Nederlandsche Nestgeur of liever Wild Musk?

Als erkend expert op het gebied van ontsporende ict-projecten zit ik in de rolodex van een aantal journalisten. Maar terwijl we de grootste ict-faal in jaren meemaken (de software voor de omgevingswet) zijn ict-ontsporingen uit de belangstelling. Ik was dus verbaasd om te worden gebeld door twee journalisten met dezelfde vraag: 'Gaat Twitter omvallen?' Ik heb ze netjes verteld dat ik mijzelf niet als deskundige bij uitstek zie, maar als ‘opinionated man’, enthousiaste twitteraar (@renejanv) en bewonderaar van Musk wilde ik best mijn mening geven.

Vooraf: ik vind Elon Musk een nare vent. Misschien is hij geen sociopaat, maar zeker een vaak antipathieke aandachtsjunk die permanent de spotlights zoekt. Zomaar iemand beschuldigen van pedofilie, een maf cryptomuntje pushen (dogecoin), een Twitter-poll organiseren over wat te doen met zijn Tesla aandelen (deels verkocht) en met Donald Trump (terug op Twitter), pleiten voor Poetin. De lijst is lang. Misschien wordt Twitter straks gerund door een combinatie van Donald Trump en Rupert Murdoch. Geen fijne gedachte.

Terug naar Twitter. De kans is groot dat het blauwe vogeltje is omgevallen wanneer u dit leest. Dat is althans de consensus. Waarom? Omdat de helft van de medewerkers is ontslagen en onmisbare mensen kennelijk niet alleen op het kerkhof liggen. En Musk is obsceen rijk, dus wat is 44 miljard dollar voor hem? Dat is het niveau.

Brute wijze

Het kan, maar ik denk dat de kans op een grote storing, laat staan omvallen van Twitter miniem is. En als het gebeurt komt het eerder door sabotage of lijdzaam verzet van wrokkige medewerkers. Die quote haalde de krant. Maar de redenen waarom Musk gaat slagen, net als eerder bij Tesla en Spacex, zijn veel overtuigender.

Allereerst is de groep mensen die werkelijk onmisbaar zijn voor het in de lucht houden van een applicatie veel kleiner dan het totaal aantal mensen dat sleutelt aan software. Die kernspelers zijn intern ook altijd bij naam bekend. Door de brute wijze waarop Musk mensen eruit gooit, lijkt het soms fout te zijn gegaan, maar daarop is ingegrepen. En Musk weet ondertussen ook welke teammanagers hij moet ontslaan.

Wat we bij Twitter zien is een hacking operatie in grote stijl: organisatie, bemensing en beslist ook de software gaan op de schop. Nu al wordt alles wat er draait bekeken op technische noodzaak en waar mogelijk uitgezet en afgezonken: minder onderhoud en betere responsetijden. En los van de brute managementstijl die Musk hanteert is dat een voorbeeld voor wat organisaties met veel legacy-ict ook zouden moeten overwegen. Want de verschillen in productiviteit bij software-ontwikkeling en ‑onderhoud zijn verbijsterend.

Bij mijn eerste werkgever maakte ik mee dat een aantal projecten door een auditpartij werden doorgelicht. De productiviteit tussen teams verschilde zo enorm dat diagrammen alleen leesbaar waren met een logaritmische Y-as. In de onderhoudsfase is het vaak nog erger. Mijn eerste ervaring was het toevoegen van een veldje aan een bestaande legacy-database (IDMS): zestig mandagen werk volgens de teamleider.

Datagoudmijn

Zelf heb ik ook een extreme situatie onder handen gehad (en elders beschreven) bij het UWV. Daar was tussen 2004 en 2007 een nieuw systeem gebouwd door tweehonderd mensen van UWV en Capgemini. Toen het niet werkte werd het herbouwd binnen een half jaar door een team van tien mensen. Die factor 20 was ook het resultaat van een hacking operatie: weg met alle overhead (dertien managers), weg met alle functionele en technische onzin en goed kijken waar de knelpunten in de te verwerken data zaten. Iets soortgelijks lijkt nu bij Twitter te gebeuren.

Waar bijna iedereen aan voorbij gaat is dat Musk de enorme datagoudmijn die Twitter is wil gaan uitnutten met wezenlijk nieuwe functionaliteiten: een app voor bijna alles. Deze 'Twitter data revival'  is een extra argument voor een harde ingreep. Voorbij een bepaalde omvang van een verbouwing kun je een applicatie beter van de grond af herbouwen dan voortbouwen op wat er ligt. Juist uit angst voor verstoringen wordt te vaak gekozen voor het doormodderen met legacy-software.

Het is spijtig dat zoveel mensen, ook ict’ers, worden verblind door de manier waarop het nieuwe management van Twitter te werk gaat en door de nare trekjes van de nieuwe eigenaar, die natuurlijk ook veel te rijk is. Ict mensen kunnen veel leren van de radicale ontwikkelaanpak bij Elon Musks andere bedrijven, Tesla en (vooral) Spacex. Die aanpak verdient navolging op veel knusse plekken waar in een slakkentempo wordt gesleuteld aan overrijpe legacy software.

Dit artikel verscheen eerder in Computable-magazine #1 2023.