Lotus Notes krijgt meer openheid en continuïteit

De 125 miljoen gebruikers van Lotus Notes kunnen in 2007 een nieuwe release tegemoet zien. Ed Brill, als business unit executive bij de IBM Software Group verantwoordelijk voor de wereldwijde verkoop van Notes, presenteerde onlangs de belangrijkste kenmerken: ondersteuning voor JavaScript, een volledig nieuwe interface en complete kantoorapplicaties.

Ik werk nu 13,5 jaar met Lotus Notes en had nooit gedacht dat ik zo lang met hetzelfde product bezig zou zijn”, vertelde Ed Brill zijn gehoor van tevreden gebruikers tijdens een bijeenkomst op 31 oktober jongstleden in Maarssen. “Toen ik bij Lotus kwam werken, verwachtte ik dat er snel een volgend product zou zijn waarop ik me moest storten, maar toen ik vroeg wat er na Notes zou komen, kreeg ik als antwoord: ‘meer Notes’. Nu zeg ik hetzelfde: ‘na Notes komt nog meer Notes’.”

Brills presentatie ging vooral over de continuïteit van Notes vanaf de aanvang in 1985. De voor versie twee (1991) gebouwde applicaties werken nog steeds in de recente versie zeven. Dat is enerzijds een prestatie van formaat, anderzijds een vloek. “Mensen die al vele jaren met dezelfde oude versie werken, hebben soms de neiging erop af te geven, omdat ze het ouderwets vinden”, aldus Brill. “Dat krijg je als er geen dwingende noodzaak is om steeds de laatste upgrade te volgen.”

Dramatisch

In het kort schetste Brill de ontwikkeling van het pakket vanaf de eerste release in 1989, via de derde versie (de allereerste die bestemd was voor een brede markt), naar de vierde versie. Op dat moment voelde Lotus de druk van Microsoft Exchange en Netscape Groupware. Dit leidde ertoe dat Notes een agenda- en planningsfunctie kreeg. Ook daalde de prijs dramatisch, naar zeventig dollar per gebruiker.

Toch verschenen verhalen in de pers dat het met Lotus een aflopende zaak was. IBM, dat het kwakkelende bedrijf in 1995 gekocht had, reageerde door er heel veel geld in te pompen. “Alleen al aan de introductie van versie vijf in 1999 hebben we geloof ik tien miljoen dollar uitgegeven.”

Die versie kende verschillende updates, omdat er nogal wat bugs in zaten. “Versie 5.0.8 was pas stabiel”, erkende Brill. “In die schijnbaar kleine updates zaten ook grote wijzigingen, onder andere ondersteuning voor Linux en Outlook, bedoeld om de aanval op Microsoft in te zetten. Die strijd is nog steeds gaande. Door de nummering die we hanteerden, zagen veel klanten de vernieuwing echter niet. Veel mensen hebben jarenlang versie vijf gebruikt, ook toen de zesde release er al was. Overigens is negentig procent van onze klanten inmiddels overgestapt op versie zeven.”

Weblog

Van de vorig jaar augustus gelanceerde zevende versie verscheen enkele weken geleden een update (7.0.2). Die stelt gebruikers onder meer in staat om hun Notes mee te nemen op een usb-stick, handig in een tijdperk waarin het meenemen van een laptop in het vliegtuig niet altijd is toegestaan.

“In plaats van een laptop neem je het systeem op de stick mee, waardoor je overal kunt werken, ook op pc’s waar een oude of helemaal geen versie van Notes geïnstalleerd is”, legde Brill uit. “De nieuwe versie biedt ook weblog en rss out of the box.”

Daarnaast is de integratie van Notes en SAP versterkt. Beide pakketten waren reeds aan elkaar te koppelen, maar in de nieuwste versie is die ondersteuning ‘out of the box’. “Neem bijvoorbeeld vakantiedagen. Als een medewerker die in Notes invoert, worden ze tegenwoordig ook vanzelf in SAP doorgevoerd. Die koppeling moest je vroeger zelf programmeren.”

Hannover

De echte vernieuwing, volgens Brill net zo significant als de switch naar het client-servermodel in versie vier, komt met de achtste release, die deze week in bèta is gegaan en volgend jaar op de markt gebracht wordt. Ook voor deze versie, die voorlopig de codenaam Hannover heeft meegekregen, geldt dat alle oude applicaties van Notes ermee kunnen werken.

Opvallend is vooral dat deze versie op verschillende fronten veel ‘opener’ zal zijn. Zo krijgen ontwerpers JavaScript/Eclipse tot hun beschikking. Op dit moment werkt het pakket met Lotusscript, een eigen taal die niet erg aantrekkelijk is om te leren, omdat hij niet op grote schaal wordt toegepast. Door JavaScript te ondersteunen maakt IBM het zijn gebruikers veel eenvoudiger om applicaties voor Lotus Notes te ontwikkelen. Ook de koppeling met het db2-databaseformat is vereenvoudigd, zodat niet alle gekoppelde databases in het eigen Lotus-formaat hoeven te zijn.

Het meest opvallende van Hannover is echter de integratie van een volledige spreadsheet, een tekstverwerker en een presentatietool. Alledrie maken ze gebruik van het Open Document Format (odf). Brill: “IBM bouwt zijn contracten met Microsoft af en we moedigen klanten aan hetzelfde te doen. We hebben nu al 30.000 desktops op Linux draaien.”

Hoekig

De presentatie van de nieuwe interface van Lotus Notes deed Brill al met het eigen presentatieprogramma. “Een paar dingen zijn me nog niet gelukt. Die heb ik met PowerPoint moeten doen, maar ik verwacht dat dit bij de definitieve release niet meer nodig zal zijn.”

De nieuwe interface heeft een ‘gladder’ uiterlijk dan de vrij hoekige presentatie waar het pakket bekend om staat. Daarmee past het beter in een Windows XP-omgeving. Een acht man sterk ontwerpteam is bezig geweest om alle functies min of meer duidelijk op het scherm te krijgen.

“Ondertussen kijken we alweer verder, naar de versies die na Hannover komen”, besloot Brill. “Daarin kunnen gebruikers onder andere ‘tools’ voor sociale netwerken verwachten.”