Letten op nut ICT is geen overheidstaak

Kennisnet is van mening dat opleiders nog te weinig gebruikmaken van technologie. Volgens directeur Toine Maes moeten opleiders investeren in ict om van Nederland een kenniseconomie te kunnen maken. In reactie hierop stellen de experts van het Computable loopbaanpanel dat de overheid te weinig let op het nut van ict in onderwijs. Kortom, ondanks jarenlange aandacht voor ict en onderwijs is er toch nog steeds een flinke achterstand. Maar is dit te wijten aan de bemoeienis van de overheid met ict of ligt dit besloten in de structuur van ons Nederlands onderwijs?

Idealiter staat de opleidingsbehoefte van de individuele leerling centraal. Welke gevolgen heeft dit voor de vorm en structuur waarbinnen onderwijs wordt aangeboden? Nu is de hele structuur van het Nederlands onderwijs sterk gericht op klassen, leerlijnen, roosters en docenten. Het gevolg hiervan is dat we kijken hoe een leerling het beste in deze voorgebakken structuur past.

Als de ontwikkeling van de individuele leerling centraal zou staan dan kijken we hoe het ontwikkelingstraject optimaal ingevuld kan worden. Het gaat dan om maatwerk, waarbij we de standaard instrumenten (klassikaal-, individueel lesgeven, digitale middelen, boeken, video, et cetera) op het juiste moment en op de juiste plaats inzetten. Juist met behulp van ict is het mogelijk om dit proces te ondersteunen en om maatwerk mogelijk te maken. Let wel: het gaat hier niet om een nieuwe studiehuisconstructie, maar om een opzet van het onderwijs die beter aansluit bij de huidige generatie.

Het Nieuwe Werken

Als we kijken naar het bedrijfsleven dan zien we een vergelijkbare problematiek, die is dus niet uniek voor het onderwijs. Ook werknemers willen steeds vaker de vrijheid hun werk op maat in te richten. Concepten zoals Het Nieuwe Werken spelen er op in om het werk aantrekkelijker te maken, ook met het oog op het vinden van aansluiting met de nieuwe generatie. Jongeren gebruiken steeds weer nieuwe communicatiemiddelen en manieren om informatie te delen. Het is de taak van de werkgever om een omgeving te bieden die hier optimaal bij aansluit, zodat de werknemer een maximale prestatie kan neerzetten.

Dit schept ook een verplichting voor de individuele werknemer. In het kader van een leven lang leren moet hij constant op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en ervoor zorgen dat hij om kan gaan met de verschillende manieren waarop informatie kan worden vergaard, bewerkt en beschikbaar wordt gesteld. De essentie van Het Nieuwe Werken is dat de primaire verantwoordelijkheid voor het behalen van resultaat ligt bij de ‘uitvoerder'.

In het onderwijs is de docent de ‘uitvoerder'. Vanuit dat perspectief moet de docent ook de verantwoordelijkheid krijgen om in alle vrijheid te kiezen welke middelen het beste bijdragen aan het opleidingstraject van de leerling. Nu wordt ict veelal ervaren als een beperkende factor omdat deze onvoldoende mogelijkheden biedt om in te spelen op de veranderende wensen van de docent.

Niet in ict

De echte verandering zit echter niet in ict (ook om het Nieuwe Werken succesvol toe te passen is een dynamisch ingerichte ict-infrastructuur een randvoorwaarde, zij het een belangrijke); de voornaamste veranderingen zijn organisatorisch van aard. Want zonder de noodzakelijke aanpassingen aan de structuur van het onderwijs zullen vernieuwingen hun uitwerking missen omdat de noodzaak tot verandering ontbreekt.

Dus laten we de leerling centraal stellen want structuurverandering dwingt ons om de zaken op een andere manier aan te pakken zodat plezier en creativiteit weer een voorname plek krijgen.

Tim Heuperman, Wortell