Zal breedband het zakendoen volledig op z’n kop zetten? Waarschijnlijk niet. Het gebruik van videocommunicatie lijkt de interessantste toepassing, nu de bandbreedte gestaag groeit. Aan de consumentenkant zijn wel allerlei ontwikkelingen te zien, vooral op het vlak van video en gaming.
Dé killerapplicatie voor het gebruik van breedbandinternet in de zakelijke markt is er nog niet. Of misschien toch? Ex’ovision, een starter van BSO-oprichter Eckart Wintzen, denkt hem in huis te hebben: videofonie met oogcontact. De toepassing vreet bandbreedte, maar in het hogere management van internationale bedrijven ziet de starter een markt die dat met de huidige prijzen al kan en wil betalen.
Vermaak
Vooralsnog is Ex’ovisions product één van de weinige commerciële initiatieven op het gebied van zakelijke toepassingen die volop gebruik maken van de toegenomen bandbreedte. Aan de consumentenkant zijn wel allerlei ontwikkelingen te zien; daar vind je toepassingen op het gebied van video en gaming, maar in de zakelijke markt blijft het angstvallig stil.
"Ik betrap mezelf erop dat ik heel diep moet nadenken om voorbeelden te vinden van zakelijke toepassingen met breedband", zegt Ed Magnee, manager Marketing en Communicatie bij Alcatel. Deze leverancier van communicatieoplossingen heeft de afgelopen weken samen met andere telecombedrijven en fabrikanten van consumentenelektronica een werkgroep opgericht die de ontwikkeling van breedbanddiensten wil stimuleren en een model wil ontwikkelen voor toepassingen met breedbandinternet. De samenwerking richt zich voorlopig echter alleen op vermaak voor de consumentenmarkt.
Alcatel verwacht ook niet dat er ingewikkelde nieuwe toepassingen zullen ontstaan voor de zakelijke markt, iets dat we nu nog helemaal niet kennen. Het zal eerder gaan om toepassingen in de sfeer van communicatie, zoals videocommunicatie. "Dat is misschien niet revolutionair", zegt Magnee. "Maar het biedt wel diverse nieuwe mogelijkheden, zoals een monteur die een collega kan laten meekijken via een videofonieverbinding op zijn telefoon, of chirurgen die anderen laten meekijken. Ik zie nog niet nieuwe bedrijfsmodellen ontstaan die gevoed worden door breedbandverbindingen. Ik denk dat mensen ook nog te weinig voor ogen staat wat de mogelijkheden van breedband zijn."
Voor de hand liggend
TNO heeft in een recent rapport voor de gemeente Den Haag onder de projectnaam ‘Realisme in Breedband’ onderzoek gedaan naar de huidige toepassingsmogelijkheden. Het instituut heeft een lijst weten te produceren met 209 toepassingen, zowel zakelijk als gericht op de consument. De lijst bestaat deels uit bestaande projecten als Gigaport, Kenniswijk en Cyburg, en is deels verzonnen door TNO, omdat de markt nog niet wordt overspoeld met initiatieven die de mogelijkheden van breedband echt gebruiken.
Een van de conclusies in het rapport luidt: behalve streaming video komen typische breedbanddiensten die een groot beslag leggen op de netwerkcapaciteit nog relatief weinig voor. TNO denkt wel dat het aanbod aan diensten, en dus de behoefte aan bandbreedte, direct zal stijgen als de beschikbaarheid ervan toeneemt, bijvoorbeeld in het geval van een versnelde aanleg van glasvezel. De organisatie beroept zich daarbij onder meer op een test onder studenten van de Universiteit van Utrecht in de zomer van 2002. Nadat een glasvezelverbinding was gelegd tussen de universiteit en studentenhuizen werd binnen twee maanden drie keer zoveel capaciteit gebruikt.
TNO komt in het rapport niet verder dan een aantal voor de hand liggende toepassingen. Voorbeelden daarvan zijn op afstand softwareapplicaties aanbieden en afnemen, elektronisch leren, producten verkopen op internet met ondersteuning van video en audio, en interactief overleg via videofonie of videovergaderen tussen bijvoorbeeld medisch personeel.
Oogcontact
Videocommunicatie – het zou de drijvende kracht kunnen zijn achter het gebruik van breedband in de zakelijke markt. Ex’ovision, een starter gefinancierd met de miljoenen die Wintzen heeft verdiend met de verkoop van automatiseringsbedrijf BSO aan Philips, gelooft er in ieder geval heilig in. Directeur Fred Kappetijn: "Als je kijkt naar de geschiedenis van de ontwikkeling van telecommunicatienetwerken, zie je dat de communicatiedienst altijd de killerapplicatie is geweest. Mensen willen gewoon met elkaar communiceren, of het nou via spraak, tekst of beeld is."
Videocommunicatie bestaat eigenlijk al heel lang, maar tot nu toe is het nog steeds geen doorslaand succes geworden. Het grote probleem is altijd bandbreedte geweest, maar er is meer. Volgens Kappetijn moet videocommunicatie aan drie voorwaarden voldoen. Echt oogcontact is daarvan de belangrijkste. Verder moet er sprake zijn van een hoge kwaliteit beeld en geluid, in ieder geval vergelijkbaar met wat men kent. Ook is het gebruiksgemak cruciaal; het moet vergelijkbaar zijn met een telefoon.
Ex’ovision heeft een apparaat ontwikkeld dat voldoet aan deze drie voorwaarden: Eyecatcher. Een lcd-scherm ligt plat op een verhoging. Daar schuin bovenop, in een hoek van 45 graden, staat een half doorlatende spiegel. Daarachter zit een camera. Die camera kijkt je door de spiegel aan en jij kijkt via de spiegel naar het lcd-scherm. Het effect: de oogkassen liggen in elkaars verlengde en dus ontstaat er oogcontact. "De laatste jaren zie je wel meer videofoons op de markt komen, dus telefoons met beeldscherm, en je hebt steeds meer apparatuur voor videovergaderen", zegt Kappetijn. "Daarmee heb je echter geen oogcontact. De Eyecatcher ligt in dezelfde prijsklasse, het beslag op het netwerk is vergelijkbaar, maar de kwaliteit is veel beter."
Breedbandvreter
Om oogcontact tot z’n recht te laten komen, moet je hoge kwaliteit beeld hebben. De beeldkwaliteit van Eyecatcher zit volgens Kappetijn tussen televisie- en videokwaliteit in, met een vertragingstijd van eentiende tot drietiende van een seconde.
Het apparaat heeft een codec (coder/decoder) die altijd wordt ingesteld op 1 Mbps (megabit per seconde). Over ip (internet protocol) zou je dan een capaciteit gebruiken van zo’n 300 Kbps tot 1 Mbps, afhankelijk van hoe beweeglijk de spreker is. "Wij zeggen daarom altijd dat je een verbinding nodig hebt van 1 Mbps symmetrisch. Als iemand geen ip heeft en isdn wil of moet gebruiken, bevelen wij aan om minimaal drie isdn2-lijnen te nemen; dan heb je 768 Kbps."
Binnen de huidige minimumstandaarden van breedband kan de Eyecatcher niet goed functioneren. Adsl en kabel worden ook al tot breedband gerekend en dat is voor de Eyecatcher onvoldoende. "Ik noem dat dan ook pseudo-breedband", zegt Kappetijn. "Echt breedband is het als het minimaal symmetrisch is en minimaal 1 of 2 Mbps. De Eyecatcher is een echte breedbandvreter, maar binnen die standaard van breedband is hij wel haalbare kaart. En wij schatten dat het veel sneller kan gaan dan iedereen denkt."
Compressietechnieken
Er zijn op dit moment twee ontwikkelingen die de videofonietoepassing in de kaart spelen. De laatste zes maanden zijn er steeds slimmere compressietechnieken op de markt gekomen. Daardoor is er meer kwaliteit voor minder bandbreedte. Bovendien komt er meer bandbreedte beschikbaar. Toen Kappetijn en Wintzen begin 2000 aan dit avontuur begonnen, werden zij door marktkenners voor gek verklaard. In een eerste bedrijfsplan stond dat er misschien zelfs 5 Megabit per seconde nodig was om de Eyecatcher te exploiteren, een waarde die nog ver afstond van de gangbare bandbreedte van dat moment. "We hadden de visie dat die bandbreedte wel naar ons zou toekomen", zegt Kappetijn. "We waren ervan overtuigd dat er voldoende bandbreedte beschikbaar zou zijn tegen betaalbare prijzen, met voldoende betrouwbaarheid. Eigenlijk is het nog harder gegaan dan we van dachten."
Het is moeilijk te voorspellen hoe bandbreedte zich de komende jaren verder ontwikkelt, omdat compressietechnieken en bandbreedte ook steeds meer naar elkaar toe groeien. Toch heeft TNO in het rapport Realisme in Breedband een voorspelling gedaan. De laatste vijftien jaar was er een groei te zien van 60 procent per jaar. Bij een autonome voorzetting van deze groei, waarbij bijvoorbeeld een versnelde introductie van glasvezel geen trendbreuken veroorzaakt, verwacht TNO dat omstreeks 2007 de grens van 10 Mbps gepasseerd wordt.
Creativiteit barst los
Er moeten nog miljoenen euro’s bij voordat er geld in de kas van Ex’ovision terugvloeit. Eind 2000 was het eerste prototype gereed. Daarna is het apparaat verder ontwikkeld en pas nu is het echt klaar. In kleine series wordt de Eyecatcher inmiddels geproduceerd en volgend jaar rolt hij in een fabriek in China in grotere series van de band. Volgens het bedrijfsplan wordt pas in 2004 echt geld verdiend en ligt het break-even punt ergens in 2005. Ex’ovision richt zich in eerste instantie op de zakelijke markt. Dat heeft niet alleen te maken met de beschikbaarheid en betaalbaarheid van breedband, maar ook met het apparaat zelf; het kost 12.500 euro.
Dit jaar staat nog vooral in het teken van proefprojecten en demonstratieprojecten bij grote bedrijven. Een daarvan is een project bij de Rabobank in Eindhoven. Net als andere banken kleedt Rabobank de filialen uit, waardoor specifieke deskundigheid op de bijkantoren vaak ontbreekt. Met behulp van de Eyecatcher kunnen klanten nu hypotheekadvies krijgen van een deskundige op het hoofdkantoor. Ook zijn er proefopstellingen voor bestuurders van enkele internationale ondernemingen. Kappetijn: "Dus mensen die op hoog niveau werken en voor hun werk relatief veel moeten reizen. Onze veronderstelling is dat de noodzaak om fysiek bij elkaar aanwezig te zijn afneemt als je op deze indringende manier op afstand met elkaar kan communiceren."
Kappetijn denkt dat er meer pioniers als hij zullen volgen wanneer de capaciteit van breedband toeneemt. "Ik verwacht dat, als breedband meer beschikbaar komt, vanzelf de creativiteit voor het ontwikkelen van zakelijke diensten daarop wat meer losbarst."< BR>
