Computer in blusauto verbetert hulp

De Amersfoortse brandweer is een pilot gestart met een computer in de blusauto: de digitale tankautospuit. Informatie die nodig is in de auto wordt straks niet meer handmatig, maar digitaal ontsloten, wat het werk van de brandweerlieden gemakkelijker moet maken. “Het is zo vanzelfsprekend dat het een toegevoegde waarde heeft.”

Als er brand uitbreekt, kan elke seconde die de brandweer eerder ter plaatse is de schade beperken of zelfs een leven redden. Daarom is het Amersfoortse brandweerkorps een pilot gestart waarbij een computer in de blusauto, de tankautospuit, wordt geplaatst. Deze computer bevat een navigatiesysteem en een database met ‘aanvalsinformatie' voor de brandbestrijding. Dit systeem, de digitale tankautospuit, moet ervoor zorgen dat de brandweer beter en sneller haar werk kan doen.

De ontwikkeling van dit systeem is halverwege 2005 gestart. Wilfred den Hartog, brandweerman en medewerker automatisering, vertelt dat de Amersfoortse brandweerlieden een navigatiesysteem op de brandweerauto wilden hebben: "Het probleem was dat commerciële navigatiesystemen geen rekening houden met de hulpdiensten." Vandaar dat de Amersfoortse brandweer een eigen systeem heeft ontwikkeld.

Daarnaast wilde het brandweerkorps ook de brandbestrijdingsinformatie, die nu nog fysiek in een grote kaartenbak in de blusauto aanwezig is, digitaal beschikbaar maken. Den Hartog vertelt dat het opzoeken van al die aanvalsinformatie nu handmatig gebeurt en dat digitalisering voordeel oplevert: "Met een computer gaat het zoeken natuurlijk veel sneller."

Lokale opslag

In de digitale tankautospuit zijn drie applicaties gerealiseerd: een navigatiesysteem, de ontsluiting van de aanvalsinformatie, en een crash recovery systeem (zie kader). Deze applicaties kunnen op twee manieren bevraagd worden. Voorin de auto komt een tablet pc en achterin een touchscreen. Op beide schermen kan dezelfde informatie opgevraagd worden, maar ze zijn los van elkaar te gebruiken.
De informatie in de digitale tankautospuit wordt lokaal opgeslagen, op de computer in de auto. Er is gekozen voor lokale opslag om het risico bij storingen in het netwerk te verkleinen. Zo is een storing in een real-time verbinding rampzalig als de brandweer moet uitrukken en niet over de benodigde gegevens kan beschikken.

Wel wordt de informatie in de computer gekopieerd vanuit de centrale computer van de Amersfoortse brandweer. Als de auto in de kazerne staat, wordt de informatie continue ge-updated via een draadloos netwerk. Naast deze netwerkverbinding, staat de computer in de blusauto via het alarmeringsnetwerk P2000 in verbinding met de Gemeenschappelijke Meldkamer Utrecht (GMU), waar de berichten van een ongeluk of brand binnen komen.

Grote bedieningsknoppen

Er zijn vier leveranciers betrokken bij de ontwikkeling van de digitale tankautospuit: CityGIS, Moditech, Intemo en Barning. Janske Damen, projectleider van de digitale tankautospuit, vertelt waarom er is gekozen voor deze leveranciers: "We hebben gekozen voor deze leveranciers omdat zij al eerder hebben samengewerkt. Het is belangrijk dat de leveranciers op elkaar afgestemd zijn. Ze denken met ons mee."

CityGIS levert de speciale navigatiesoftware en de kaarten en Moditech heeft het crash recovery system ontwikkeld. Bij de keuze voor de software is er veel aandacht besteed aan de gebruiksvriendelijkheid. Damen: "Het systeem moet zo simpel zijn, dat elke leek het kan bedienen. Je hebt ook maar een paar minuten om het te bedienen." Daarnaast moet het ook te bedienen zijn in het donker en wanneer de brandweermannen handschoenen dragen, vandaar dat de bedieningsknoppen groot zijn.

De hardware wordt geleverd door Intemo. Hierbij is er veel aandacht besteed aan het uiterlijk van de computer, die bij de werkomgeving moet passen. Zo moet hij bestand zijn tegen mechanische invloeden en mogen vloeistoffen de computer niet aantasten. Egbert-Jan van Ommen, informatiearchitect van de gemeente Amersfoort, vertelt hoe dit is vormgegeven: "De tablet pc is ongeluk-proof; je kan hem laten stuiteren." De vierde leverancier, Barning, bouwt het systeem in de auto in.

Op dat moment bevindt het project zich in de pilot-fase, met één computer voor één brandweerauto. "Omdat de brandweer zo'n belangrijke dienst is, wordt alles nu nog dubbel gedaan", vertelt Van Ommen. Damen vult aan: "Het gaat immers om mensenlevens, dus we houden de kaartenbak ook nog in de auto, hoewel die wel iets minder vaak geüpdatet zal worden."

Elke seconde telt

Het budget voor de pilot is 25.000 euro. Dit bedrag is inclusief ontwikkelingskosten en het regelen van het beheer. Volgens Damen zijn er nu veel eenmalige kosten gemaakt en ze denkt dat het inrichten van de andere auto's ongeveer de helft gaat kosten. Als de pilot succesvol verloopt, worden vanaf de tweede helft van 2007 computers in alle vijf de blusauto's van de gemeente geïnstalleerd.

Den Hartog vertelt wat het systeem moet opleveren: "De primaire winst zit bij de brandbestrijding. Straks zijn de brandkranen in de kaartlaag [van de autocomputer] geïntegreerd, zodat we, bij wijze van spreken, de brandweerauto op de brandkraan kunnen parkeren." Damen vertelt dat er daarnaast belangrijke winst geboekt kan worden bij het updaten van de informatie: "Digitaal is de informatie veel gemakkelijker te updaten." Zo kost het vernieuwen van informatie in de kaartenbak van de tankautospuit nu nog veel tijd, volgens Van Ommen.

Hij vertelt dat andere brandweerkorpsen ook bezig zijn met de ontwikkeling van een dergelijk systeem. Zo heeft het Amersfoortse brandweerkorps ook naar systemen bij andere korpsen gekeken en onderdelen daarvan overgenomen. Omgekeerd wordt er nu vanuit andere korpsen interesse getoond voor het Amersfoortse systeem, vertelt Damen: "Het gaat als een lopend vuurtje door de verschillende korpsen in Nederland." De Amersfoortse brandweer is dan ook overtuigd van de toegevoegde waarde van het systeem. Als elke seconde telt, maakt de digitale tankautospuit misschien wel het verschil tussen leven en dood.

Anne van Veenstra