De NCRV zendt vanavond in de serie Dokument de documentaire 'Rekenaarsters - hoe vrouwen uit de ICT verdwenen' uit. Hieruit blijkt dat in tegenstelling tot vandaag de dag vrouwen in de pioniersdecennia na de Tweede Wereldoolog volop betrokken waren bij het programmeren, coderen en bedienen van computers.
Volgens actuele cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek is slechts 12 procent van de ict’ers vrouw. De meeste vrouwen zijn te vinden in de consultancy en detachering. Hoe verder je in de techniek komt, zoals netwerkbeheer en programmering, hoe minder vrouwen er werkzaam zijn.
Dit terwijl de vroege geschiedenis van de automatisering vrouwen, zoals de 19de eeuwe gravin Ada Lovelace en later de Amerikaanse Grace Murray Hopper, een toonaangevende rol hebben gespeeld. En voordat de computers hun intrede deden in organisaties, werd het rekenwerk voor natuurkunde en andere bètawetenschappen gedaan door voornamelijk vrouwen de rekenaarsters. Vrouwen zouden beter dan mannen het geestdodende werk kunnen volhouden, geduldiger en nauwgezetter zijn en zich beter gedurende langere tijd kunnen concentreren.
Als in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw de eerste computers worden ontwikkeld, waren deze rekenaarsters dan ook betrokken bij het programmeren, coderen en bedienen ervan. Dat gold ook voor de eerste computer in Nederland, de ARRA, in het Mathematisch Centrum in Amsterdam. De stap van het handmatige rekenwerk naar het programmeren van deze rekenautomaat lag voor de hand en werd door niemand als onvrouwelijk, bijzonder of emancipatoir gezien.
Maar, toont de documentaire, in de tweede helft van de jaren vijftig en de jaren zestig verandert het beeld van de computerdeskundige. Zo ging de Postcheque- en Girodienst in Den Haag de automatiseringsfuncties steeds meer op de mannelijke medewerkers richten. Dit omdat met name de mannen ontevreden waren over de carrièremogelijkheden in het bedrijf en bestaande administratieve functies lager stonden aangeschreven.
Door dit promotiebeleid trachtte de Postcheque- en Girodienst om deze groep voor zich te winnen. Zo werden ambitieuze, mannelijke medewerkers gekoppeld aan automatiseringsfuncties. Een ontwikkeling, die grote gevolgen zou hebben voor de positie van vrouwen in de informatietechnologie.
Uitzenddatum: maandag 28 november rond 23.00 uur op Nederland 1.
Herhaling dinsdag 29 november rond 15.00 uur.
Regie: Grietje Keller
Zie ook het artikel in het archief van Computable: Nora Schram: programmeur van het eerste uur (07/01/00).
