Nederland staat hoog op de internationale ranglijst van internetgebruik. In de Networked Readiness Index staat Nederland op de negende plaats, nog voor Canada en Japan, maar na Denemarken, Zweden en de Verenigde Staten. Het rapport schrijft: 'The Netherlands displays among the highest penetration rates in the world for PCs (2nd), broadband internet subscribers (4th) and internet users (1st).' Bij internetbankieren staat Nederland bovenaan aan de lijst en volgens Staatssecretaris Frank Heemskerk staan we op meerdere hoge posities op het gebied van ict in de ranglijsten. Op basis van de ranglijsten mag je denken dat we veel doen om onze bedrijfsvoering en huishoudens efficiënt te ondersteunen met ict. Ik vind echter dat het nog beter kan. Ik herken de visie van Binck Bank, die zegt: 'Internet heeft ook gezorgd voor scherpere verhoudingen tussen nieuwe en bestaande aanbieders.' Volgens een reclamefilmpje moeten de concurrenten van Binck Bank 'niet boos zijn op Binck'.
Ict en internet hebben geleid tot grote veranderingen en bieden tal van mogelijkheden. Vaak zien we dat niet omdat de veranderingen geleidelijk lijken te gaan. Veranderingen lijken soms weinig voor te stellen. Als de iPhone op de markt komt, lijkt het zakelijk voor veel mensen weer een mooi nieuw hebbeding met aardige speeltjes. Als die 'speeltjes' zakelijk toch wel erg handig blijken te zijn, is er een prikkel voor andere producenten om ook zo'n handige interface te bieden ('me-too' effect). Serieuze telefoonfabrikanten bieden nu een touchscreen. Het gebruik van de mobiele telefoon met het handige schermpje vervangt nu gedeeltelijk je pc en biedt een schat aan mogelijkheden. Daar komt bij dat internet in hoog tempo mobiel wordt. Morgan Stanley rapporteert dat binnen vijf jaar meer gebruikers via de mobiele telefoon met internet verbonden zijn dan via de pc.
De hoge beschikbaarheid van internet maakt het aantrekkelijk om programmatuur en diensten over het internet aan te bieden: software as a service (SaaS). Met internetbankieren loopt Nederland in zekere zin voorop, net als met SaaS, mail, Google Apps, online boekhouden, hrm, crm. Tools voor online samenwerken, zoals SharePoint, worden in toenemende mate als service aangeboden. We zijn enthousiast over het idee om services aan te bieden alsof het een infrastructuur is zoals gas, water en elektra.
Meer mogelijkheden
Hoewel papierloze werkplekken nog lange tijd op zich zullen laten wachten, zijn de ingrediënten al binnen bereik; het netwerk, de opslag, scannen/OCR en beeldschermen zijn betaalbaar. Hoewel opslag niet gratis is, zijn de kosten drastisch gedaald, de consument kan thuis voor honderd euro beschikken over 1 TB opslag, waar de privéadministratie een heel mensenleven digitaal op bewaard kan worden. Multifunctionele copiers die dubbelzijdig, in kleur documenten scannen, staan op de werkvloer en daarmee kunnen bedrijven hun inkomende papierstroom digitaal ontsluiten. Het voordeel van digitale documenten is evident: goed te doorzoeken en via internet ook voor de thuiswerker beschikbaar.
Een mooie stap naar het elektronisch maken van documentstromen biedt TNT Post met Scanpost. De post die naar een postbus, antwoordnummer of vestigingsadres wordt gestuurd, wordt 's nachts door de TNT-sorteermachines herkend als scanpost. TNT opent en scant de post en levert die vervolgens digitaal af in het boekhoudpakket of document management-systeem. TNT post speelt actief in op het wegvallen van de traditionele postmarkt en helpt bedrijven op weg naar een geheel gedigitaliseerde documentenstroom. De wetgever maakt het mogelijk om helemaal af te zien van papier: voor de verzekeringswereld zijn digitale polissen binnenkort juridisch net zo goed als een papieren polis, maar wel veel efficiënter te verwerken.
Een innovatief voorbeeld rond verzekeren biedt Voogd & Voogd met MijnPolisMap en MijnPolisCheck. MijnPolisMap is een webapplicatie waar consumenten, klanten van een tussenpersoon, polissen digitaal kunnen opbergen en inzien. Daarbij zijn de polissen van andere intermediairs ook te registeren zodat de klant een totaalbeeld heeft van al zijn verzekeringen. De polischeck biedt een verlengingsadvies op basis van een marktvergelijking voor polissen die in MijnPolisMap zijn opgeslagen. Vanuit de digitale polismap kan de consument vervolgens automatisch een nieuwe verzekering afsluiten en persoonlijke gegevens bijwerken. De klant en intermediair hebben samen een goed overzicht van de hele portefeuille, een mooi voorbeeld van ketenintegratie en selfservice voor de consument.
Waarom gebruiken we de mogelijkheden nog niet?
Internet en ict bieden enorme mogelijkheden, maar die lijken nog onvoldoende benut. Komt dat doordat de grote groep bedrijven de kat uit de boom kijkt? We hebben in Nederland toch best wel een oog voor het slimmer en efficiënter regelen van onze zaken? Om de voordelen van internet optimaal te benutten, moeten organisaties worden aangepast en dat vereist leiderschap en investeringen in een tijd van krapte.
Soms lijkt het 'kip/ei-probleem' weer levensgroot aanwezig. Digitaal zakendoen kan wel, maar niet zonder digitale identiteit en machtigingen voor bedrijven. Echter, waarom zou ik dat vandaag aanschaffen als ik nog bijna nergens terecht kan? Daarbij moeten we wennen aan nieuwe concepten van zekerheden die het digitale zakendoen vraagt. Niet iedereen is al op de hoogte van de rol van 'Trusted Third Parties', digitale loketten en elektronische kluizen en de rechten en plichten die elektronisch zakendoen met zich meebrengt.
Maar we moeten beginnen én we kunnen beginnen. Volgens het FutureShift-rapport krijgen we, als we onze organisaties niet opnieuw aanpassen omdat we denken al redelijk voorop te lopen, te maken met ‘the penalties of the pioneer': 'de voordelen van overgang van het ene naar het andere technologische systeem zijn voor de gevestigde speler minder groot dan voor de nieuwkomer en de kosten van overgang zijn voor de gevestigde speler groter dan voor de nieuwkomer…'.
Wat moeten we doen?
Als de theorie van econoom Joseph Schumpeter over 'creative destruction' opgaat, een proces van voortdurende innovatie waarbij succesvolle toepassingen van nieuwe technieken de oude vernietigen, dan moeten we gevestigde bedrijven wakker schudden én aansluiten bij de vernieuwers. Je moet jezelf boos maken om je eigen werkwijze aan te passen en we moeten dus niet boos worden op Binck. Of met andere woorden, staan we toch nog maar aan het begin van enorme veranderingen in het digitale zakendoen?
Tony de Bos
DigiNotar
