Nu in de ict de bomen niet meer tot in de hemel groeien en de sector een ‘gewone bedrijfstak’ is, worden de ondernemers in de branche ook beoordeeld volgens de ‘gewone meetlat’ voor goed ondernemerschap. Graadmeters zijn de duidelijkheid van de communicatie met werknemers, de bereidheid te investeren in scholing en de mogelijkheid nieuwe bedrijfskansen te bespeuren.
|
Ontslagregen
Hoe anders is het de afgelopen twee jaar gegaan. Een tijd lang hebben ondernemers hun mensen, ook al was er geen werk, nog in dienst gehouden (labour hoarding), met in het achterhoofd hoe moeilijk het was om ze binnen te hengelen en de stille hoop dat de economie snel weer zou aantrekken. Het gevolg was een daling van de arbeidsproductiviteit. Inmiddels passen de werkgevers hun personeelssterkte aan de feitelijke productie aan en regent het ontslagen.
| Populairste werkgever In deze imago-lijst staat IBM weer bovenaan, net als vorig jaar de meest populaire werkgever. Microsoft volgt op de tweede plaats, de positie die vorig jaar nog door Philips werd ingenomen. Dat bedrijf moet dit jaar genoegen nemen met de vierde plaats. Cisco, KPN en SAP komen binnen in de top tien. Twee forse stijgers zijn LogicaCMG en Citrix, die beiden twintig plaatsen stijgen naar respectievelijk de 14e en de 24e plaats. Opvallend is de stijging van Surfnet naar de voorhoede, van 55 naar 26. Meer in het algemeen geldt dat de Computable-lezers redelijk op veilig spelen, en kiezen voor de grooste, voornamelijk buitenlandse, bedrijven als beste bedrijf om te werken. Het imago-onderzoek weerspiegelt de perceptie van 1.465 lezers van Computable. Elk van de respondenten selecteerde met in een on-line enquête in elk van de drie onderzochte categorieën vijf bedrijven, die vervolgens een cijfer kregen. Het resultaat is de in deze lijsten vermelde score. |
Door destijds detacheerders te bestempelen als uitzendkrachten om snel ontslag te kunnen krijgen voor ongeveer honderd mensen heeft CMG Noord-Nederland de discussie over goed ondernemerschap op scherp gezet.
Heldere contracten
Johan Graafland, hoogleraar economie, onderneming en ethiek aan de faculteit Wijsbegeerte van de Katholieke Universiteit Brabant, wijst erop dat de beoordeling van goed ondernemerschap afhangt van de verwachtingen die de onderneming creëert als ze mensen aanneemt. "Vooral in een sector waar de werkgelegenheid nogal fluctueert, moet de onderneming duidelijk maken dat ze geen baangarantie kan geven."
"Er is een stroming die meent dat je in heldere contracten de verbintenis moet neerleggen. Daarbij moet er ruim aandacht zijn voor de secundaire arbeidsvoorwaarden. Daarin moeten zaken geregeld zijn als de inspanningen die de ondernemer zich moet getroosten om de kwaliteit van hun medewerkers op peil te houden. Mochten ze dan ontslagen worden, dan komen ze tenminste goed toegerust op de arbeidsmarkt en zullen ze niet lang werkeloos zijn. Andere mogelijkheden zijn overgangsregelingen en herplaatsingtrajecten. Iemand moet goed opletten of die zaken in het contract staan. Dat is een kwestie van goed onderhandelen."
| Normale bedrijfstak Wie de macro-economische ontwikkeling van de ict-sector bekijkt, zoals het CBS doet in zijn rapport ‘De digitale economie 2003’, concludeert dat deze branche een ‘gewone bedrijfstak’ aan het worden is. "De ict-sector heeft in de afgelopen jaren dan ook een meer dan evenredige bijdrage geleverd aan de economische groei in Nederland. Dit komt onder andere ook tot uiting in een verdubbeling van het aantal ict-bedrijven in Nederland gedurende de periode 1996-2001. Inmiddels is de groei van de ict-uitgaven stilgevallen. De groei van de ict-sector is afgenomen tot die van andere bedrijfstakken, de vacaturegraad ligt weer op het landelijke niveau en twee van de drie bedrijven die failliet gaan, zijn ict-bedrijven", aldus het CBS. Waren er in 1998 nog 8400 vacatures voor ict-functies, inmiddels is dit tot onder de zevenduizend gezakt en daarmee op het gemiddelde landelijke niveau beland. |
Positioneren
Bij goed ondernemerschap denkt Paul de Graaf, secretaris ict bij de werkgeversorganisatie VNO-NCW, aan de bedrijfsleider die kansen ziet en weet te grijpen op de markt en aldus het voortbestaan van zijn firma, en tegelijkertijd de banen van zijn personeel, zeker weet te stellen. Ict-ondernemers hebben het volgens hem altijd al zwaar gehad, ook in de jaren dat het hen heel goed ging. Zoals elke bestuurder moeten ze nadenken over de sterke kanten van hun bedrijf en de onderneming positioneren in het concurrentieveld.
"De telecombestedingen bijvoorbeeld zijn sterk verminderd, maar vertonen toch altijd nog groei. Dat geldt ook voor de ict-uitgaven door de overheid. Op Prinsjesdag is gebleken dat de regering e-government serieus gaat nemen. Veiligheid is niet alleen méér blauw op straat, maar betreft ook computerbeveiliging."
"DSM, ABN Amro en Philips hebben de laatste jaren gekozen voor een bepaalde trend in hun automatisering en ze doen daar luidkeels kond van. Een club als Syntens heeft een wachtlijst van mkb’ers die advies willen hebben over de inzet van automatisering. Wie goed om zich heen kijkt, wetend dat er nog steeds groei zit in de ict-bestedingen, kan zaken doen."
Ontplooiing
Voor vakbondsbestuurder Maurice Limmen (CNV Dienstenbond) onderscheidt een goed ict-ondernemer zich van anderen door "scholing, scholing en nog eens scholing voor zijn medewerkers. Allereerst voor de eigen bedrijfsvoering, maar ook om mensen meer kansen te geven, wanneer ze onverhoopt toch op straat komen te staan."
"Vooral in de ict bestaat de fictie dat iemand die niet de juiste scholing bezit niet inzetbaar zou zijn. Die gedachtegang is op zich onjuist, maar wel een realiteit. Een ondernemer moet er dan ook voor zorgen dat zijn personeel de kans krijgt zich te ontplooien. Het moment van beslissende belangentegenstellingen is niet meer wanneer iemand wordt ontslagen, maar wanneer er geen vrijwillige afspraken meer zijn te maken over scholing."
Limmen haalt een voorbeeld aan van werknemers bij een ict-bedrijf die de vakbondsleider erbij haalden toen de werkgever niet meer bereid bleek in hen te investeren. "Ze hadden geaccepteerd dat ze geen loonsverhoging zouden krijgen en een aantal adv-dagen ingeleverd. Maar toen gesnoeid zou worden in het scholingsbudget, hebben ze aan de bel getrokken; heel verstandig."< BR>
Zware storm
Het Centrum voor maatschappij-betrokken management van de Vereniging VNO-NCW heeft voor de NCW Bilderberg-conferentie 2002 de discussienota ‘De integere manager’ opgesteld. Hieruit blijkt dat het onderwerp niet pas de laatste jaren in zwang is. Aristoteles bijvoorbeeld komt met het dilemma van de kapitein van een schip die overvallen wordt door een hevige storm en zich afvraagt hoe hij veilig de haven kan bereiken. Hij besluit, met tegenzin, de zware en uiterst kostbare lading overboord te zetten. Hij zal aan de eigenaar moeten uitleggen wat er precies is gebeurd.
De discussienota meent dat het dilemma van de kapitein is te vergelijken met de ondernemer die zich genoodzaakt ziet werknemers te ontslaan vanwege een teruglopende omzet. De continuïteit van de onderneming weegt dan zwaarder dan het individuele belang van de betrokkenen. "Van hem", aldus de notitie, "mag wél verwacht worden dat hij aan de werknemers (en hun vertegenwoordigers, de ondernemingsraad en mogelijk de vakbond) duidelijk maakt dat het ontslag noodzakelijk is, dat er geen uitzicht is op verbetering en dat er geen alternatieven voor het ontslag (natuurlijk verloop bijvoorbeeld) voorhanden zijn. Hij zal ook moeten beargumenteren dat hem geen verwijt treft. Vervolgens zal hij de schade die het ontslag veroorzaakt voor de betrokken werknemers zo veel mogelijk moeten beperken, bijvoorbeeld door een goede afvloeiingsregeling of hulp bij het vinden van een nieuwe baan."
