Het is niet voldoende om bij een offerte of nieuw contract te verwijzen naar de leveringsvoorwaarden zonder ze daadwerkelijk bij te voegen. Dat heeft de Hoge Raad bepaald in een arrest naar aanleiding van een geschil na een ict-levering. Daarbij ging de leverancier ervan uit dat zijn klant de voorwaarden zelf op internet kon opzoeken en in het contract dus alleen had vermeld welke voorwaardenset van toepassing was. De Raad oordeelt dat dit niet voldoende is.
Volgens branchevereniging ICT~Office is de uitspraak van belang voor alle leveringsvoorwaarden binnen en buiten de ict-sector. Het gaat bijvoorbeeld om de Fenit-voorwaarden, hun opvolger de ICT~Office-voorwaarden, maar ook de bankvoorwaarden en de reisvoorwaarden van de ANVR, legt juridisch adviseur Peter van Schelven van ICT~Office uit. 'Wij hameren er altijd op dat leveranciers hun voorwaarden moeten meesturen bij offertes of uiterlijk bij het sluiten van de overeenkomst.'
Toepasselijkheid
De Hoge Raad, het hoogste rechtscollege in Nederland, deed uitspraak in een slepend conflict. Dat loopt al vanaf 2001 tussen leverancier van betaalsystemen First Data en de klant Wi-Fi-aanbieder KPN Hotspots Schiphol, dat voorheen Attingo heette. Het geschil draait om de toepasselijkheid van de Fenit-voorwaarden voor de bepaling van buitengerechtelijke kosten bij een eerdere rechtszaak tussen de twee.
De klant vindt dat de leverancier zich niet kan beroepen op de leveringsvoorwaarden. Die bepalen bijvoorbeeld dat de klant volledig en niet gedeeltelijk opdraait voor buitengerechtelijke kosten, zoals die van advocaten, legt Van Schelven uit. De leverancier zou de voorwaarden namelijk niet fysiek of per e-mail hebben verstuurd aan de klant. Hij ging ervan uit dat de klant de voorwaarden (in dit geval die van Fenit) kent en deze zelf op internet kan opzoeken.
Initiatief bij leverancier
De Hoge Raad heeft de klant in het gelijk gesteld. Het rechtscollege vindt dat het initiatief om de klant te informeren bij de leverancier ligt en dat de leverancier de voorwaarden altijd 'ter hand moet stellen' aan de klant. Dat moet bovendien gebeuren voordat de overeenkomst wordt gesloten. De Raad oordeelt dat de Fenit-voorwaarden niet geldig zijn in het geval van de overeenkomst tussen First Data en KPN Hotspots Schiphol.
Van Schelven: 'Het is een juridisch juist oordeel van de Hoge Raad. Het wettelijke stelsel zit nu eenmaal zo in elkaar.' ICT~Office heeft workshops, vraag-en-antwoord-webpagina's en informatieboekjes over het opstellen van contracten en het gebruik van leveringsvoorwaarden.
Vind ik terecht dit arrest. Niet meer dan normaal en een stuk goede service dat de voorwaarden altijd worden meegezonden met het contract.
Dat en omdat je de voorwaarden op een internetsite altijd later aan kan passen. Dat schept zo mogelijk nog meer onduidelijkheid.
De voorwaarden kun je niet zo maar veranderen als ze ook gedeponeerd zijn dus dat bezwaar vervalt. Ik vraag me wel af wat nu de situatie is als je de link meestuurt naar de voorwaarden zoals vaak gebeurt om het dataverkeer te beperken. Dus als je verwijst http://mijnwebsite/degedeponeerdevoorwaarden. Ik zou denken dat ze dan wel ter hand gesteld zijn??
@Hans nee, dat is bijna letterlijk verwijzen en dus niet voldoende. Ook niet bijvoorbeeld bij webshops waar je moet aanvinken bij een link naar de voorwaarden dat je ze gelezen hebt. De voorwaarden moeten getoond worden, en bovendien moet er een mogelijkheid geboden worden ze af te drukken. Pas dan heb je ze ter hand gesteld. Zie bijvoorbeeld http://www.rechtspraak.nl/ljn.asp?ljn=BL1980.
Bij een overeenkomst tussen twee bedrijven zoals hier waarbij er hoogstwaarschijnlijk gewoon een stuk fysiek papier over en weer is gegaan is verwijzen naar een website eigenlijk nog gekker. Maar ik ben blij dat de Hoge Raad bevestigt dat dit een algemeen principe is dat niet alleen bij consumentenovereenkomsten geldt.
@Hans
Wil je daarmee zeggen dat het meesturen van een PDFje met de voorwaarden het Internet door overbelasting zal doen bezwijken?
Lijkt me anno 2011 een wat gezocht probleem.
Volgens mij is de uitspraak van de rechter in dit artikel verkeerd geïnterpreteerd. In de uitspraak staat het volgende citaat:
“..Wat betreft het subsidiaire verweer van Attingo dat haar niet een redelijke mogelijkheid is geboden om van de Fenit-voorwaarden kennis te nemen, heeft First Data bij gelegenheid van pleidooi aangevoerd dat het mogelijk is om via een zoekopdracht op het internet van de Fenit-voorwaarden kennis te nemen….”.
Verderop staat:
“..Het hof gaat er daarom vanuit dat de Fenit-voorwaarden niet aan Attingo ter hand zijn gesteld en dat Attingo ook overigens niet een redelijke mogelijkheid is geboden van de voorwaarden kennis te nemen..”
Blijkbaar is in het contract dus niet verwezen naar de exacte locatie van de voorwaarden (zoals Hans aangeeft). Als dat *wel* was gebeurd, dan was er volgens mij sprake van “een redelijke mogelijkheid om van de voorwaarden kennis te nemen”. Kortom; deze uitspraak geeft *niet aan dat je altijd de voorwaarden mee moet sturen.
Wij hebben als leverancier een centrale raamovereenkomst met overheids instanties.
Per dag maken we soms wel 100 offertes / orders onder die overeenkomst. Moeten wij nu elke keer bij een offerte de raamovereenkomst mee sturen á 92 pagina’s (of in PDF 23MB).???
@anoniem Een raamovereenkomst is iets heel anders dan algemene voorwaarden. Lijkt me dus niet.
@Pieter: “ter hand stellen” is een actie die de gebruiker van de algemene voorwaarden moet doen, dus de leverancier. Als je een link naar je website geeft zeg je feitelijk “kom maar halen”, en leg je de actie dus bij de klant. Daar loopt het mis.
De klant laten zoeken zoals FirstData heeft gedaan is natuurlijk helemaal fout. Helemaal omdat nog niet zo lang geleden de meeste bedrijven de Fenit voorwaarden niet zomaar online hadden staan, zelfs ICT~Office zelf niet.
In de uitspraak wordt met zoveel woorden gezegd dat alleen verwijzen eigenlijk onvoldoende is, maar dat dat niet aan de orde is omdat er niet eens verwezen is. Maar er wordt dus wel degelijk iets over gezegd. Zie 2.10.1 en verder in de uitspraak (http://www.rechtspraak.nl/ljn.asp?ljn=BO7108)
Wat indien ik met diverse klanten steeds kleine afwijkingen op contracten heb gemaakt?
@Edwin: Het gaat hier om de terhandstelling van algemene voorwaarden. Kleine afwijkingen ten aanzien van die algemene voorwaarden zullen in de specifieke overeenkomst met de wederpartij worden afgesproken. Als voor het overige algemene voorwaarden van toepassing zijn, dan moet je dus zelf alsnog ervoor zorgen dat de wederpartij die onder ogen krijgt. Het meesturen als PDF is daarbij de meest eenvoudige en veilige manier. Zo doen we dat bij ICTRecht ook altijd.