Kwaliteitsweer

Het weer van de afgelopen vakantie gaf helaas geen aanleiding om wat anders te doen dan wat boeken open te slaan. Eén van deze boeken was van de hand van Deming en zette mij aan om weer eens stil te staan bij het fenomeen 'kwaliteit'.

Deming is beroemd geworden door zijn kwaliteitsgedachte die met name in Japan massaal geadopteerd is. Zijn stelling is dat bedrijven alleen maar kans op overleven hebben als zij zich focussen op verbetering van kwaliteit. Door meer kwaliteit gaat het ‘rework’ en daarmee de kosten omlaag. Een stelling waar ik het zeker mee eens ben, maar het probleem blijft natuurlijk de discussie wat kwaliteit dan precies is. Zet eens een aantal mensen bij elkaar op dit onderwerp en je kunt een leuke dag vullen zonder dat ze het eens worden.

Zonder nu te pretenderen dat ik de wijsheid in pacht heb wil ik graag even met jullie stil staan bij een aantal aspecten van kwaliteit waar men in ons vakgebied it nog wel eens de fout ingaat. De eerste open deur is natuurlijk dat oplossingen simpel gehouden dienen te worden. In tegenstelling tot wat men soms denkt is niets zo simpel als een complexe oplossing bedenken. In de dagelijkse praktijk worden zelfs voor simpele vragen complexe it-oplossingen bedacht met alle gevolgen van dien. Het kenmerkt de echte vakman dat hij voor complexe problemen toch elegante en simpele oplossingen weet te bedenken.

Wat lastiger is het fenomeen hergebruik. Dit wordt door velen wel gezien als de heilige graal voor software ontwikkeling. Ik heb veel projecten juist op dit onderwerp in de fout zien gaan. Door software te ontwikkelen met het idee dat vervolgprojecten dat kunnen hergebruiken wordt snel het budget met factoren overschreden. Software moet niet vooraf geschreven worden voor hergebruik. Software die al een keer ontwikkeld is moet nadien zoveel mogelijk worden hergebruikt. Dit lijkt tegenstrijdig, maar in de praktijk levert deze aanpak meer hergebruik op.

Vaak wordt kwaliteit geassocieerd met het meest luxe systeem wat men zich kan voorstellen. Zeg maar de kwaliteit van een Bentley is hoger dan de kwaliteit van een Volkswagen. Terwijl Volkswagen binnen bepaalde beperkingen wellicht een hogere kwaliteit levert. Het omgaan met de beperkingen en daar de best haalbare kwaliteit leveren is een belangrijk onderdeel van je vakmanschap.

Het meest belangrijke echter is het aspect van de lerende organisatie. Wij zijn allemaal netjes opgevoed met het idee dat een project moet worden afgesloten met een project evaluatie. Ook de agile methodes gaan uit van het principe van evaluaties, ook wel retrospectives genoemd. Op zich niks mis mee en zeker noodzakelijk, maar de archieven staan ondertussen vol met evaluaties waar niks mee gedaan wordt. Ik zou graag zien dat een project beoordeeld wordt op het gebruik van de ‘lessons learned’ uit voorgaande projecten. Echte kwaliteit lever je tenslotte door je te onderscheiden van de spreekwoordelijke ezel.