Nederlandse software voorkomt fraude

Fraudebestrijding gebeurt in stilte. Syfact, een Nederlandse onderneming die software levert waarmee dubieuze transacties onderzocht kunnen worden, heeft de afgelopen jaren zoveel mogelijk de publiciteit gemeden. Marketingmanager Jouke van der Zee heeft één keer meegewerkt aan een radioreportage, maar daar heeft hij slechte herinneringen aan. Naar de reportage luisterden weinig mensen, maar in een daaropvolgend artikel in De Telegraaf verscheen prominent de naam van een grote bank als afnemer van de software. Sindsdien opereerde Syfact bij voorkeur in stilte.

Melding Ongebruikelijke Transacties

Syfact is voortgekomen uit Inter Access, onder leiding van Gerard Willemse. Hij is nu voorzitter van de raad van commissarissen van de ontwikkelaar. In 1994 stonden de Nederlandse banken onder druk vanwege het wetsvoorstel Melding Ongebruikelijke Transacties (MOT), dat later is aangenomen in de Tweede Kamer. De software die op dat moment gebruikt werd, bleek niet geschikt om verdachte transacties op te sporen, waarna Inter Access bij een van die banken een maatwerkoplossing voor de security-afdeling ging ontwikkelen.
Toen de eerste oplossing eenmaal draaide bestond er zoveel belangstelling voor, dat de software-ontwikkelaars gingen werken aan een standaardpakket. Het ontwikkelen van dat pakket is in 1996, met kapitaal van Gerard Willemse, ondergebracht in Syfact International bv. Na vier jaar ontwikkelen is nu Syfact 2.0, een lichte versie van het oorspronkelijke product, uitgekomen. Het pakket bestaat uit het oorspronkelijke product, plus een administrator om de specifieke parameters van de gebruikers in te stellen.
Syfact maakt op dit moment gebruik van SQL Server, omdat het naar eigen zeggen wil aansluiten bij de belangrijkste ontwikkelingen in de Verenigde Staten. Maar vanaf volgende maand nemen de ontwikkelaars de architectuur van het programma opnieuw onder de loep, om een op componenten gebaseerde versie te maken. Hiermee hoopt het bedrijf zijn programma geschikt te maken voor het web, al verwacht Jouke van der Zee voorlopig niet dat een webversie zal stormlopen.
Van der Zee: "Onze cliëntèle is zeer huiverig voor het Internet. Het onderwerp leeft sterk, er is iedere week wel ergens in de wereld een conferentie over het onderwerp. Maar er gaat nog wel eens wat mis. Want hoewel een van onze klanten bijvoorbeeld wereldwijd één procent van zijn zaken over het Internet doet, komt van alle omstreden transacties, waaronder bewuste en onbewuste fraude vallen, en gewone foutjes, 46 procent voor rekening van het Internet."

Oost-Europa

Niet alleen het Internet is een bron van zorg voor financiële instellingen. Ook de Oost-Europese georganiseerde criminaliteit zorgt voor problemen. Dubieuze organisaties pompen in grote witwasoperaties enorme hoeveelheden geld de wereld over. Nederlandse banken zijn in het kader van de MOT verplicht dergelijke transacties te melden, omdat ze anders zelf mogelijk strafbaar zijn.
Die wetgeving heeft het effect dat criminelen andere wegen zoeken om het geld te laten circuleren. Dit leidt tot een internationale verschuiving. Van der Zee trekt een vergelijking met de parasieten en gastheren uit de biologie. Wanneer een gastheer een effectieve strategie bedenkt tegen de parasieten, verhuizen de parasieten bij voorkeur naar een andere gastheer. En sinds Nederland een strengere MOT heeft dan België, blijken 32 procent van de ongebruikelijke transacties in België voor rekening te komen van Nederlanders (cijfers uit 1999).
Oost-Europese criminelen hebben een andere weg gevonden. Het eilandje Nauru, in de Stille Oceaan, heeft elfduizend inwoners en tweehonderd banken. Een korte zoektocht op Internet leert dat het eiland banklicenties te koop aanbiedt voor 15.000 dollar. Daar blijkt gretig gebruik van gemaakt te worden, want in 1998 ging via de banken van Nauru 70 miljard dollar om die afkomstig was van Russische cliënten.

Integriteitsbeleid

Syfact is ontwikkeld om verbanden te zoeken tussen recent ingevoerde gegevens en dubieuze zaken uit het verleden. Dat kan een verbinding zijn met een adres, een inschrijvingsnummer bij de Kamer van Koophandel of een band tussen personen. Het detecteren van deze gegevens hoeft overigens niet per definitie te duiden op fraude, maar geeft wel aanleiding tot extra waakzaamheid bij de financiële instelling.
Nederland is in Europa vrij ver met de detectie van frauduleuze handelingen. De Verenigde Staten zijn op dat gebied koploper. Syfact opent zijn eerste internationale kantoren dit jaar in Boston, Londen en Frankfurt. Daarnaast gaat het de software verkopen aan grote bedrijven, die er niet zozeer criminaliteit mee opsporen maar, aldus Van der Zee, "handelingen die niet conform het integriteitsbeleid zijn."