De commissie Industrie, Onderzoek en Energie van het Europees Parlement buigt zich deze week over de oprichting van een Europees Instituut voor Technologie (EIT). In september zal het parlement over het voorstel stemmen.
Al sinds 2005 werkt de Europese Unie aan de totstandbrenging van een Europees technologie-instituut om de innovatiekloof met de Verenigde Staten en Japan te dichten en de resultaten op het gebied van kennis beter te commercialiseren. Het EIT maakt deel uit van de Lissabonstrategie, het doel van Europa om in 2010 de meest dynamische en vooraanstaande kenniseconomie ter wereld te zijn.
Europa blijft vooral achter op zijn concurrenten qua niveau en financiering op het gebied van onderzoek en ontwikkeling, innovatie en onderwijs. Slechts een handvol Europese universiteiten kan zich meten met de wereldleiders, die zich veelal in de VS bevinden, zoals het Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Daarnaast loopt Europa ook achter op de Verenigde Staten door een gebrek aan gevestigde banden tussen de openbare en publieke sector. De nieuwe technologie-concurrenten China en India zijn op dit gebied ook succesvoller dan Europa.
Kennisdriehoek
Voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie kwam begin 2005 met het idee voor een Europees Instituut voor Technologie. Om de hiaat op het gebied van innovatie tussen de EU en de belangrijkste concurrenten te overbruggen, zou het EIT moeten streven naar het combinereen van de drie kanten van de kennisdriehoek (innovatie, onderwijs en onderzoek), het verstrekken van een referentiemodel dat verandering in bestaande onderwijs- en onderzoeksinstellingen in de EU zal promoten en het tegenhouden van de ‘brain drain' en het aantrekken van de meest begaafde studenten en onderzoekers.
Een commissie deed de afgelopen jaren onderzoek naar de mogelijkheden van een dergelijk instituut. Rapporteur Reino Paasilinna denkt dat de drie pijlers van het EIT (onderzoek, onderwijs en innovatie) Europa kunnen helpen. Vooralsnog lijkt de achilleshiel op het gebied van technologie de ontoereikende investering in onderzoek en ontwikkeling.
"Het is in het bijzonder het gebied van innovatie dat we moeten gaan aanpakken. Europa kan niet concurreren op het gebied van arbeidskosten. Daarom moeten we ons richten op sectoren die kennis en intelligentie promoten. De EIT zal in het bijzonder tegemoet komen aan mkb-ondernemingen die zullen profiteren van innovatie", aldus Paasilinna.
Kannibalisme
De oprichting van een Europees Instituut voor Technologie heeft niet altijd onvoorwaardelijke steun ontvangen. Sceptici vragen zich af of het EIT geen bestaande structuren ondermijnt of overlapt en of het geen geld voor de neus van andere onderzoeksprogramma's wegkaapt. Volgens de rapporteur krijgt het EIT echter een "zeer onafhankelijke structuur". "Er is daarom geen reden tot vrees voor kannibalisme van andere projecten of programma's."
Een kleine raad van beheer moet het toezicht op het instituut gaan uitoefenen. Deze raad zou ook verantwoordelijk zijn voor het plaatsen van strategische prioriteiten en het selecteren en coördineren van Kennis en Innovatie Gemeenschappen. Deze gemeenschappen moeten partnerschappen onderhouden in teams van universiteiten, onderzoeksorganisaties en ondernemingen.
Proefproject
Met de financiering van het EIT zou voor de periode 2008-2013 een bedrag van zo'n 2,4 miljard euro gemoeid zijn. Dit bedrag moet het deels uit eigen activiteiten genereren. Pas na grondig overzicht van een proefproject kan de toegevoegde waarde van het EIT in termen van innovatie en concurrentievermogen worden bepaald. Dan kan worden besloten of het instituut als permanente organisatie moet worden gevestigd of dat Europa beter gediend kan worden door fondsen aan andere innovatieactiviteiten uit te besteden.
