De lobby van ICT~Office om de missie van programmabureau Nederland Open in Verbinding (NOiV) te versmallen tot het stimuleren van open standaarden begint vruchten af te werpen.
Het offensief van de branchevereniging, dat in juli van dit jaar begon, leidde er eind november toe dat NOiV open standaarden tot speerpunt bombardeerde binnen een samenwerkingsverband met ict-leveranciers. Dat heeft als consequentie dat een andere taak van NOiV, namelijk om overheidsorganisaties ‘meer bewust te maken van de mogelijkheden van open source software’, geleidelijk uit zicht raakt.
‘We vertegenwoordigen zowel leveranciers van open source software als van gesloten oplossingen. We zijn als branchevereniging geen voor- of tegenstander van het een of het ander.’ Dat zei operationeel directeur Bernd Taselaar van ICT~Office in juli. Desondanks kunnen een aantal recente acties van de branchevereniging gezamenlijk worden omschreven als een offensief tegen het opensource-voorkeursbeleid van staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk.
Taselaar gaf het in in juli met zoveel woorden toe: ‘Als branchevereniging zijn wij voor een level playing field. Het is belangrijk dat er op de juiste gronden een keuze wordt gemaakt voor bepaalde software, niet op basis van eisen die vooraf worden gesteld.’ Directeur Sylvia Roelofs van branchevereniging ICT~Office zei het een week geleden nog duidelijker: ‘Het Nederlandse opensourcebeleid is een evangelie geworden. Als branchevereniging vinden wij open standaarden en interoperabiliteit ook belangrijk.’
Hippo
De lobby van de branchevereninging tegen dit opensourcebeleid begon in juli. Toen deed ICT~Office een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) om het Ministerie van Algemene Zaken te dwingen uit te leggen waarom geen aanbesteding was uitgeschreven voor de aanschaf van een contentmanagementsysteem. Het ministerie had in plaats daarvan gekozen voor opensourceproduct Hippo. Daardoor zouden softwareleveranciers die hun broncode niet vrijgeven onder een opensourcelicentie worden benadeeld, aldus de branchevereniging. Rijks-cio Maarten Hillenaar nodigde ICT~Office daarop uit om met hem om de tafel te gaan zitten.
Media-adviseur
Daarnaast plaatsten drie leden van ICT~Office’s Software VOC, op initiatief van media-adviseur Bas Linders, in juli een opiniestuk in het Financieele Dagblad. Daarin betoogden de drie directeuren dat het programmabureau zou weigeren om met hen samen te werken, onder andere voor de ontwikkeling van open standaarden. Daarop nodigde Heemskerk de drie ceo’s uit om te overleggen over de manier waarop Nederlandse leveranciers van ‘gesloten’ bedrijfssoftware het regeringsbeleid op het gebied van open source software en open standaarden het best kunnen ondersteunen.
ICT~Office was bij dit overleg aanwezig, en boekte een klinkende overwinning: na de bijeenkomst vroeg Heemskerk het programmabureau NOiV om de samenwerking tussen overheden en softwareleveranciers van gesloten software te ‘faciliteren’. Dat laatste gebeurde op een NOiV-bijeenkomst van 23 november. Tijdens deze bijeenkomst werd besloten open standaarden prioriteit te geven binnen een nieuw samenwerkingsverband met ict-leveranciers.
Manifest over open standaarden
Het besluit leverde NOiV kritiek op van voorzitter Marc Vloemans van de Open Source Software Leveranciers Organisatie (OSSLO). Volgens Vloemans deugde het uitnodigingsbeleid van NOiV niet, en zouden er vooral leveranciers van ‘gesloten’ software uitgenodigd zijn voor de bijeenkomst. Dit uitnodigingsbeleid zou er volgens Vloemans toe hebben geleid dat NOiV haar taakopvatting ‘nu uit wil kleden tot alleen het stimuleren van het gebruik van open standaarden.’
Het verzoek van de dit voorjaar opgerichte OSSLO aan NOiV om een ‘expliciet signaal te geven dat open source nog steeds belangrijk is binnen het actieplan’ zou wel eens te laat kunnen komen. De op 23 november aanwezige ict-leveranciers zetten vaart achter hun plan om de NOiV-strategiedoelen op het gebied van open standaarden en open source software uit elkaar trekken. Het ‘Manifest over open standaarden en interoperabiliteit’ wordt op 20 januari bekrachtigd tijdens een ‘bestuurstafel’ met staatssecretaris en NOiV-baas Frank Heemskerk.
Echte problemen
Of het eveneens aangekondigde ‘Manifest over open source software’ er daarna nog komt, is nog maar zeer de vraag. Uit de notulen van de bijeenkomst van 23 november rijst in ieder geval desinteresse op voor het belang van open source software in het verminderen van de leveranciersonafhankelijkheid van de overheid. Zo valt onder het kopje ‘Leveranciersonafhankelijkheid’ te lezen: ‘Gemeenten hebben voor alle toepassingen keuze uit ten minste drie of meer leveranciers. De vraag is dan ook of de eisen ten aanzien van leveranciersonafhankelijkheid gebaseerd zijn op echte problemen.’
ICT~Office vertegenwoordigt volgens operationeel directeur Bernd Taselaar zowel leveranciers van open source software als van gesloten oplossingen. Die laatste kunnen tevreden zijn over hun branchevereniging.
En ICT Office heeft nog gelijk ook mijns inziens. Open Source moet net zo min worden voorgetrokken als Closed Source, iets wat oorspronkelijk wel gebeurde bij het NOiV. Dit maakte de organisatie niet anders dan elke andere closed source-lobbygroep die de open source aanhangers nu zo erg verachten.
Door zich te richten op interoperabiliteit en open standaarden kan het NOiV echter wel bewerkstelligen dat bij een aanbesteding open en closed source op gelijke voet komen te staan en er een keuze op kwaliteit gemaakt kan worden voor een van beide zonder specifiek om een richting te hoeven te vragen.