FNV Zelfstandigen, belangenbehartiger van ruim 12.000 zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in de sectoren Diensten, Groen, Handel, ICT, Industrie, Vervoer en Zorg, viert vandaag haar tienjarig bestaan. Er zijn de afgelopen jaren veel verbeteringen voor zzp’ers bewerkstelligd, zoals een zwangerschapsuitkering voor zelfstandigen en de realisering van de VAR (Verklaring Arbeids Relatie). Eén van de belangrijkste onderwerpen die FNV Zelfstandigen op dit moment aankaart bij de overheid is dat zzp’ers hun WW-uitkering deels moeten terugbetalen aan het UWV. Starters die tussen eind 1998 en 2005 vanuit een WW-uitkering een eigen onderneming zijn gestart en tegelijkertijd een uitkering hebben ontvangen, zijn hierover niet goed geïnformeerd. Om de grootte van dit probleem in kaart te brengen, heeft FNV Zelfstandigen recent een onderzoek onder haar leden gehouden.
De problemen met het UWV komen voort uit een koppeling van bestanden van het UWV en de Belastingdienst. Daardoor kunnen starters vanuit de WW die ook zelfstandigenaftrek hebben aangevraagd, beschuldigd worden van fraude en een oproep krijgen voor een gesprek hierover. De controle is gestart voor de jaren 2004/2005 en kan teruggaan tot zeker 2000. Veel starters in die periode zijn er vanuit gegaan – al dan niet op advies van medewerkers van UWV zelf – dat ze aan het UWV alleen de gedeclareerde uren door hoefden te geven. Voor de zelfstandigenaftrek telden zij alle aan het bedrijf bestede uren mee. FNV Zelfstandigen vindt dat het probleem deels veroorzaakt is door het UWV zelf omdat starters niet goed zijn geïnformeerd over de regels.
Van de 2700 leden die aan het onderzoek van FNV Zelfstandigen hebben deelgenomen, geeft een kwart aan dat ze zijn gestart vanuit een WW-uitkering. Bijna de helft hiervan (49%) heeft direct zelfstandigenaftrek aangevraagd en valt potentieel binnen het onderzoek van het UWV. Veruit de meeste respondenten (80%) waren op de hoogte van het feit dat een zzp’er zelfstandigenaftrek krijgt als hij tenminste 1225 uur per jaar aan zijn bedrijf besteedt. Echter, er bestaat veel onduidelijkheid over de manier waarop het aantal uren moet worden opgegeven aan het UWV. Slechts 35% weet dat alle uren die aan het bedrijf besteed worden, moeten worden opgegeven. De helft van deze starters geeft aan de informatie van het UWV onduidelijk te vinden.
De controle door het UWV is nog steeds in volle gang. 17% van de deelnemers uit het onderzoek heeft een uitnodiging voor een gesprek gekregen en 85% daarvan heeft het al gesprek achter de rug. Van hen moet maar liefst 58% de WW-uitkering deels terugbetalen. Bij 18% is er nog geen uitkomst.
"Het is schokkend te zien hoeveel zzp’ers onverwacht te maken krijgen met het terugbetalen van een deel van hun WW-uitkering, plus vaak nog een boete. Dit is temeer te wijten aan onduidelijke voorlichting door het UWV zelf", aldus Linde Gonggrijp, directeur van FNV Zelfstandigen. "Wij zullen de komende tijd dan ook onze uiterste best doen om de overheid ertoe te bewegen zich voor deze zzp’ers in te zetten zodat hier een oplossing voor komt. Dit geeft des te meer aan dat het nodig blijft om ons in te zetten voor de belangen van onze leden".
In het onderzoek door FNV Zelfstandigen zijn ook veel klachten naar boven gekomen over de bejegening van starters door het UWV. Verder blijkt uit de reacties dat recente starters, die gebruik kunnen maken van een duidelijke startersregeling,
veel minder problemen ondervinden. Zij zijn van tevoren duidelijk geïnformeerd over het terugbetalen van de uitkering – bij winst – en hoeven geen uren door te geven.
Naast de moeilijkheden met het UWV zijn andere belangrijke speerpunten van FNV Zelfstandigen voor de komende jaren onder meer het bewerkstelligen van een oudedagsvoorziening voor zzp’ers. Momenteel hebben veel zelfstandigen hier niets voor geregeld. FNV Zelfstandigen gaat kijken of zij samen met andere partijen hier een oplossing voor kan gaan bieden. Ook de aanbestedingspraktijk door de overheid en andere grote opdrachtgevers is een belangrijk onderwerp. De overheid is wel voornemens aanbestedingsprojecten toegankelijker te maken voor zelfstandigen, maar er zijn nog geen concrete plannen de wetgeving aan te passen. Daarnaast zet FNV Zelfstandigen zich in voor betere scholingsfaciliteiten voor zzp’ers en wil zij starters beter voorbereiden op een bestaan als zzp’ers, om vroegtijdige beëindiging van bedrijven te voorkomen.
Om het tienjarig bestaan te vieren, heeft FNV Zelfstandigen vandaag een symposium in Utrecht gehouden waar onder andere Jetta Klijnsma, staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Agnes Jongerius, voorzitter FNV, een toespraak hebben gehouden. Ook heeft vandaag Martin Spanjers afscheid genomen als voorzitter van FNV Zelfstandigen en is de nieuwe voorzitter gekozen.
