Lezers lezen: Hoe maak ik het uit met mijn smartphone?

Goed, 'Ik maak het uit! Een gezonde relatie met je smartphone in 30 dagen' is een zelfhulpboek. En je voelt al meteen dat de belofte in de titel niet waargemaakt kan worden als je echt verslaafd bent. Daar is veel meer voor nodig dan dit boekje.

En toch oefent dit aantrekkelijk vormgegeven en niet al te ingewikkeld geschreven verhaal grote aantrekkingskracht uit als het ergens op een koffietafel ligt. Een hoge 'clickbait-waarde', zouden mediastrategen zeggen. De kleurencombinatie en het gebruik van stripachtige balloons trekt je ogen er meteen naartoe. Waarbij de in het oog springende titel: 'Ik maak 't uit!' veel slimmer is gedaan dan de oorspronkelijke Engelse titel 'How to break up with your phone'. Goed gedaan, vertaalster!

Relatie verbreken

Maar wat staat erin? Het is een verhaal, een narratief met de smartphone als antagonist en jijzelf als de protagonist. Alleen al het begin met een ‘Open brief aan mijn telefoon’ is een mooi stijlhulpmiddel: het personifiëren van een levenloos object trekt de lezer als het ware het plot in.

Er is drama, goed vormgegeven in een context van een relatie, een zeer persoonlijke. Het plot is al gegeven: je verbreekt een relatie, er is verdriet en verlies maar ook hoop, en dat is waar het in verhalen vertellen altijd om draait.

Slaaptekort

Journalist Catherine Price schrijft in twee delen, waarbij het eerste deel veelzeggend ‘Wakker worden’ heet. In tien korte hoofdstukken vertelt ze hoe telefoons zijn ontworpen om ons leven en brein over te nemen. Hoe ze onze aandacht opslurpen en waarom ze een aanslag op je gezondheid vormen door stress en slaaptekort te veroorzaken.

In het laatste hoofdstukje van deel 1 komt ze met de oplossing en vertelt ze je hoe je je leven weer terugkrijgt. De metafoor van een ongezonde liefdesrelatie is zo voor de hand liggend en toch goed gevonden. En er is dus een belofte gelegd, daar gaat deel 2, de finale, over. Price deelt dat in vier weken in en beschrijft per week hoe je je relatie met je smartphone gezonder kunt maken. En dat gaat ver: in de eerste week staat al 'verwijder social media apps'... Effe slikken dus.

Wilskracht

Het einde is voorspelbaar: de wereld is veranderd: je bent van je last af, verschoond, kan opnieuw met je leven beginnen... Na dertig dagen leef je weer lang en gelukkig. Als je de stappen volgt. En dat is nu net het moeilijkste van verslaafden. De wilskracht moet van binnen komen, maar de hulp zit vaak niet in een boekje, maar bij verslavingshulpverleners. Ik mis dus de praatgroep en de coach, zoals je in Amerikaanse films ziet als het om alcoholverslaafden gaat: wie kan je opbellen - uiteraard met je van alle toeters en bellen ontdane smartphone - als je het niet meer trekt? Dat zegt Price net niet helaas.

Maar niet zeuren want dit boekje is zo goed opgebouwd dat het zelfs mijn puberdochter - die haar smartphone met lijm aan haar handen heeft vastgeplakt - inspireerde tot het schrijven van een betoog over de pro's en contra's van de smartphone dat ze zelfs aan mij liet lezen. Ik ben mevrouw Price nu al dankbaar!

Dochterlief kwam ook met het briljante inzicht dat de titel meer betekent dan je op het eerste gezicht zou denken: je maakt het niet alleen uit omdat je een ongezonde relatie met je telefoon hebt, maar er zit nog een laagje in: Jij en niet je telefoon maakt uit hoe en wanneer je je smartphone gebruikt. Het gaat erom wie er 'in control' is: je telefoon of jijzelf. Wederom, dank u wel mevrouw Price, misschien heeft u een jongere gered van een 'smartphone rehab'.

Boek lezen?

Het is echt geen straf om het boekje van Price helemaal door te lezen, maar wie leest er in deze smartphone-tijden nog een boek? Het grootste effect heeft het boek daarom door het ergens op een opvallende plek neer te leggen en er af en toe in te kijken, maar vooral door het erover te hebben.

Dat triggert het eerste wat nodig is om gedrag te veranderen, namelijk je bewustwordingsniveau. En als je dan toch denkt: 'ik wil weten waar ik 't over heb': doe eens een avondje gek en zet je telefoon uit en laat je huisgenoot of een ander persoon het ergens verstoppen, vergeet Netflix, stof die leesfauteuil af, zet een pot thee, of schenk jezelf een goed glas van ‘t een of ‘t ander in en lees!

Ik garandeer je, de stijl van Price is aantrekkelijk en de vertaler heeft die goed gevangen in een zeer toegankelijk boek in jip-en-janneke-taal. Ook een keer fijn naast alle vakliteratuur, ja toch?

Amalia Deekman is eigenaar van Atend Advies, Coach en Training