In de jaren tachtig voerde de Apple Macintosh een eenzame strijd om het grafische gebruikersinterface populair te maken. Niet als eerste (die eer komt de meer gespecialiseerde werkstations toe, vooral de technische), maar de Mac maakte wel het Wimp-concept populair (windows, ikonen, muis en pull-down menu’s). Ook Wysiwig was belangrijk: what you see is what you get. Een probleem daarbij was dat het gui-display en de bijbehorende printer niet echt compatibel waren; cynici spraken daarom over Wysiwing – what you see is what you nearly get.
Ondanks de inferieure kwaliteit werd het oorspronkelijke karakter-georiënteerde display van de PC de norm, toen IBM en Microsoft de nieuwe markt betraden, geholpen door de opbloeiende microcomputer-industrie, Intel voorop. Aanvankelijk gingen specifieke Dos-applicaties voorbij aan de karakter-georiënteerde Bios-routines en regelden de applicaties zelf hun bit-mapped graphics. Bij de Mac zaten zulke graphics in het besturingssysteem ingebakken. Lotus 1-2-3 was pionier in het gebruik van pull-down menu’s in Dos-programma’s. De muis werd een noodzakelijke PC-accessoire.
Een zwak punt in de eerste PC-software was de verschillende look-and-feel van applicaties onder Dos, doordat de gui niet door het besturingssysteem werd ondersteund maar in de toepassing was ingebed. Verder waren alle applicaties single-sessie. De eerste multi-sessie applicaties met vensters, zoals Deskview, waren alfanumeriek. Het gebruik van toolkits als Windows 2 en Gem had hier uitkomst kunnen bieden, maar programmeurs bleken niet gecharmeerd van standaarden van anderen, al waren de gebruikers dat wel.
Windows 3.x bood een primitieve vorm van multi-sessie gui’s voor de PC-wereld; de armelui’s Mac was een feit. Al snel ontstonden nieuwe generaties applicaties die het Windows-gui gebruikten en daardoor een soort onderlinge consistentie vertoonden. Ook onder Windows 3.1 bleef echter de look-and-feel grotendeels onder controle van de individuele programmeur.
Nu is er een nieuwe look-and-feel voor de PC. Na de verbetering met Presentation Manager van IBM introduceerde Microsoft de Windows 95-look-and-feel. Deze nieuwe 32-bits gui wordt geïntroduceerd op Windows 95-upgrades èn op Windows NT desktop, versie 4, al was er eerst ook een andere gui voor Windows NT.
De technische wereld heeft nooit last gehad van Dos; VMS- en Unix-werkstations beschikten allemaal over multi-sessie gui’s. Toch was ook daar niet alles in orde: Dec Windows, Sun Openlook en AT&T Motif (alle gebaseerd op de X-Windows-primitieven) hadden elk een andere look-and-feel. Door de dreiging van de PC en de noodzaak om de Unix-wereld op één lijn te krijgen is de Motif look-and-feel nu de belangrijkste gui voor Unix.
Terwijl Mac, Motif, PM en Windows al wat veel van het goede lijkt, komt er nu weer een nieuwe standaard aan, met een enorme impact. Van de huidige standaarden is alleen Motif geschikt voor werkstations en terminals (X); op Citrix Winframe gebaseerde PC gui-terminals zijn achteraf bedacht.
De nieuwe revolutie hangt samen met Internet. Het op het alfanumerieke telnet-protocol gebaseerde Internet is ouderwets. Toen mensen van Cern een hypertext-database ontwikkelden die ook grafische bit-mapped beelden kan bevatten, maakten ze ook een nieuw gui-interface, Mosaic. Dat is verder ontwikkeld tot een nieuwe gui, eerst door Netscape, later door Microsoft. Deze webbrowser draait vaak op een PC, maar is ontwikkeld als stand-alone gui en kan daarom op een Internet-terminal draaien zonder een PC gui-besturingssysteem. Voeg daarbij de ontwikkeling van Java; Java-applets zijn ingebed in de browser en gebruiken zijn gui. Mosaic en daarvan afgeleide gui’s worden de nieuwe standaarden.
De impact van webbrowsers als gebruikersinterface is enorm, zowel voor PC’s als voor intelligente terminals (NC’s, netwerk computers). Lotus bijvoorbeeld heeft zijn Notes-servers (Domino) zo gemaakt dat een standaard webbrowser de Notes-client met een browser-gui wordt. De invloed van Internet en de webbrowser-standaarden is zo groot dat Microsoft aangeeft dat, nadat NT geschikt is gemaakt voor het Windows 95-gui, Windows 95 met de look-and-feel van een webbrowser zal worden uitgerust.
Zal de webbrowser look-and-feel dezelfde invloed hebben op de Mac en de technische werkstations, die nu ernstig bedreigd door Pentium Pro PC’s met NT versie 4? Zullen de PC, de Mac en de technische werkstations eindelijk convergeren tot één gui-standaard?
