Eerste passagiersvliegtuigen met breedband internetverbinding in de lucht

Voorlopig gaat het om een proef, maar gezien de forse investeringen die ermee gepaard gaan en het belang dat de leveranciers bij deze spectaculaire ontwikkeling hebben ziet het ernaar uit dat mobiel internet uiteindelijk zal doordringen in alle bewegende vervoermiddelen, te land, ter zee en in de lucht.

In het interieur van de Boeings is vierenhalve kilometer kabel getrokken van de server in het plafond naar de aansluitpunten in de stoelen van de passagiers.

Vorige maand beet Lufthansa het spits af met het aanbieden van breedband internet aan boord van een Boeing 747-400 op de route Frankfurt-Washington. Daarmee koos de luchtvaartmaatschappij heel strategisch voor een start in het centrum van de Duitse financiële wereld. De tweede luchtvaartmaatschappij die vorige week deze dienst in een Boeing 747-400 in gebruik stelde, is British Airways, dat vanaf Heathrow vliegt op het Amerikaanse financiële centrum, New York. Voor beide partijen gaat het in eerste instantie om een proef van drie maanden.

Stoelen en bedden

Zowel Lufthansa als British Airways doen mee aan het 'Connexion by Boeing'-programma, een initiatief van Boeing om zijn toestellen te voorzien van snelle mobiele communicatiemiddelen. De eerste aankondiging van dit initiatief deden Boeing en Lufthansa al in de zomer van 2001. Sindsdien is hard gewerkt om de toestellen te voorzien van de benodigde apparatuur, én om de benodigde autorisaties te krijgen van internationale luchtvaartautoriteiten.
Verzenden en ontvangen van de data gebeurt door middel van een kleine, op het vliegtuig gemonteerde antenne die in verbinding staat met een satelliet. Het begrip draadloos is hierbij relatief, omdat in het interieur van de Boeings vierenhalve kilometer kabel is getrokken van de server in het plafond naar de aansluitpunten in de stoelen van de passagiers. British Airways houdt het bij vaste aansluitpunten bij stoelen en bedden. Lufthansa heeft naast de ethernet-aansluiting bij de stoelen een draadloos netwerk aan boord waarop mobiele gebruikers via een wifi-verbinding (Ieee 802.11b) kunnen inloggen.
De snelheid waarmee het dataverkeer tussen vliegtuig en grond via de satelliet verloopt is 3 Mbps stroomafwaarts (binnenhalen) en 750 Kbps stroomopwaarts (versturen). Per vliegtuig is voor ongeveer dertigduizend dollar aan Cisco-netwerkapparatuur ingebouwd: vijf Aironet 350 toegangspoorten, één 3640 router en negen Catalyst 3548 XL-switches. Lufthansa biedt zijn business class-passagiers bovendien Fujitsu Siemens DC 50 Lifebook s6010-computers met een Mobile Pentium III-processor aan. De accuduur is ongeveer voldoende voor de vlucht, en de gegevens worden na iedere vlucht gewist. British Airways stelt geen computers ter beschikking, omdat 75 procent van de zakelijke reizigers toch al een laptop met zich meedraagt.

Naadloos volgen

Niet alleen voor de betrokken luchtvaartmaatschappijen is dit een belangrijke testcase, ook voor de leveranciers van de benodigde technologie staat veel op het spel. Cisco bijvoorbeeld heeft zijn pijlen gericht op de markt voor mobiele communicatie, en ziet een groeimarkt in het ontwikkelen van netwerken die de gebruiker naadloos volgen, of het nu is in auto, trein of vliegtuig. Daarnaast streeft de leverancier ernaar de toegang onafhankelijk te maken van de gebruikte draadloze technologie, of het nu umts is of een draadloos lan.
John Hindle is bij Cisco verantwoordelijk voor de wereldwijde mobiele strategie. Hij was nauw betrokken bij het ombouwen van de Boeing-toestellen. Volgens hem was het niet nodig aparte apparatuur te ontwikkelen. Wel moest de bestaande netwerkapparatuur worden aangepast. De stroomvoorziening in de vliegtuigen bijvoorbeeld is anders dan normaal, en uit veiligheidsoverwegingen moest de behuizing van de apparatuur worden aangepast. Op de standaardbehuizing zat te veel verf, wat een extra veiligheidsrisico zou opleveren in geval van brand.
De draadloze verbinding zorgt niet voor interferentie met de navigatieapparatuur, omdat die werkt op een geheel andere frequentie. Een mobiele telefoon zorgt eerder voor storing. Toch moet tijdens start en landing uit veiligheidsoverwegingen alle apparatuur worden opgeborgen.
Volgens Hindle zijn er geen problemen geweest die ertoe geleid hebben dat het na de aankondiging nog anderhalf jaar heeft geduurd voor het eerste toestel de lucht in ging. Het tijdrovendst waren de veiligheidskeuringen die door vooral de Amerikaanse luchtvaartautoriteiten zijn uitgevoerd. Hindle: "Zo lang duurt dat nu eenmaal." De bekabeling zorgt bijvoorbeeld voor een aanzienlijke toename van het gewicht. Daar zijn extra keuringen voor nodig. Daarnaast kostte het veel tijd om de bekabeling van het plafond tot in de stoelen aan te brengen. Hiervoor moet het gehele toestel worden opengemaakt. Cisco claimt op dit moment de enige netwerkleverancier te zijn met luchtvaartaccreditatie voor zijn apparatuur.

Treinen

Deze initiatieven zijn de eerste in een lange reeks die de zakelijke gebruiker waar hij ook komt snelle toegang moet verschaffen tot internet, e-mail en bedrijfsgegevens. Lufthansa heeft aangekondigd ook in vertrekruimtes overal ter wereld breedband internet ter beschikking te stellen. Cisco werkt onder meer aan mobiele initiatieven in treinen, en hoopt in het kader van zijn mobiele strategie de 3200 Mobile Acces Router, die Lufthansa nu nog test, te kunnen inzetten. Boeing werkt ondertussen hard aan het aanpassen van de passagiersruimte van toestellen, zodat volgend jaar passagiers van Japanese Airlines (JAL) en SAS ook kunnen beschikken over een breedband internetverbinding op tien kilometer hoogte.

 
Marco van der Hoeven