar de Commissie Elias al mee was gekomen. Ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) trapte erin: zij kondigde een onderzoek aan naar ict-misstanden.
Ik probeerde om het verkeerde beeld van wat er mis is weg te krijgen. Ik vroeg belet bij de ACM en vertelde dat publieke ict-fraude nagenoeg altijd verticale samenspanning is: afspraken tussen ict-leverancier en publieke opdrachtgever. Ook schreef ik een artikel op computable.nl. De mensen van de ACM hoorden mij aan en zeiden dat verticale samenspanning zaak is van het Openbaar Ministerie, niet van hun. Ik vroeg ze retorisch of zij dachten dat het OM zichzelf zou gaan vervolgen als de kongsi tussen ict-bedrijven Ordina en Quint waarover Zembla had bericht door hun opdrachtgever, het OM zelf zou zijn opgezet.
Nu laat Zembla alsnog zien hoe verticale samenspanning werkt. En op het moment dat ik dit opschrijf komt de NRC met een hoogst welkom bericht: het ACM onderzoek heeft niets opgeleverd. Mooi zo.
Verticale samenspanning: het ultieme bederf
Samenspanning tussen leveranciers en opdrachtgevers is veel ernstiger dan tussen leveranciers onderling. Er zijn dan namelijk altijd functionarissen van de klant betrokken, meestal beslissers, mensen uit de ambtelijke (sub)top, bestuurders. Vriendschap en voortrekkerij worden beloond met geld, weekendjes Schiermonnikoog, offshore bordeelbezoek in Bangalore of een marktconform beloonde baan bij het ict-bedrijf. Ik hoor ook van bestuurders die, murw geworden door verziekte (aanbestedings)regels en gegijzeld door hun ict-leveranciers, lijden aan een ict-variant van het Stockholmsyndroom.
Ongeacht het motief van de opdrachtgever is het in bed kruipen met een ict-leverancier het ultieme bederf. Alles wordt er mee besmet, ook de top van het landsbestuur. Als uitkomt dat de bestuurders van de SVB gemene zaak maken met Capgemini dan heeft de verantwoordelijke bewindspersoon, mevrouw Klijnsma, een groot probleem. En dus komt het ambtelijke apparaat in beweging om zaken in de doofpot te houden. Zo verspreidt het bederf zich verder. We willen fouten toedekken, niet ervan leren. Als abstract belastinggeld botst op concrete politieke belangen is de uitkomst steeds dezelfde.
Samenspanning bij de SVB: de Capgemini factuurcarrousel
De Zembla uitzending gaat over het mega faalproject MRS. Onder de door Zembla besproken wantoestanden is de uitsmijter dat de programmamanager van de SVB een zzp'er was, die werd ingehuurd door … Capgemini. Deze Joop G, op wiens conto betalingen van tientallen miljoenen belastinggeld aan Capgemini staan, stuurde zijn rekeningen dus aan datzelfde Capgemini, het bedrijf dat hij namens de SVB moest aansturen. Zo’n factuurcarrousel is ongehoord en haast onverklaarbaar. Een deel van de verklaring is dat de SVB in haar maag zat met G’s 'salaris' van drie keer Balkenende. Liever de kat op het spek gebonden dan gedoe over topbeloningen, zo lijken bij SVB de mores.
Overigens was G volgens sommigen ook een mol bij de SVB voor Ordina - geheel in de lijn van Zembla deel 1. G werkte via Ordina voor de SVB totdat Capgemini totaal onverwacht de aanbesteding voor MRS won. Een goed ingevoerde bron speculeert dat G acteerde als 'dubbelmol' voor Capgemini. Zoals steeds valt er niets hard te maken, maar ik vernam dat de verbijstering bij Ordina totaal was toen de SVB koos voor Capgemini.
De factuurcarrousel G-Capgemini was een publiek geheim. Toen ik als buitenstaander over SVB-MRS ging schrijven [1, 2] kreeg ik meteen informatie van een SVB-manager. G zou elke factuur van Capgemini per omgaande tekenen. Verontruste-boze-woedende SVB'ers werden afgewimpeld met de mededeling dat Capgemini de fouten wel zou repareren.
Het is goed om hier op te merken dat echte misdrijven bij verticale samenspanning nauwelijks zijn hard te maken. Je voelt dat de kluit belazerd wordt, maar juist omdat alles in het halfduister gebeurt is er steeds een alternatieve verklaring voor schijnbaar corrupt gedrag. 'Gedoe met betalingen voor niet werkende software? - Best moeilijk om streng en rechtvaardig om te gaan met een bevriende broodheer.' Zelfs als in het contract tussen G en Capgemini zou staan dat G geld zou krijgen voor een snelle betaling van facturen zou er vermoedelijk nog geen strafbaar feit zijn. En zoals elk faalproject liep MRS jarenlang door, zodat het SVB bestuur ruimschoots gelegenheid had om in te grijpen. Maar ach, ict-projecten lopen wel eens mis en het ministerie dekt enthousiast de aftocht. Volgens het persbericht waarmee het stoppen met MRS werd aangekondigd was de software van Capgemini toch al achterhaald. Het feit dat Capgemini zich had vastgeprogrammeerd was eigenlijk een meevaller. Priceless.
Samenspanning: meer, meer, meer
De SVB en G beweren dat de laatste geen carte blanche had. G had namelijk een gelijkwaardige interne rechterhand: Ron R. R. controleerde G. Jammer dat het ook publiek geheim was dat G en R samen een bedrijfje, 'Tranzzition!' genaamd, hebben. Dus weer een kat-op-spek situatie. De merkwaardige website van dit bedrijf zegt niets over wie er achter zit - publieke geheimen vergen enige discretie.
Waarom zo te koop lopen met een dubieuze zoniet verdachte constructie? Het kan zomaar dat Tranzzition! gebruikt werd als vehikel om inkomensverschil tussen ondernemer G (280 euro per uur) en ambtenaar R (schaal 18?) te vereffenen. Let wel: ook al is het zo, het is niet strafbaar. Je bent samen in zaken dus zoiets mag gewoon. Alles is gemeld bij de KvK en de omgeving weet ervan.
G stuurde zijn facturen aan Capgemini vanuit zijn eigen BV dus formeel had Capgemini niets te maken met R. Hoe de verhoudingen werkelijk lagen bleek toen het MRS project in 2014 implodeerde. Inhuurkracht G en ambtenaar R verdwenen bij de SVB en om meteen weer op te duiken bij de IND, onderdeel van het ministerie van V&J dat op ict-gebied een twinningrelatie heeft met de SVB en waar Capgemini een groot ICT-(beheer)project doet. (Zei ik al dat verticale samenspanning alles besmet?) Vermoedelijk omdat G en R direct werden ingehuurd door de IND (nu wel) en in de aanloop naar de Zembla uitzending weer zijn uitgevlogen, wordt dit pikante feit niet gemeld. En sowieso is er natuurlijk niets gebeurd dat niet mag.
De rol van India: virtualisering en vervreemding
Centraal bij Zembla staat de rol van Capgemini India en de onbekwaamheid van Indiase ontwikkelaars. Zembla wijst fijntjes op het verlies aan controle dat eigen is aan ict-offshoring. Niemand is in staat om te controleren dat Capgemini India de uren maakt die worden gefactureerd en of die uren worden verspijkerd door bekwame personen. Zembla suggereert van niet maar niemand - ook Capgemini niet - kan het tegendeel bewijzen.
Equihold: de samenspanning doorbroken
De Zembla uitzending gaat over de SVB nu en het UWV rond 2007. Beide organisaties zitten op enorme hoeveelheden projectinformatie die ze onder zich houden. Maar gelukkig is er Equihold, een privaat bedrijf dat geen Haagse suikeroom heeft en dus failliet is. De gedupeerden willen financiële genoegdoening en vertellen graag aan Zembla hoe de India route werkt. Het meest schokkend is deze: 'als u onze Indiase collega’s een onvoldoende geeft dan loopt het met onze collega’s en met uw project niet goed af'. Chantagepraktijken op schrift. Maar niet strafbaar.
SVB en UWV: loyaliteit waar je ook kijkt
Zembla geeft met de oude UWV casus naast de recente SVB ramp een mooi beeld van de modus operandi van Capgemini rond offshoring. Maar wat niet in de uitzending zit is dat Capgemini ook bij UWV werkte met gekochte loyaliteiten. Het waren nog onschuldige tijden en de meeste constructies waren voor iedereen die dat wilde zien duidelijk. Wie meer wil weten verwijs ik naar een gepubliceerde brief aan de commissie Elias. Zoek op trefwoorden ‘Capgemini’, ‘Bos’, ‘Bolder’ en ‘Hoogendoorn’ en je ziet hetzelfde patroon van samenspanning als later bij de SVB.
Wel in de uitzending zit een interview met de verantwoordelijke ambtenaar destijds bij UWV. Deze man is integer en had bij UWV een goede naam als beheermanager. Maar hij was kansloos want er was nog helemaal geen systeem, terwijl hij en iedereen van UWV en het ministerie moest doen alsof het polisadministratie systeem operationeel was. En de deskundige manager/zzp'er op wie hij volledig leunde bleek naderhand een mol van Capgemini te zijn. Afijn, het is allemaal beschreven. Misschien is het met de kennis van nu wel relevant voor de politiek.
One’s an incident, two’s a coincidence, three’s a pattern
We hadden Ordina met een meneer L. in de rol van schurk. L wordt natuurlijk niet strafrechtelijk vervolgd en zou in ruil voor zijn zwijgen een premie met zes nullen van zijn werkgever hebben meegekregen. Misschien was er bij Ordina meer mis, maar een algehele bedrijfsstrategie van omkopen, smeren en fêteren is toch onwaarschijnlijk. Bij Capgemini wijzen de Zembla-bevindingen in de richting van een echte modus operandi van systematisch uitschudden van klanten.
Maar is er werkelijk een patroon of kunnen de drama’s bij SVB en UWV toeval zijn? Er is in elk geval nog een Capgemini-India-overheid project: het beruchte systeem Radar waarmee - hoe ironisch - fraude moet worden bestreden. De geur van samenspanning is hier nog sterker dan bij de SVB, resulterend in een oprotpremie voor Capgemini en een overdracht van een mislukt project aan zusterbedrijf [sic] Sogeti via een geheime aanbesteding. Wat zullen ze hebben gelachen, daar in Parijs.
Three’s a pattern, een modus operandi en bovenal een schadebedrag dat in de honderden miljoenen loopt.
De politiek: zelfreinigend vermogen?
De wantoestanden in de wereld van publieke-ict zijn niet nieuw en evenmin beperkt tot Ordina en Capgemini. Wat de Zembla uitzending weer duidelijk maakt, is dat falen een verdienmodel is geworden, een faalindustrie waarin duizenden (para-)ict'ers hun brood verdienen. Falen is lucratief geworden. Slagen is voor losers.
Gelukkig schuiven de panelen. Kraaide er in 2007 geen haan naar (officieel) 270 miljoen schade bij UWV, nu worden er wenkbrauwen gefronst bij een veel lagere schade bij de SVB. Ordina is ruim 9 procent van zijn omzet bij de overheid kwijtgeraakt. Maar als er verder niets gebeurt, blijft het systeem van samenspanning bestaan en kan verontwaardiging overgaan in berusting.
De verontrusting over ict-ellende komt op dit moment vanuit de journalistiek en uit voelbare ict-faals zoals het PGB-systeem. De politiek vindt overwegend dat ze wel klaar zijn met een parlementair onderzoek en met wat gebaren voor de bühne. Ex-voorzitter Elias speelt daarbij een onprettige rol door elke suggestie dat er structureel zaken mis zijn met kracht te bestrijden, waarbij op de man spelen niet wordt geschuwd.
De uitzending van Zembla zal deze houding vermoedelijk niet veranderen. Er staat prestige op het spel, maar ook speelt het bijzondere gegeven dat de bij Capgemini verantwoordelijke manager voormalig VVD Kamerlid Zsolt Szabo is. Het lijkt niet gewaagd om te veronderstellen dat de lijnen tussen Capgemini en de Kamer kort zijn. Ik ben ook niet de eerste die de korte lijnen opvalt. De NRC was mij voor.
Er zijn gelukkig ook recente lichtpuntjes. Kamerlid Mona Keizer (CDA) onderneemt op haar dossiers actie voor meer openheid over ict. Bij motie vraagt ze om vrijgave van specificaties en broncode van niet werkende systemen, met name die van het PGB-systeem en de BRP. De ministeries verzetten zich hier met hand en tand tegen. Ambtenaren krijgen nachtmerries bij de gedachte dat deskundige outsiders zoals de door Zembla ingeschakelde professor Groote na de software van Equihold ook die van de SVB (PGB's en MRS) in handen krijgen. Die vrees is terecht. Openheid over ict gaat een enorme schok geven. Maar de eindeloos voortgaande reeks ict-rampen laat zien dat het ontspoorde systeem van publieke-ict zichzelf niet meer kan genezen.
Misschien is Zembla 3 genoeg om de Kamer wakker te krijgen. Zo niet dan kunnen we een voortgaande reeks van schandalen verwachten. Ordina was misschien geen incident, maar ook geen bedrijfsbeleid. Het samenspanning-spel dat Capgemini speelt bij haar overheidsklanten lijkt wel een vaste waarde. Als dat inderdaad zo is dan valt er nog wel meer dirt te verwachten.
René Veldwijk, partner bij Ockham Groep
Reacties
Heb net even de jaarrekeningen bekeken van Groen Holding B.V. en R. Roozeboom Beheer B.V.: de activa van ambtenaar Rozenboom lopen zo'n 50.000 EUR/jaar op, maar het is allemaal peanuts vergeleken met de activa in de holding van Groen.
Jammer dit artikel. Het staat zo bol van de ongefundeerde insinuaties, dat ik de analyse helaas niet meer serieus kan nemen.
@Peter
Nee! Nee! Nee! Complimenten juist voor de schrijver van dit artikel! Een mooie aanvulling op de onthullende en voor mij schokkende Zembla uitzending. Heeft u deze wel gezien?
Alle onthullingen moeten nu keihard serieus genomen worden om de ellende van dit soort praktijken te stoppen. Om het goed samen te vatten:
Zembla: CapGemini bouwde voor UWV voor 270 miljoen euro een niet werkend systeem. Klein bedrijfje lukte het met 8 man voor 4 miljoen wel.
Oh en als u het 'allemaal' ongefundeerd vindt, geef dan ook even aan op welke vlakken u het oneens bent...
haha dit artikel is vol fantasie!
Ik begrijp ook dat er een rechtszaak loopt door het SVB om de miljoenen terug te krijgen van Capgemini. Lijkt mij erg logisch. Maar hoe om te gaan met het wel of niet uitsluiten van Capgemini voor lopende aanbestedingen? De overheid kan toch zeggen: betaal eerst maar eens terug voordat we er überhaupt aan denken om jullie weer in te gaan huren?
En bij een ander heet hangijzer / faalproject RADAR: deze werd in het geheim onderhands aanbesteed aan Sogeti, een zusterbedrijf van Capgemini.
@Peter: Op basis van je ongefundeerde kritiek lijkt het alsof je zelf een belanghebbende bent. :)
OT: Wat het verhaal nog sneuer maakt is dat Capgemini in het verleden ook nog eens in het salaris van het uitvoerende personeel heeft lopen snijden.
http://www.computable.nl/artikel/nieuws/detachering/4630962/3484209/capgemini-vraagt-personeel-om-salarisverlaging.html
Ben eigenlijk al helemaal niet blij dat de overheid zaken doet met zo'n club. En wat die CDA'er zegt, ja, maak het maar open source en publiek toegankelijk, kunnen we een hoop misstanden mee voorkomen.
9 Artikelen van René Veldwijk http://www.computable.nl/content/auteur/5421926/2508697/ren-veldwijk.html
trefwoord: "unhappy","Fails","Brand","wandelende skelet", "missing link","ICT-debacle"
3 keer SVB aanval:
1) "SVB MRS: A Tale of Two Fails": systematische vergelijking tussen SVB en UWV in 2014.
2) "SVB: Brand in het ecosystem"
3) "De SVB en het wandelende PGB-skelet"
Deze keer (4 keer) auteur heeft een andere aanpak. Maar waarom alleen SVB altijd? En waarom alleen negatieve artikelen?
Zoals mijn voorganger al zegt is het nogal suggestief, natuurlijk zijn de lijntjes naar de kamer kort als leden daarvan heen en weer pendelen tussen bedrijfsleven en politiek omdat het geen baan voor het leven is. En dat hierdoor cliëntelisme ontstaat is dus evident aan het politieke systeem. En voor wat betreft de kwaliteit van de software, de vrijgave van broncode en specificaties is het allemaal nogal retrospectief.
Wat ik in deze, en andere analyses mis is het moment waarop de ICT van ondersteunend middel tot heilig doel is verworden. De schommel vragen, het pretpark verwachten en wipwap krijgen is vaak gewoon het gevolg van een intern circus met alle clowns en papieren tijgers.
@Rob V
Dat een klein bedrijf slaagde waar Capgemini faalde kent een voorgeschiedenis, het besef dat een pretpark een onrealistische verwachting was helpt bij de bewustwording. Dat de eerdere ambtenaar een ZZP-er is geworden die hetzelfde werk doet onder een andere payroll constructie is dan ook niet ongewoon. De omgekeerde ambtelijke schaalbaarheid constateerde Cyrill Parkinson in de jaren 60 toen de omvang van Britse imperium afnam.
Als we dus naar de macro economische cijfers kijken dan komt er een veel onthutsender beeld naar voren. Meneer Veldwijk doet namelijk dus exact hetzelfde als waar hij de anderen van beschuldigd, polariseren van het resultaat zonder zich druk te maken om het vraagstuk.
@ Ewout Dekkinga
Een antwoord zoals we van een politicus zouden kunnen verwachten :)
Maar laten we het alsjeblieft niet moeilijker maken dan het is.
Capgemini kiest ervoor om een gewonnen aanbesteding bewust ranzig op te pakken en niet te voltooien. Om toch de uurtjefactuurtjes erdoor heen te krijgen wordt de ZZP'er ingezet die weer wordt gecontroleerd door een directe zakenrelatie.
Allemaal leuk en aardig bedacht, maar het SVB heeft niets geleverd gekregen. Ik verwacht dan ook dat de rechter zal zeggen: terug met de centen. En terecht!
@Ewout: wie misstanden aan de kaak wil stellen (waar overigens best de nodige lef voor nodig is) zal zich moeten bedienen van concrete voorbeelden om de zaak helder te krijgen. Je verliezen in macro-economische beschouwingen is aan de meeste lezers niet besteed en daarmee schiet je bovendien je doel maar al te vaak voorbij – het verhaal wordt te wollig.
En beschrijven (en bestrijden) we in deze wereld niet altijd eerst de symptomen van wat misgaat voordat we ons - uiteindelijk - verdiepen in de achterliggende oorzaak?
In mijn optiek doet René Veldwijk (en Zembla en anderen) daarom goed werk: hij beschrijft de symptomen en doet dit zodanig frequent en to the point, dat uiteindelijk symptoombestrijding (suggesties cie. Elias) niet meer afdoende zal zijn, maar de onderliggende problematiek gaat worden aangepakt.
Artikel wat weer leest als een trein. Jammer dat het miljoenen kost voordat zo'n verhaal geschreven kan worden.
Als je in de blauwe zone vergeet je draaischijf te tonen kan dit soms wel 90 euro kosten. Maar als je 90 miljoen laat verdwijnen is er geen sanctie.
Ik vind de suggestie van Rob V in zijn reactie 03-09-2015 08:47 erg sterk. "De overheid kan toch zeggen: betaal eerst maar eens terug voordat we er überhaupt aan denken om jullie weer in te gaan huren?"
Waarbij overigens opgemerkt moet worden dat ook de opdrachtgever fouten heeft gemaakt.
Als er geen consequenties zijn voor groots falen en als je een zeer riante beloning krijgt terwijl je je werk niet goed hebt gedaan en je hoeft deze niet terug te betalen, dan is er geen enkele incentive om je werk goed te doen waarvoor je betaald bent.
Zomaar twee nieuwsberichten in de afgelopen week in Computable:
Logius heeft na een aanbesteding [...] geselecteerd: Atos, Capgemini, CGI, Ordina en Sogeti.
[http://www.computable.nl/artikel/wie_gunt_wat/5591305/3152533/logius-kiest-partners-voor-miljoenenklussen.html]
Het ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft vijf nieuwe ict-partners aangetrokken voor het verrichten van applicatieontwikkeldiensten. Het betreft Atos, Capgemini, CGI, Ordina en Sogeti.
[http://www.computable.nl/artikel/wie_gunt_wat/5588085/3152533/ez-sluit-contract-applicatiebouw-van-16-miljoen.html]
In beide gevallen gaat het om meerjarige miljoenencontracten. De door Rene Veldwijk beschreven misstanden zullen niet veranderen, de ICT-faalindustrie floreert als nooit tevoren.
Ik heb in de afgelopen jaren meerdere (beperkte, niet te dure, (dus)succesvolle) klussen voor de overheid gedaan, maar probeer daar nu vandaan te blijven. De combinatie van incompetentie en verborgen corruptie in alle ('verticale') lagen is zover geinstitutionaliseerd dat het al dan niet slagen van een project niet meer is dan een voetnoot in de eindrapportage.
Dat is allemaal niet fraai, maar dit soort praktijken zijn toch niet uniek en toch niet verwonderlijk voor een ieder die in ICT land werkt? Ik heb zelf bij een bank gewerkt waar ik gezien heb hoe die er finaal tussengenomen worden door elkaar de bal toekaatsende externen. Ja, je kan nu proberen om alle energie te steken in het vinden van de schuldigen, proberen terug te krijgen van geld. Maar ik zou liever de vraag eens beantwoord zien hoe nu verder en hoe kan het anders?
@louis
Hoe verder? Herinvoering van het kommunisme! Onteigening van alle bezit en verdelen over alle arbeiders! Sluiting van alle banken.
Of toch gewoon strafrechtelijke randvoorwaarden maken die dit strafbaar maken, maar wie gaat dat doen . . . ? Politici?
@Jan Je zult begrijpen dat mij dat als saloncommunist (sigaretten en drank tegen bodemprijzen!) aanspreekt. Al zijn we natuurlijk met de zelfsturende teams op de goede weg, dat noem ik arbeiderszelfbestuur. Maar ik ben al te vaak in herhaling gevallen maar het antwoord is naar mijn mening dat de overheid zelf het heft in handen neemt. Ten minste, verantwoordelijkheid en regie over de ICT projecten. Daarmee vermijd je de ellende rond de ICT bij de overheid die je nu ziet. Eerlijk gezegd zie ik het niet gebeuren, de tijdgeest is anders.
Net zo min dat ik geloof in nog meer controle (BIT) geloof ik ook niet in het strafbaar maken. En dan, strafbaar maken van wat? Ik denk dat het nog heel lastig is om, zoals in bovenstaand geval, een zaak rond te krijgen. Zonde van de energie, we moetern er maar in berusten dat er een aantal mensen heel erg blij (wat een uurlonen!) van zijn geworden.
@Henri Koppen
Helemaal mee eens. Maar grappig is, je noemt het woord "trein".
Daar zit meer achter dan jezelf waarschijnlijk zult vermoeden.
Maar in alle eerlijkheid, Capgemini is niet de enige. We hebben recent ook gelezen over Ordina. Eigenlijk ken ik geen enkele grote leverancier van overheidsprojecten die niet sjoemelt.
Het staat buiten kijf dat die leveranciers strafbare, of op z'n minst zeer onethisch gedrag vertonen, maar dat is nou eenmaal de schaduwzijde van het kapitalisme. Zonder stevig toezicht functioneert het niet en neigt het van nadure tot corruptie.
Kortom, de oplossing ligt in mijn ogen niet in het zwartmaken van de leveranciers, al sta ik er volledig achter dat ze aan de schandpaal worden genageld, maar mag dit niet afleiden van de rol van toezicht en verantwoordelijkheid.
Ook de klant is verantwoordelijk. Het grootste probleem is dat bij overheid niemand zich echt bekommert om de centen, het enige wat ze moeten doen is dit op een of andere manier kunnen verantwoorden, en de leveranciers helpen hierbij door technisch geneuzel waar ook hoger management bij de schouders ophaalt en om maar niet dom over te komen, meegaat met alles wat er wordt geroepen.
Daarnaast hebben overheidsinstellingen een hele andere kijk op geld, namelijk niet die van besparen, maar van verantwoorden.. en niemand heeft er belang bij om te laten zien dat ze met minder geld ook prima uit de voeten kunnen, dus is het vooral de taak om de kosten hoog te houden zodat ook het budget hoog blijft.
En als je bij overheid werkt en je hoeft je geen zorgen te maken over geld, waar hecht je dan wel belang aan?
Je eigen carriere: leuk gevonden worden door collega's, interessante contacten leggen met grote leveranciers.
En juist omdat de overheid kennis te kort komt, besteden ze deze regiefunctie uit aan externe partijen met belangenverstrengeling. Er is een hoop mis in dit land.
Een aantal jaren geleden werkte ik in de detachering bij een bedrijf dat een klus had bij de rijksoverheid. Daar werd toen ook zonder blikken of blozen voorgesteld om een teamleider toe te voegen aan een project omdat hij op de bank zat en het toch niemand op zou vallen dat hij niks te doen had. Kortom, deze bedrijven zien projecten bij de overheid als een blanco cheque. Natuurlijk moet je goedkoop aanbieden anders win je de aanbesteding niet. Maar daarna kan er bijna vrijuit gegraaid worden op basis van nacalculatie, meerwerk you name it. Als je zelf de kennis en de moed niet hebt om jouw leverancier ter verantwoording te roepen ben je aan de goden overgeleverd.
Om dit soort zaken te voorkomen zou je in de toekomst natuurlijk een buitenlandse partij(software leverancier)die geen filialen in NED heeft kunnen inschakelen.
Ik denk dat er genoeg keus is als je een beetje rondkijkt.
ps: overigens heeft dit geen invloed op de Nederlandse arbeidsmarkt immers werd alles(behalve het graaien en omkopen dan) toch door indiers gedaan.
@Louis, @Jan
Wetten en regels zijn er al, alleen toezicht faalt, want daar is ook de overheid verantwoordelijk voor.
Ik ben absoluut niet anti-overheid. Sterker nog, een efficient en goed functionerende overheid is sleutel tot een goed functionerende rechtstaat en dus maatschappij, want dit is een absolute voorwaarde voor het goed functioneren van het kapitalistisch systeem.
Een kapitalistisch systeem staat los van ethiek en zonder toezicht leidt het gegarandeerd tot corruptie. Zie de VS, aan de ene kant een politie-staat, andere kant nog behoorlijk moralistisch en religieus fundamentalistisch met een bijbel in iedere hotel en motelkamer in grootste deel van het land, en aan de andere kant het kapitalisme, om de boel nog enigszins in balans te houden.
Bij ons is moraal en religie inmiddels aardig taboe, dus des te belangrijker is toezicht. De contradictie zit 'm in het feit dat toezicht ook uitgevoerd moet worden door overheid, en er is geen brug of weg aangelegd door de overheid die niet 3x duurder is uitgevallen dan begroot, want democratisch gekozen mensen zijn niet per definitie de meest gekwalificeerde en deskundige personen. Een microbioloog die zich uitlaat over integratievraagstukken is zo'n voorbeeld.
@Peeters: je geeft in de laatste zin precies de essentie weer! Een gelijkwaardig tegenspeler worden voor de ICT leveranciers. Dat is volgens mij de ultieme uitdaging waar de overheid voor staat. Niet alleen de betrokken ICT'ers, ook inkopers en contractmanagers. Of er nu sprake is van verticale samenspanning of niet, een slachtofferrol voor in dit geval SVB lijkt mij niet iets om trots op te zijn. En niet helemaal terecht: als je auto gestolen wordt, krijg je ook niets uitgekeerd als je er niet zelf alles aan hebt gedaan om diefstal te voorkomen: als je je auto niet op slot hebt gedaan, de sleutels in de auto hebt laten liggen of niet op een veilige plek hebt opgeborgen, kun je bij je verzekeraar ook geen verhaal halen. Vanzelfsprekend is het gedrag van de 'dader' hiermee niet goed te praten: diefstal is en blijft diefstal. Bottom line is echter dat iedere klant de leverancier krijgt die hij verdient. Einstein wist het al: "als je dezelfde dingen blijft doen, zul je dezelfde resultaten krijgen". Het lijkt mij dus zaak om niet alleen ICT kennis maar vooral ook lef, durf en kennis van het reilen en zeilen binnen ICT bedrijven toe te voegen.
@Peeters
Helemaal met je eens, want ik zie dit ook dagelijks met eigen ogen. Die hele aanbestending is vaak een 'spel dat gespeeld moet worden', met tegenzin, want verantwoordelijken bij de overheid willen rust. Ze willen, met een toverwoord "ontzorgd" worden, en dat beloven die leveranciers.
Dat is hoe het kan dat de lakens worden uitgedeeld door leveranciers.
Het gaat niet eens altijd om de laagste prijs, want meestal zijn kleinere partijen veel goedkoper. Nee, de instelling is vrij om zo de eisen op te stellen dat ze op voorhand al de partij die ze willen, het beste laten aansluiten. Ze kunnen allerlei voorwaarden stellen over grootte van bedrijven, omzet, kennis van zeer specifieke 'in-house' zaken waar alleen de reeds bestaande leveranciers weet van kunnen hebben, en zo zijn er nog meer manieren waarop een eerlijke en efficiente aanbestending wordt gesaboteerd. Want de enige die belang heeft bij die aanbestendingen is degene die het moet betalen, en dat zijn wij.
En volgens mij wordt er vrijwel nooit goed verantwoord waarom de overheid voor de ene of andere leverancier kiest. Je zou haast een soort openbare jury van vakdeskundige burgers aanwezig willen hebben bij overheidsaanbestedingen voor bedragen van meer dan een miljoen. Wanneer er zoveel geld mee is gemoeid is die extra overhead misschien meer dan de moeite waard. Vooral wanneer projecten uiteindelijk vele malen duurder uitvalen en jaren kunnen duren. Dan kun je beter focus leggen op een goed besluit aan het begin, en niet gezeur achteraf.
Daarnaast snap ik werkelijk niet waarom er niet meer wordt gewerkt met fixed price. Dan kan er altijd nog wel extra budget worden toegevoegd als dit maar op dezelfde wijze wordt onderbouwd en door externe experts worden ge-evalueerd. Er zijn namelijk zoveel leveranciers die als vliegen op een stuk stront afkomen op deze aanbestedingen omdat iedereen weet dat er bij de overheid makkelijk geld te verdienen valt, dat de overheid makkelijk hogere eisen zou moeten kunnen stellen om een betere deal met minder risico's de bedingen, zoals fixed price.
Het is allemaal de schuld van de budgetverschaffers/politiek. Geld dat je krijgt mits je het besteedt en dat je niet krijgt als je het niet besteedt, gaat nu eenmaal besteed worden. Laten ontwikkelen is dan veel aantrekkelijker dan een licentie op een geschikt product kopen want dat kost relatief geen drol. Dus je zorgt er in het pakket van eisen al voor dat er dingen zijn waarin een universeel product of raamwerk niet in voorziet. Vaak kijken ze daarbij niet goed en als je dan eventuele bezwaren succesvol weerlegt, vallen ze door de mand want er volgt nooit een herziening van de afweging. De opdrachtgever selecteert dan vooraf leveranciers op mogelijkheden tot verticale samenspanning.
René, helaas je artikel klopt. Sommige reageerders zeggen van niet en dat mag, maar op een enkeling na proberen ze niet eens om met argumenten te komen. Heb zelf de zaak Equihold diepgaand onderzocht. Equihold stelde zich welwillend op, ook op kritische en pijnlijke vragen. Capgemini wilde niet gezamenlijk bekijken wat er mis was gegaan en dat als uitgangspunt nemen. Capgemini wilde alleen praten over oplossingen en mediation als zij eerst op alle belangrijke punten hun gelijk kregen, dus vooral financieel gebied. Ik heb onder meer de processtukken gezien. De wijze van benadering van de klant door Capgemini is schokkend voor wat ooit en terecht een heel gerenommeerd bedrijf was. Natuurlijk er werken nog steeds hele goede collega's, maar wie wil bijvoorbeeld Capgemini of Sogeti nog op het CV staan? Dit is uiterst schadelijk voor onze klanten, dus ook onze branche.
Dat aan de andere kant ook fouten worden gemaakt of zelfs mensen bewust fout zijn, dat klopt ook. Dat de politiek en de ambtelijke top deze misstanden na jaren nog steeds tolereert, is verbazingwekkend. Dit is niet meer dan enge partijpolitiek en vriendjespolitiek. De ene vuile hand, wast de andere. De politieke en politiekambtelijke top heeft soms heel veel te verbergen. Vooral degenen die aan het roer staan en die zeggen dat er bezuinigd moet worden, kijken toe hoe er al jarenlang vele honderden miljoenen belastinggeld en premies over de balk wordt gegooid. En dan hebben we het nog niet over de persoonlijke ellende. Waarom zou je dit soort mensen nog serieus nemen?
Ook de tweede kamer wil uit partijpolitieke overwegingen wel eens de andere kant opkijken. Ze hebben in diverse belangrijke gevallen kunnen ingrijpen. Bijvoorbeeld doordat ze stukken hadden waaruit bleek dat systemen nooit op tijd klaar zouden zijn of nooit op tijd geïmplementeerd konden worden Ik denk daarbij aan MRS en PGB. Snappen ze niet waarvoor ze zijn ingehuurd, vraag dan hulp aan eigen partijleden. Publieke stukken, mogen met de burgers besproken worden.
Verticale samenspanning of naïviteit en goedgelovigheid?
Eind vorig jaar heb ik me in de Equihold case (CAPClaim) mogen verdiepen en dit dossier vertoond een enge vergelijkenis met wat met nu binnen de SVB gebeurd. Cap hanteert wederom de India rightshoring route en levert broddelwerk op wat stelselmatig wordt ontkend totdat het onmogelijk wordt. Overigens beperkt het broddelwerk zich alleen tot de oplevering van applicaties. Contractmanagement en (vooruit) betalingen loopt zeer gesmeerd, een dag vertraging in de betaling leverde K. Berkleef van Equihold direct een telefoontje op van de desbetreffende CAP directeur.
Omdat bij Equihold geen verticale samenzwering kan zijn, ligt de oorzaak toch ergens anders want hoe heeft dat zover kunnen komen? In het geval van Equihold ontbrak het in ieder geval aan governance: er was geen projectboard of stuurgroep waar de opdrachtnemer kritisch kon worden gevolgd. Binnen Equihold vertrouwde men op de goede naam en professionaliteit van Cap en toen het te laat was, nam Equihold een vlucht naar voren en bleef Cap betalen in de hoop dat ‘het allemaal goed zou komen’, zoals Cap keer op keer beloofde. Not. K. Berkleef bleef uiteindelijk achter met de pijn van een faillissement, frustratie en een rechtszaak. Dit zal K. Berkleef niet nogmaals overkomen. In een volgend geval zal er zeker vanaf dag 1 een stuurgroep zijn en een eigen PL (‘lessons learnt’).
Helaas(?) kent de overheid geen persoonlijke drama’s en faillissementen en blijven de ‘lessons learnt’ achterweg. Ook in dit geval mis ik in alle berichtgevingen governance vanuit de SVB. Het lijkt alsof de Programmamanager de hoogste autoriteit is binnen het project en ook nog eens ongezonde banden heeft met de opdrachtnemer. Geen stuurgroep oid die kritisch kijkt naar wat er gebeurd. Werd er (door de SVB) ook uitgegaan van goed vertrouwen dat Cap het beste met hen voor had?
Was er sprake van verticale samenspanning of toch naïviteit en goedgelovigheid?
@louis, als een bijstandsmoeder of gehandicapte hard aangepakt kan worden omdat er twijfels zijn of deze per ongeluk niet de juiste administratieve opgave heeft gedaan, dan kunnen bedrijven en topambtenaren ook aangepakt worden. Zij zullen alleen over meer middelen beschikken om zich te verdedigen dan de arme sloebers. Het is aan de rechters om te laten zien dat zij blind zijn, in de goede zin. En als de wettelijke middelen in sommige concrete situatie te beperkt zijn, dan moet dat verholpen worden. In de USA kunnen foute politici, bedrijven en personen, hard aangepakt worden.
De titel kon niet beter bedacht worden, maar mag niet voor de genoemde organisaties alleen gereserveerd worden. Zelfs bij ERP-pakket implementaties kon ik meemaken dat de demo's, al dan niet opgesmukt met video-beelden, waarbij beloofd wordt dat alles binnen 6 maand zonder maatwerk operationeel zal zijn, maar eenmaal het contract ondertekend komt de aap uit de mouw: er werden al snel gezien dat 'alles' toch hier en daar wat maatwerk nodig had, en de echtstart vroeg 3 jaar. Ander case, na 3 jaar alleen nog maar finaciele modules met problemen in gebruik, rest met excel verder behelpen.
De geraffineerde marketing lost alle problemen op voorhand op, want bijna iedereen gebruikt dat pakket, dus beslissers gerustgesteld. Als het dan een veelvoud wordt aan tijd en kosten: iedereen moet dat meemaken. Ook al is bv. Na opstart MRP nog lang niet bruikbaar, schuld van de gebruiker?
@Kurt
"Was er sprake van verticale samenspanning of toch naïviteit en goedgelovigheid?"
Ik kan tal van voorbeelden geven die exact op dezelfde manier verlopen als jij hier noemt. Op basis daarvan geloof ik dat de antwoord op je vraag is "allebei".
Vaak zit er 1 of meerdere sleutelfiguren binnen die (semi-)overheidsinstellingen die persoonlijk (carriere) belang hebben bij zaken doen met een bepaalde leverancier. Vaak zijn die gesprekken al gevoerd voordat de aanbesteding is begonnen, dus er is meestal ook sprake van voorkennis en beinvloeding van de inhoud van die aanbesteding. De meeste mensen onder die personen weten vaak van niets, en die vallen in de groep van de goedgelovigen.
De critici wordt of een stuk van de taart aangeboden om ze tot zwijgen te brengen, of worden weggewerkt.
@Nico
"Atos, Capgemini, CGI, Ordina en Sogeti."
Voeg daar nog aan toe KPN, en de lijst van "altijd weer dezelfde partijen" is compleet.
Verantwoordelijke partijen kiezen meestal voor deze grote partijen, wetende dat dit meestal een veel duurdere optie is en dat de meeste partijen veel betere prijs/kwaliteit verhouding kunnen leveren. Nee, ze denken hiermee onzekerheid af te kopen. In werkelijkheid kopen ze meestal de garantie dat muggen uitgroeien tot olifanten want voor een hamer is ieder probleem als een spijker. Wanneer grote partijen over miljoenen spreken lijken ze geloofwaardiger dan kleinere partijen die over een fractie daarvan spreken.
Ik heb activiteiten gezien waar 7 man van een bepaalde leverancier 2 maanden mee bezig is geweest wat ik in mijn uppie in 2 dagen had kunnen doen, fixed price, 100% garantie. Dit hebben we de klant ook aangeboden, maar nee, dat lag politiek lastig want die andere partij accepteerde dit niet en wilde het project niet uit handen geven. De klant had dit niet hoeven pikken maar dat zou een erkenning zijn van de verkeerde keus die ze hadden gemaakt, en daar had de verantwoordelijke persoon geen zin in. Die wilde de schijn hooghouden dat alles "onder controle" was, en dat de inspanningen oprecht waren.
Waar geheimzinnigheid speelt moeten de luiken wagenwijd open. Zaken zoals Mona Keizer aanhaalt door informatie op te vragen zoals specificaties en broncode dient uit te moeten worden geleverd.
Maar er is al zoveel op toezicht bezuinigd in navenant elke tak bij de overheid dat je ook hier kan stellen dat het vrijheid blijheid is en men rustig door kan gaan met het verstrengelen van belangen.
@Donatello: wat je zegt klopt helemaal. Verantwoordelijke personen bij een overheid laten zich altijd leiden door secundaire overwegingen. Als je voor een overheid of grote private klant regelmatig ten strijde trekt tegen (dubieuze figuren van) een grotere leverancier, word je na verloop van tijd vanzelf uitgekotst. De opdrachtgever snapt vaak niet dat een ogenschijnlijk futiel geschil onderdeel kan uitmaken van een vuil spelletje en moet jou steeds weer geloven maar ziet alleen dat het de voortgang traineert. Je wordt dan weggezet als iemand die altijd alles op zijn manier wil hebben. Op een gegeven moment moet je dan soms zeggen: "hij staat je weer te belazeren maar - laat maar - want als je dit of dat voordeeltje niet gunt, gaat ie het proberen te wreken en dan ben je verder van huis". Vaak staan er bij grotere partijen ook figuren mee te kijken met hoeveel handel iemand terugkomt en - als jij dan steeds in de weg staat - komt vanzelf een keer het verzoek of jij dan uit het volgende project weggelaten kunt worden.
Ik meen me te herinneren dat de overheid bij aanbestedingen de positie van kleinere bedrijven wilde versterken. Dat zou geen slecht idee zijn.
Zo kunnen grote projecten ongetwijfeld tot kleinere onafhankelijkere deeloplossingen worden opgesplits en gefaseerd, agile, worden ontwikkeld en opgeleverd door verschillende kleinere leveranciers, mits ze dus onafhankelijk van elkaar getest en gevalideerd kunnen worden.
Dit levert op:
- meer concurrentie op betere prestaties
- minder vendor lock in
- groei van kleinere leveranciers, welke een relatief grotere bijdrage leveren aan innovatie, arbeidsplaatsen en dus economie
- meer betrokkenheid omdat zulke bedragen voor kleine bedrijven grote impact hebben en tegenslagen minder makkelijk weggewerkt kunnen worden met administratief gesjoemel.
- risicospreiding door meerdere deeloplossingen waarbij slechts een deel opnieuw aanbesteed hoeft te worden.
En misschien nog wel het belangrijkste: de klant heeft iets te vergelijken. En dat willen verantwoordelijken nou juist net niet, want als er niks te vergelijken valt, is er geen oordeel mogelijk over prijs/kwaliteit verhouding. De meesten zijn allang blij dat iets uiteindelijk, nadat het budget en doorlooptijd 10x over de kop is gegaan, uiteindelijk "werkt". Dat noemen ze dan een success. En als het mislukt, dan rollen er zelden koppen bij de overheid. Hoogstens heeft iemand tijdelijk even een andere rol, en komen ze het jaar er op terug en mogen ze het opnieuw proberen.
Zijn er eigenlijk ook voorbeelden van geslaagde offshore projecten bij de overheid?
@Donatello
Dat zijn waarachtige pareltjes.
"Een kapitalistisch systeem staat los van ethiek"
Hoe komt het toch dat kapitalistische systemen vaak erg onethisch handelen.
Sociale demokratie lijkt me een beter alternatief, past ook beter bij de mens als roedeldier.
"Bij ons is moraal en religie inmiddels aardig taboe"
Waarom staat dit artikel en de reakties dan bol van morele veroordelingen van immoreel gedrag? Dat religie taboe is in nederland geloof ik niet, als we het over geloven hebben.
"Een microbioloog die zich uitlaat over integraievraagstukken"
Onderschat nooit de talenten van microbologen! Voor je het weet heb je een gemuteerd virus.
Capgemini is een banenmotor en goed voor de economie. Dat wordt voor het gemak maar even vergeten.
@hk
Inderdaad, Veldwijk c.s. doen aan symptoombestrijding door het effect en niet de oorzaak te benoemen. Het project is mislukt maar wat was eigenlijk het doel als ik kijk naar de vloertegels vol legacy in datacentra waar letterlijk en figuurlijk rood tape omheen gespannen is omdat niemand meer weet hoe het in elkaar steekt. De gemiddelde leeftijd van een Cobol-programmeur is ergens rond de 60 hoewel de pensioenleeftijd ondertussen gelukkig al een beetje verhoogd is;-)
@Rob V
Polariseren: de onenigheid tussen partijen/mensen/groepering groter maken door de (vermeende) ongelijkheid te benadrukken.
Plato verkeerde dus al in de wetenschap dat het voordeliger is om je immoreel te gedragen en nadelig om van immoreel gedrag slachtoffer te worden hoewel het eerste makkelijker wordt als het ongezien gedaan kan worden. In 2007 en 2008 kwam algemene rekenkamer met twee rapporten over doelmatigheid en doeltreffendheid van ICT projecten bij de overheid, over Rijks ICT-dashboard schreef ik lang geleden al een opinie.
@Jan: Ik zag vorig jaar in Duitsland een wolven roedel die gevoerd werd. De Alpha wolf nam het grootste stuk vlees, de zwakste wolven kregen de kleinste hapjes. Is dat de sociaal democratie waar je naar op zoek bent?
Aan de andere kant heb je wel een punt over de moraal en religie tot 1 te trekken. Ik zou die 2 juist eerder los van elkaar zien.
Die grap over microbioloog is volgens mij bedoeld als een uithaal naar Plasterk.
@Hvoeten: Een banenmotor? Ze gooien iedereen ouder dan 40 jaar de WW in? Ze nemen allemaal bedrijven over en het personeel dat we erbij krijgen zien ze als ballast en binnen een paar jaar is al dat overgenomen personeel verdwenen. Noem je dat een banenmotor en goed voor de economie?
@Ewout
Typische reactie van een techneut om de techniek de schuld te geven terwijl het een typisch mensen probleem is.
ICT kennis is bij de overheid grotendeels uitgefaseerd en is deze overgeleverd aan scrupuleuze mooipraters die misbruik maken van hun positie. Gebreken aan openheid en toezicht laat het nog meer uit de hand lopen en het zal blijven groeien totdat er wel een keer drastisch wordt ingegrepen.
Er is geen eenvoudige oplossing om dit aan te pakken omdat het een cultuur is waar vele facetten moeten worden veranderd om het systeem gezonder te maken.
@Ewout
"Inderdaad, Veldwijk c.s. doen aan symptoombestrijding door het effect en niet de oorzaak te benoemen."
Kanker overleven is ook symptoombestrijding, er wordt hard gewerkt aan alternatieven, maar die zijn er niet, dus symptoombestrijding kan het beste zijn wat je op dit moment kunt doen.
En wat bedoel je te zeggen? Dat meneer Veldwijk het niet goed doet?
Wij bestrijden niet eens de symptomen, we reageren maar wat, dus wat maakt dat ons?
@RobV: "Maar hoe om te gaan met het wel of niet uitsluiten van Capgemini voor lopende aanbestedingen? De overheid kan toch zeggen: betaal eerst maar eens terug voordat we er überhaupt aan denken om jullie weer in te gaan huren?"
Het probleem is dat zoiets binnen de huidige aanbestedingswet vrijwel onmogelijk is. En al helemaal om dat overheidsbreed te doen.
Als ze de aanbestedingswet op dit punt zouden aanpassen, dan denk ik dat een groot deel van het probleem zichzelf oplost. Als bedrijven door dergelijke wanprestaties/onetisch gedrag één of twee jaar worden uitgesloten worden bij aanbestedingen (strafbank), dan is de gevolgschade zo groot dat men zich drie keer bedenkt om de boel te flessen.
@Henri
Meneer Veldwijk benoemt de resultaten van de paddepoel, niet de oorzaken omdat hij voorbij gaat aan het strategische doel om het project op te starten. Sommige kikkers hebben geen belang in vernieuwing omdat ze het water zo lekker opgewarmd hebben met hun eigen puntoplossingen. Doe jij het licht uit?
Bizar verhaal als je die artikelen allemaal zo terugleest. Bizar omdat het blijkbaar jaren kan duren voordat er ook maar iets van dergelijke praktijken aan het licht komen. Bizar ook omdat er ondanks alle aanwijzingen (bewijslast?) toch nog berichten de wereld ingestuurd worden dat er geen belangenverstrengeling is van enige omvang.
Maar ook bizar omdat, kijkend naar de referenties van de Ocklam Groep, zij blijkbaar ook al de nodige jaren lijken mee te draaien in dat circus. Allez – tis te zeggen – de site van de Ocklam Groep gaat prat op verschillende projecten bij o.a. UWV, CWI en het ministerie van justitie.
Gegeven de ethiek die Rene met zijn publicaties pretendeert te hebben en de vermeende, verregaande “samenspanning: horizontaal en verticaal” vraag ik me af hoe de Ocklam Groep die opdrachten dan binnen heeft kunnen halen?!
Maar ook: vanwaar de drive om enkel SVB zo onder vuur te nemen? Immers, van de 9 artikelen die Rene hier gepubliceerd heeft gaan er 7 over misstanden bij SVB. Van deze 7 gaan er weer 4 over de problemen rondom PGB's.
Gezien de referenties van de Ocklam Groep zou je verwachten dat dan op zijn minst ook CWI en UWV uitgebreid onder vuur genomen zouden worden. Nogmaals, ook al omdat Rene blijkbaar uit gaat van een verregaande “samenspanning: horizontaal en verticaal”.
Samengevat:
Laat ik vooropstellen dat wat mij betreft Rene en zijn Ocklam Groep in ieder geval het voordeel van de twijfel krijgen. Immers, met dit soort artikelen lopen ze samen een behoorlijk risico als het gaat om het binnenhalen van nieuwe opdrachten in welke branche dan ook. De geschiedenis leert namelijk dat klokkenluiders er doorgaans niet beter van worden.
Daarop doorredenerend en zonder de misstappen van een Ordina en CAP in de doofpot te willen stoppen(!), ben ik dan wel weer benieuwd naar het belang van Rene en zijn Ocklam Groep hierin. Dus Rene, misschien kan en wil je hier eens iets over vertellen/schrijven? En ook: vanwaar zoveel aandacht voor de misstappen binnen SVB?
Waarom zou je niet zoveel aandacht voor de misstappen binnen de SVB willen hebben? Het is namelijk best wel wat.
En ondanks alle aandacht lijkt er weinig te veranderen en voelt niemand zich verantwoordelijk, dus kennelijk is alle aandacht nog niet genoeg.
We kunnen telkens wel heel algemeen worden en ik lees ook veel reacties dat SVB niet de enige is en Cap ook niet de enige, maar door alles telkens te veralgemeniseren gebeurt er in concreto juist niks.
Nou ja – kijk – zoals je zelf al aangeeft Friso is er ondanks alle aandacht niet zo bar veel veranderd. Een van de reden is dat, afhankelijk aan welke kant van de streep je staat, iemand onschuldig is totdat anders bewezen is.
Wat maakt dat je misstanden weliswaar aan de kaak kan stellen (zoals Rene in artikelen als deze doet). Maar dat degenen die mogelijk verantwoordelijk zijn voor deze misstanden niet met naam en toenaam genoemd mogen worden; zelfs niet als e.e.a. in een rechtszaak bewezen is.
Een andere beperkende factor is dat de procedures rondom besluitvorming, toetsing en bezwaren zodanig ingewikkeld en ondoorzichtig zijn dat er vrijwel zeker geen sprake meer is van één of een beperkt aantal verantwoordelijken. Met daarnaast het spel dat “toetsing” en “bezwaarschrift” heet; die lijken tegenwoordig zodanig te zijn ingestoken dat je al behoorlijk vasthoudend moet zijn om hier een beroep op te kunnen doen.
Het gevolg is dat alle aandacht uit gaat naar naming-and-shaming van bedrijfs- en overheidsentiteiten. Met de hoop en verwachting dat er binnen die entiteiten een stroming ontstaat om e.e.a. op te lossen. Dus in zoverre kan ik wel met je meegaan in jou (en Rene) zijn denk- en werkwijze.
Daarop doorredenerend: het klinkt misschien raar, maar ondanks alles zou ik de oplossing dan ook niet zozeer gaan zoeken in het opsporen en straffen van *DE* verantwoordelijken omdat dit een frustrerend en tijdrovend proces gaat zijn. Al was het maar omdat er niet zoiets is als *DE* waarheid doordat ons juridische systeem nogal wat ruimte laat voor “intenties” en “interpretaties”.
Ik zou al blij zijn als er, mede door artikelen als deze, door alle lagen van de maatschappij heen een stroming ontstaat die stevig tegengas geeft aan het gegraai en de zelfverrijking; iets wat ook nog eens versterkt wordt door fusies en overnames!
Met dat op de achtergrond lijkt me “verbeter de wereld en begin bij jezelf” een meer dan passend motto – een paar voorbeelden:
(1) – Denk eens aan *niet* meelopen met de nieuwste (technologie?) trends/gadgets door de aanschaf van die nieuwe, hippe laptop/netbook/smartphone een of twee jaar uit te stellen. Is datgene wat je in 2013 of 2014 aangeschaft hebt ineens zo verschrikkelijk slecht? Of wordt de concurrentiepositie van je bedrijf nu ineens zodanig aangetast dat je geen bestaansrecht meer hebt? Dan is er vast iets anders aan de hand...
(2) – Laat de (top?)manager(s) onder ons deze keer eens een bepaalde hoeveelheid werk binnen de Nederlandse grenzen houden; zelfs als dit ten koste gaat van hun jaarlijkse bonus! Tenzij die bonus echt nodig is om te kunnen voorzien in je dagelijkse levensonderhoud… maar ook hier… dan is er vast iets anders aan de hand...
(3) – Laat de aandeelhouders van beursgenoteerde bedrijf eens ophouden met mauwen omdat de door hun zelf(!) gecreëerde, *verwachte* omzetstijging dit *kwartaal* geen 12% is maar “slechts” 3%. Bovendien, zolang de netto (jaar!)winst maar dik boven de 1% ligt is er echt geen man over boord!
(4) – Is het nou echt een probleem als de economie niet elk jaar groeit? Is het niet handiger om de aandacht te verleggen naar een bestaan zonder alles op de pof te doen? Doorgaan en met zijn allen als een kip-zonder-kop blijven rennen op zoek naar meer-meer-meer lijkt me zeker géén handige!
Kortom, het zijn juist dit soort stromingen/patronen die de graai cultuur en zelfverrijking vooralsnog in stand houden; waaronder de sequence-of-events zoals beschreven in deze reeks van artikelen!
Het goede in dit alles is dat er op deze aardkloot maar één “levensvorm” is die dit voor elkaar heeft gekregen… dus nogmaals, diezelfde “levensvorm” zal dan ook aan de bak moeten om dat veranderd te krijgen… kun je het hooguit nog hebben over de manier waarop…
:-)
@Will Moonen: Zodra je in een luxe positie zit, waar je met gegraai en zelfverrijking kan wegkomen. Ga je daar vroeg of laat ook aan mee doen.
Kijk naar al die ex-PvdA'ers, waar die nu zitten.
Het zal niet goed geweest zijn maar er wordt bij de VPRO altijd zo'n zweem aan toegevoegd dat alles vooropgezet is. Beetje 911 complot denken. Hadden we maar een omroep die we echt konden vertrouwen.... Het gaat uiteindelijk om de kijkcijfers...
Beste René Veldwijk. Ik lees uw artikelen altijd met groot plezier. Heb zelf bij overheid/rijk gewerkt en miljoenen in ICT putjes zien wegzakken. Om mijn bloeddruk te sparen maar ergens anders gaan werken. Er moet nog veel gebeuren en ik hoop dat meer mensen dit zullen gaan inzien.
Ondertussen vraag ik mij af of de auteur in één van zijn vele voorgaande indringende publicaties op deze site niet allang is ingegaan op de werkelijke oorzaken van de ICT-faalindustrie. Zo schrijft hij bijvoorbeeld in SVB: Brand in het ecosysteem:
“Zo is MRS gebaseerd op dubieuze en in essentie onbewezen technologie. “
“Ik hoor je denken: 'Zijn die ict-architecten bij de SVB zo gek?' Vermoedelijk wel “
“De flexibele kern van het systeem is een gespecialiseerd stuk software, een zogenaamde 'rule engine' genaamd OPA waarin je zonder te programmeren bedrijfsregels kunt opgeven. Jammer genoeg is dat een theoretische onmogelijkheid die echter elke tien jaar of zo weer terugkomt en slachtoffers maakt “
Etc, etc..
Zelfs als Capgemini wel met deugdelijke software uit India op de proppen was gekomen had MRS nog geen kans van slagen gehad. De ICT faalindustrie is niet alleen het gevolg van een Anglo-Amerikaanse manier van zaken doen, namelijk winstmaximalisatie op korte termijn in plaats van het optimaliseren van winsten op de lange termijn door juist wel goede producten en diensten te leveren; de ICT faalindustrie is eerst en vooral het gevolg van (enterprise?) architecten die keer op keer inzetten op “dubieuze en in essentie onbewezen technologie”. En ook deze crisis heeft haar wortels in een wetenschappelijk, Anglo-Amerikaans geïnspireerd, denken in modellen, feiten, regels en processen.
NB: voor een mooi overzicht van de Anglo-Amerikaanse visie en haar alternatief zie:
http://www.rijnland-weblog.nl/rijnlands-en-anglo-amerikaans-1/
@Jack
Laat ik zeggen dat ik je reactie nogal kortzichtig vind, probleem zit niet in de architecten die te goeder trouw proberen de overheid voor fouten te behouden maar de politieke jokers die dus enkel voor de korte termijn visie gaan.
Dat ik meneer Veldwijk tot deze categorie reken zal ondertussen wel duidelijk zijn.
Onbewezen technologie vertaal ik gemakshalve maar als onbegrepen technologie als ik kijk naar semi-wetenschappelijke feiten die je presenteert als het om culturele verschillen in de aansturing van de ICT gaat, risicomijdend is hier het kernwoord.
Wie niet waagt blijft maagd, dag Jack;-)
Met een flinke slag om de arm publiceert BZK dit jaar voor het eerst cijfers over de ICT-apparaatskosten van het Rijk. De uitgaven aan eigen personeel ten behoeve van ICT bedroegen in 2015 752 miljoen euro; de uitgaven aan materiële ICT 773 miljoen; exclusief de de bijdrages voor shared service-organisaties (SSO’s) komt de rapportage op een totaal aan apparaatsuitgaven voor ICT van 1.436 miljoen euro. Daarbij wordt wederom benadrukt dat dit een schatting is.
U kunt zich voorstellen heren, dat ik ernstige zorgen heb, speciaal waar het zulke grote bedragen betreft. Het verleden heeft ons geleerd dat slecht uitgevoerd opdrachtgever-schap leidt tot inefficiëntie en daarmee kosten die vermeden hadden (moeten) worden.
Even afwachten totdat de eerste negatieve berichtgevingen hier of elders opduiken, dan kan deze Nederlander zich tenminste weer ergeren aan ernstig falen in zijn vakgebied. We zijn gewaarschuwd!