Staatssecretaris Jan Kees de Jager wil de ict-problemen bij de Belastingdienst aanpakken door de invoering van een ‘service oriented architecture’ (soa). Hij vindt dit geen risicovolle keuze.
Staatssecretaris Jan Kees de Jager wil de ict-problemen bij de Belastingdienst aanpakken door de invoering van een ‘service oriented architecture’ (soa). Op de vraag of hij dit geen risicovolle keuze vindt omdat ‘soa’ nog geen lange staat van dienst heeft antwoordt hij in een interview met Computable: "Ik vind dat een servicegeoriënteerde architectuur qua robuustheid, redundantie, prestaties en schaalbaarheid inmiddels voldoende kan brengen voor wat wij nodig hebben. Dan praat ik allereerst over de ‘technische schaalbaarheid’: dat je dezelfde applicatie over een groter aantal servers of zwaardere servers kan uitsmeren. En ik bedoel ‘functionele schaalbaarheid’: dat een systeem makkelijk valt uit te breiden of te veranderen."
Schaalbaar
Hij wijst erop dat dat er uiterst hoge schaalbaarheidseisen aan de ict-omgeving van Belastingdienst worden gesteld. Andere organisaties krijgen veel meer tijd om hun grote systemen aan te passen. "Wij presenteren ieder jaar op Prinsjesdag het belastingplan, dat vervolgens in november plenair in de Tweede Kamer wordt behandeld, en in december in de Eerste Kamer, en dan in de Staatscourant staat en ingaat per 1 januari van het nieuwe jaar." Wil de ict-omgeving van de fiscus hier snel op kunnen inspelen, dan is in de ogen van de staatssecretaris de invoering van een flexibele ‘service oriented architecture’ noodzakelijk.
Vertrouwen
Op de vraag of de bewindsman nog extra garanties laat inbouwen tijdens de omschakeling naar een ‘service oriented architecture’ zegt De Jager: "Zo’n aanpak valt of staat natuurlijk bij de opzet van de architectuur en het programmeren. Je kunt iedere goede architectuur om zeep helpen als je slecht programmeert. Als vroegere ict-ondernemer weet ik heel goed dat je van te voren nooit té veel vertrouwen in computersystemen moet stellen. Elk bouwproces dient dus kritisch gevolgd te worden. Zowel binnen onze eigen ict-organisatie als met leverancier bouwen we zoveel mogelijk zekerheden in zodat, mocht er onverhoopt iets toch niet goed gaan, er adequaat en snel kan worden gereageerd. Dat betekent afspraken maken over redundantie, uptime, responsetijden en dergelijke."
Hij overweegt geen externe regieorganisatie op te zetten als extra toezichthouder op de ict-vernieuwing bij de fiscus. De Jager vindt dat de Belastingdienst voldoende massa en kennis in huis om de regiefunctie zelf uit te oefenen. "Ik vind het belangrijk dat een regiefunctie in de eigen organisatie is ingebed."
Het complete interview is te vinden in ons bladarchief en in de Computable van 16 november 2007.
Goed nieuws, daarbij wel de opmerking dat bij een succesvolle soa-implementatie ook een juiste governance hoort die fundamenteel anders is als traditioneel (“denken in services” etc). Dit zal tegelijkertijd met de start van soa-initiatieven bij de belasting dienst dienen te worden ingevoerd, en vereist nieuwe governance afspraken, en naleveing daarvan en mogelijk organisatie aanpassingen. Zonder dat zal een dergelijk traject niet succesvol zijn.
ir. P.A.M.Hermans
directeur VALCRE BV,
(voormalig progamma manager EAI KPN periode 2004-2007)
1. Soa is geen ‘silver bullet’, het is een architectuur stijl.
2. Soa is meer business dan it.
3. ‘Business heeft geen benul van soa’ (zie https://www.computable.nl/nieuws.jsp?id=2132477)
Je kan wel zien dat we het met een echte manager te maken hebben
Er zijn nog te veel mensen die denken dat SOA een IT-feestje is. Misschien is dat tevens de oorzaak van het mislukken van 2/3 van de SOA-projecten. SOA gaat allereerst over het herontwerpen van je business processen, en organisatie-verandering. Indien er op dit vlak niets verandert, is een SOA ook niet zinvol. SOA gaat in de eerste plaats om service-gericht denken op business-vlak! De gedachte achter SOA is dat business services en IT 1-op-1 aan elkaar gekoppeld worden.
Als de business case voor een SOA vergroting van de technische schaalbaarheid is, heb ik het vermoeden dat er een hoop geld over de balk gesmeten gaat worden.
@ DiRadical: Manager? Jan Kees de Jager is van oorsprong ict-manager, en dat blijkt ook uit dit verhaal. Als hij manager was, dan zou hij er echt heel anders naar kijken.
@ Monique: Zoals Jan Kees de Jager het hier stelt kan SOA, zoals ik uit je woorden afleid, dus geen oplossing bieden. Je hebt gelijk dat SOA in de it-wereld gezien wordt als een versmelting van bedrijfsproces en it. Maar dat werkt nou juist niet omdat je de werkwijze van mensen niet kunt inrichten/opzetten door it in te richten. Gewoon terug naar de basis: services die bedrijfsprocessen zo goed mogelijk ondersteunen. Services als in SLA-s, dus. En als die services dan ook nog in een totaal it-landschap passen, schaalbaar zijn enz, dan kunnen we misschien over SOA praten. Maar de praktijk laat nu een SOA-chaos zien. Het is een zoveelste it-hype die niet goed kan gaan werken tenzij je aan zeer specifieke regels en richtlijnen voldoet. En die regels en richtlijnen komen niet uit het it-aanbod, maar uit de vraag uit de organisatie.
Daarom is het gestelde in de laatste alinea ook zo cruciaal: geen externe regie-organisatie als externe toezichthouder voor de Belastingdienst. De it-organisatie van de Belastingdienst is een it-aanbodorganisatie. De werkelijke vraag naar informatie komt uit het Ministerie van Financien en uit de inspecties enz. binnen de Belastingdienst zelf. Dit IS de regie organisatie waar de it-organisatie diensten (noem het services) aan verleent. Hoewel zij misschien vaak niet zo optreden is het voeren van regie over it echt deel van hun werk. Wat dan een externe regie-organisatie zou zijn blijft hier in het midden. Vreemd, want als je de regie over de inzet van it aan een derde zou geven, zoals een (it-)leverancier, dan verlies je echt alle controle over je it en wordt de chaos snel kompleet.
Als Jan Kees bedoelt dat er wel een regie-organisatie moet komen, maar dat deze niet extern mag zijn, dan heeft hij volledig gelijk. De regie-organisatie kan namelijk alleen maar goed werken als deze intern is. Als hij stelt dat er geen regie-organisatie moet komen, dan heeft hij ongelijk. Een toezichthouder op de (interne) regie-organisatie kan nodig zijn. Ik denk dat de Overheid meer dan voldoende kracht enz. heeft om dat zelf te doen, bijvoorbeeld via de Rekenkamer of andere controle organisaties: auditors, misschien zelfs de Tweede Kamer. Maar een externe (buiten de Overheid) toezichthouder lijkt weer een brug te ver. Als het zo is dat de toezichthouder van binnen Financien of een ander deel van de Overheid te weinig kracht zou hebben, dan kunnen altijd externe specialisten ingehuurd worden. Zo lang het toezicht zelf maar binnen de Overheid blijft.
En ja, dan is het de vraag wat hier onder extern wordt verstaan: buiten Belastingdienst? buiten Financien? buiten de Overheid? Het woord extern geeft hier geen uitsluitsel, of ik moet het verkeerd lezen/begrijpen.
Ik vind het een veeg teken dat de Jager het over mooie SOA-ideeen heeft maar geen enkele datum noemt waarop operationele problemen rond loonheffingen (bekend als “sub-Walvis”) zijn opgelost. Een echte verantwoordelijke manager begint eerst met zijn business en planning, niet met de “IT-toolbox”. Als de overheid zich half half met ict bemoeit vliegen de opleverdata naar achteren, denk ook het steeds maar uitschuiven van de HSL- en Betuwelijn. Of helemaal afblijven en outsourcen, of professioneel zelf doen. Op vrijblijvende SOA/architectuurdiscussies zit niemand te wachten.