Amsterdam krijgt toch glasvezelnetwerk

Neelie Kroes weerlegt de bezwaren van UPC en NLkabel. De kabelexploitant en de belangenorganisatie zijn van mening dat de steun van de gemeente Amsterdam aan het glasvezelnet van de hoofdstad in de categorie staatshulp valt..

De investering van 6 miljoen euro van de gemeente Amsterdam in Citynet ofwel Glasvezelnet Amsterdam wil Neelie Kroes niet zien als staatshulp.

Dat heeft het directoraat-generaal IV van Mededinging van Neelie Kroes besloten na diepgaand onderzoek. Dat begon ze in december 2006.

Maarten van Poelgeest, in Amsterdam geliefd wethouder van ruimtelijke ordening en ict, reageert desgevraagd: "We zijn uiteraard blij met het resultaat, maar ook met de bevestiging dat we het netjes hebben aangepakt. We zijn uiterst zorgvuldig geweest, met de volle overtuiging dat we het goed deden voor de aanbodzijde van de markt en voor de bevolking. Dat heeft Brussel nu bevestigd."

Of dit betekent dat Amsterdam na de proef met 37.000 woningen met dit model doorgaat met investeringen voor de resterende 400.000 woningen van de stad weet hij nog niet: "De doelstelling van de investering is een universeel netwerk voor iedereen in Amsterdam, en open toegang voor dienstverleners onder gelijk voorwaarden. De vraag zal zijn in hoeverre we nog moeten meedoen om die doelstelling voor een open net vast te houden."

UPC zegt in een reactie: "We zijn teleurgesteld met deze uitkomst, maar wachten met een definitief oordeel tot we het hele stuk uit Brussel binnen hebben. Verder laten we deze zaak nu over aan NLkabel, de belangenorganisatie."

Deze club, de voortzetting van de Vecai, heeft bij monde van directeur Rob van Esch samen met de pan-Europese organisatie Cable Europe een intensieve lobby gevoerd in Brussel tegen de Amsterdamse investering. Dat is mislukt. Vecai en UPC zijn verliezers.

Aandeel verkopen?

Ook Van Esch spreekt van "een teleurstelling. We blijven dit een hele slechte zaak vinden voor de markt". Inmiddels, zo meent Van Esch, is het ook een geheel achterhaalde zaak: "We maakten bezwaar tegen Nuenen en tegen Amsterdam, gevallen met evidente concurrentievervalsing door overheden. Nu zie je dat de markt dat oppakt."

Van Esch wijst op bijvoorbeeld Deventer waar in een paar jaar tijd alle huizen een glasvezelaansluiting krijgen van Reggefiber. En op een groot project in Almere waar KPN met Reggefiber een groot deel van de stad ‘verglaast’. "En inmiddels kunnen we op de tv-kabel snelheden bereiken die de capaciteit van glasvezel benaderen."

Dat laatste is nog louter in testopstellingen vertoond, reden om lokaal te gaan prijsvechten. Maar het eerste punt klopt: de markt, en met name Reggefiber, pakt glasvezelaanleg op. Ook KPN heeft haar strategie herzien om glas naar woningen te leggen zodra dat rendabel is.

Wordt het geen tijd voor Amsterdam om haar aandeel te verkopen aan bijvoorbeeld Reggefiber? Van Poelgeest: "Wat de markt doet, hoef je als overheid inderdaad niet te doen. Er is echter geen reden om zomaar uit te stappen zolang er geen garantie is dat de markt een open structuur aanvaardt. Er zijn redenen genoeg om daar zorgvuldig mee om te gaan."

Van Poelgeest spreekt van openheid als ’toetssteen’, voor glasvezel en voor tv-kabel. De kabel is nog altijd vrijwel overal gesloten voor dienstenaanbieders, ondanks juridische acties van KPN voor openheid. Reggefiber belooft op haar glasnetten wel openheid voor providers, maar dat is op veel plaatsen nog niet bereikt.

Winst Van der Woude

Het groene licht uit Brussel is vooral een opluchting voor de chef van het glasvezelinitiatief – en winnaar van de Vosko Trofee – Dirk van der Woude. Hij vocht de sportieve persoonlijke strijd uit met Van Esch. En hij won tegen de krachtige lobby die van de kant van UPC/Liberty Global is geleid door Manuel Kohnstamm, de baas van Cable Europe. Dankzij goede banden met de VVD, dus ook met Neelie Kroes, is blijvende geslotenheid van de tv-kabel in Nederland voor een belangrijk deel zijn lobbywerk geweest.

Het belangrijkste argument waarmee UPC/NLkabel en Cable Europe Brussel bestookten was het verzwijgen van uitgaven door Amsterdam. Met name aanvangsinvesteringen waren niet helemaal weergegeven, zo wisten ze. Daarmee zou Amsterdam, zo rees het vermoeden, niet marktconform investeren. En in dat geval heet het ‘staatshulp’.

De grote vraag of Amsterdam investeert onder gelijke voorwaarden als een commerciële partij gedaan zou hebben, is bevestigd. Amsterdam heeft een derde van de aandelen, net als ING Real Estate en Reggefiber.

De kans lijkt reëel dat KPN en Reggefiber andere delen van Amsterdam van glasvezel zullen voorzien, gezien hun begonnen samenwerking in Almere. Een werkelijke vergunning voor een netwerk van de stad is niet nodig, noch een garantie vooraf dat zo’n netwerk ‘open’ zal zijn.