Ict-verkopers lopen in 2014 nog niet met het hoofd in de wolken met een schamele 2,1 procent bestedingsgroei. Uitschieter zijn cloud-diensten, die deels in omzet verdubbelen. Ondernemingen en overheden kunnen niet anders. Over een paar jaar willen ze niet anders.
Voor wie copiers of printers aan de man wil brengen, duurt de crisis nog even als we de cijfers uit de meest recente marktmonitor van branchevereniging ICT Nederland mogen geloven. De totale markt groeit met een cijfer dat eerder doet denken aan inflatiecorrecties dan stevig economisch herstel. Er is één uitzondering: de markt voor Software-as-a-Service (SaaS), Platform-as-a-Service (PaaS) en Infrastructure-as-a-Service (IaaS). Hierin worden groeicijfers verwacht van tussen de 25 en 50 procent. Percentages die doen denken aan de internetbubbel, maar gelukkig een veel steviger fundament hebben. In wezen is cloud computing niets nieuws onder de zon. Het is vorm van uitbesteding die schaalvoordelen heeft door specialisatie en het gebruik van standaarden. De cloud ontzorgt op gebied van specifieke kennis en beheer van complexe ict-infrastructuren. Daarnaast groeien cloud diensten mee met de wensen van de gebruiksorganisatie.
En die argumenten slaan aan in een periode waarin alle geledingen van de overheid worden geconfronteerd met nieuwe taakgebieden, reorganisaties en andere veranderingen die doorwerken in de ict-huishouding.
Strategische innovatie
Waarom opeens die doorbraak? Hiervoor is een aantal redenen. Allereerst hebben leveranciers begrepen dat ‘de cloud’ geen technische uitdaging moet zijn, maar bestuurlijke ambitie en daar hebben zij hun benadering op aangepast. Ook wij benadrukken niet – lange r- van techneut tot techneut de zegeningen van de zoveelste update, maar laten ambtelijke en politieke eindbeslissers zien welke strategische innovaties mogelijk zijn met bijvoorbeeld een ‘private cloud’. Continuïteit, veiligheid, kostenefficiency, toekomstvastheid; dat zijn de argumenten.
Ten tweede staan de leveranciers inmiddels allesbehalve alleen in hun promotie van cloud-diensten. Al in 2011 heeft de Europese Unie de ‘cloud computing strategy’ geïntroduceerd om overheidsdiensten efficiënter en flexibeler te maken tegen lagere kosten. In Nederland formuleert het Rijk kaders voor de toepassingen van de cloud en is het een belangrijk gereedschap in de ict-strategie van de departementen. Goed voorbeeld doet goed volgen en inmiddels draaien ook de eerste gemeenten ‘in de cloud’. In een private cloud zijn de hardware, opslag- en back-upfaciliteiten, de besturingssystemen en het volledige technisch beheer in een veilige omgeving ondergebracht. Dubbele datacenters die elkaar kunnen opvangen maken het praktisch onmogelijk dat systemen ‘down’ gaan.
Ten derde is de noodzaak om écht vernieuwend om te gaan met ict groter dan ooit. De decentralisaties, het stelsel van basisregistraties, bezuinigingen en inkrimping van het ambtelijk apparaat maken het simpelweg noodzakelijk om nieuwe wegen te bewandelen.
Gebruik in plaats van bezit
Voordat gemeentelijke netwerk- en systeembeheerders zich massaal omscholen tot SaaS-consultant is het goed te beseffen dat de cloud alléén niet zaligmakend is. Ook dit concept kan slechts gedijen naar aanleiding van een heldere visie die verder gaat dan de technologie. Hoe wil de gemeente omgaan met zaken als transparantie en het delen van data; welke ambities zijn er om de dienstverlening te verbeteren, welke samenwerkingsvormen worden nagestreefd binnen en buiten de lokale overheid? Allemaal vragen waar ict niet het eerste onderwerp van gesprek is. Integendeel; de beste ict-strategie wordt geformuleerd op basis van argumenten die niets met ict te maken hebben. Maar het antwoord heet in toenemende mate cloud-dienstverlening en gebruik van ict door de gemeente in plaats van per definitie bezit van ict. Oftewel, cloud is geen doel, maar een middel als antwoord op automatiseringsvraagstukken, waarbij de traditionele ict-afdeling meer een regie rol zal innemen.
In eerdere automatiseringsfasen liet de organisatie zich – te – vaak beperken door automatisering. Dat is nu volledig anders. Het gebruik van cloud dienstverlening maakt de organisatie flexibeler en het geeft rust. Met eventuele donkere wolken op komst, ziet de toekomst er toch net wat zonniger uit.
Ferry Dekker, product manager managed services & techniek Pinkroccade Local Government
Ik heb geen tijd om op verschillende beweringen uit dit artikel te reageren.
Twee punten:
1- Je kunt niet zomaar beweren dat cloud ontzorgt. Alleen het naar cloud gaan en het vinden van een escrow-oplossing is maar een grote zorg.
2- Hoe zit het met vendor lock-in als een gemeente naar cloud wil gaan? Als een gemeente van PinkRoccade cloud oplossing gebruik maakt (prive cloud bijvoorbeeld) kan de gemeente makkelijk overstap maken naar bijvoorbeeld Centric cloud-oplossing? Of zijn de processen door Pink (of andere cloud-leverancier op dat moment) zodanig ingericht dat overstap naar een andere leverancier flink geld gaat kosten waardoor ze blijven zitten?
In dat geval zullen we zien wat er eerder “ontzorgen” werd genoemd, zal als “kopzorgen” beleefd worden.
Bedankt Reza, je maait me het gras voor de voeten weg.
De cloud is EEN oplossing en niet altijd DE oplossing, wellicht meestal niet DE oplossing.
Weer een stuk over vliegende roze olifantjes?
Natuurlijk biedt de cloud als delivery model mogelijkheden maar de delerium tremens zit nog steeds in het beheer, ‘cloud washen’ blijkt vaak een teleurstelling. Virtualiseren van alleen de resources leidt niet tot een grotere flexibiliteit of lagere kosten maar wel tot meer complexiteit en versnippering. Bij vitualisatie is configuratie management vaak een ondergeschoven kindje, niet in de laatste plaats door alle opdelingen in beheer. En dan heb ik het nog niet eens over alle organisatorische opdelingen door de departementale versnippering binnen publieke sector wat de aansturing alleen maar chaotischer maakt.
De enig zinvolle opmerking in dit artikel is dat de beste ict-strategie wordt geformuleerd op basis van argumenten die niets met ict te maken hebben. Helaas lijkt dat aan dovemansoren gericht als ik kijk naar doelstellingen die de overheid voor komende jaren heeft neergelegd: dienstverlening zal en moet digitaal. Las ik laatst trouwens niet iets over de DUO datacenters die elkaar kunnen opvangen zodat het onmogelijk is dat systemen ‘down’ gaan?
Dat voor ambtelijke gebruikers de zon schijnt is prachtig maar opmerkelijk vaak regent het bij de belastingbetaler omdat er weinig transparantie is in de kosten. Stellen dat de cloud de overheid efficiënter en flexibeler maakt tegen lagere kosten lijkt me dan ook nogal onbewezen. Tenslotte zijn meeste experts het er volgens mij ook wel over eens dat de cloud niet per definitie goedkoper is dan traditionele IT.
Inhoudelijk ga ik niet op het artikel in, maar op reacties reageer ik graag 🙂
Ruud: Oplossing… van wat? Als het probleem is dat je geen geld hebt voor een nieuwe server, dan is cloud een/de oplossing. Als het probleem is dat je IT niet onder controle hebt, dan is cloud absoluut geen oplossing. Cloud is sowieso geen eenduidig begrip. IaaS is totaal iets anders dan SaaS.
Dan Ewout en het al dan niet goedkoper zijn van cloud.
Wanneer cloud goedkoper kan zijn:
– Cloud provider koopt groot in en kan zodoende een prijsvoordeel behalen
– Als nodige rekenkracht en data fluctueerd betaal je alleen voor wat je gebruikt
– Als je SaaS gebruikt kan dit een goedkope vervanger zijn van een dikke counter part
– Als je goede overwogen beslissingen neemt en handelt met visie en dus spagetti integratie vermijd (maar dan kun je zonder cloud wellicht ook besparen)
Waarom cloud duurder kan zijn:
– Als je virtueel nabouwd wat je nu on-premises hebt
– Als je de verkeerde diensten afneemt
– Als je gebrekkige diensten afneemt zonder goede analyse vooraf
– Als je geen goed beleid hebt en schaduw IT groot wordt (application sprawl)
– Als je dingen in de cloud gaat doen, maar geen mensen “laat gaan” of de oude dingen aanhoudt.
Maar schetsen dat voor cloud gebruikers de zon schijnt is… dat zou ik eerder omdraaien, dat voor cloud verkopers de zon schijnt 🙂
Goed om te lezen dat dit tot enige discussie leidt.
Graag wil ik kort reageren.
@Reza;
Punt 1: Cloud is juist een vorm van ontzorging. Echter brengt de gang daarnaartoe, net als elke verandering, uitdagingen met zich mee. Een project wat absoluut goed voorbereid moet worden. En dat kun je als een zorg zien, maar ik zie dat eerder als kans.
Punt 2: Cloud is een dienstverlening waar je gebruik van kan maken en ook vanaf kan stappen. Voordeel van deze vorm van outsourcing is dat er niet geinvesteerd hoeft te worden in een specifiek landschap van Pink applicaties. Op het moment van overstappen moet er hooguit rekening worden gehouden met het functionele gebruik van de applicaties van de gebruikers. Dit is overigens niet anders dan de traditionele situatie en maakt een organisatie dus juist flexibeler.
@Ewout;
De complexiteit in beheer waar je over schrijft is dus juist hetgeen wat lokale overheden aan ons uitbesteden. Van uitvoering naar regie. Dit maakt het organisatorisch voor onze klanten dus juist overzichtelijker.
Eens dat de overheid vwb cloud meer ambitie en doelstellingen mag formuleren. Mijn beeld is dat deze vorm van uitbesteding een antwoord is op het efficienter inrichten van gemeentelijke organisaties. Iets wat door de bezuinigingen noodzaak is.
Mbt de kosten is dit wellicht een interessant artikel: http://www.automatiseringgids.nl/nieuws/2014/08/cloud-gebruikers-houden-meer-geld-over-voor-innovatie
@Henri; in grote lijnen mee eens, alhoewel ik stel dat je laatste opmerking het een niet zonder het ander kan. Sterker nog, ik denk dat leveranciers door de markt gedwongen worden om te komen met interessante cloud proposities
Ferry,
Cloud “zou” een vorm van ontzorging zijn. Het lijkt me handiger als je ook aangeeft wanneer ik me als klant ontzorg voel:
– Ict ondersteunt je bedrijfsprocessen. Transformatie van traditionele model naar een cloud-model voor ondersteuning van je bedrijfsprocessen is een nachtmerrie (jij noemt het een uitdaging),
– Transitie van de huidige architectuur naar cloud-architectuur is een traject waar je veel ervaring mee moet hebben. Veel zaken moet je in je voorbereidingsfase meenemen, veranderen en onderzoeken. Henri heeft er in zijn reactie een aantal van benoemd maar er zijn nog meer!
Na deze zorgelijke periode breekt misschien de tijd aan dat ik me ontzorg voel. Dat gaat zeker niet lang duren als ik of terug wil gaan naar mijn eigen datacenter of ik wil doorlopen naar een andere leverancier.
M.b.t. je reactie op punt 2, ik denk dat je dit punt (ook) onderschat. Raadpleeg aub mensen die vaker een transitie meegemaakt hebben.
Mooi dat je verwijst naar een rapport waar ik circa 450 euro voor moet neerleggen om te beoordelen of dat terecht is of niet! Sorry, dit rapport lijkt me geen juiste bewijs. Bovendien na het lezen van intro krijg ik het gevoel dat ze in hun berekening de kosten van transitie, re-transitie en escrow en misschien nog andere onderwerpen, niet meegenomen hebben.
Over dat onderzoek gesproken, op de site staat:
It is important to understand the relative costs of SaaS vs. on-premises systems and be able to answer the question, “Does SaaS save money?”
Aan het eind van de pagina zeggen ze:
We conclude with recommendations for business and IT leaders in developing a strategic roadmap for full migration to the cloud
M.a.w. geen direct JA als antwoord op de vraag hierboven (geld besparen met SaaS).
Ik ken de inhoud en het resultaat van dit onderzoek niet (daar moet ik 450, euro voor neerleggen)
Ferry,
Goed dat je reageert op de reacties maar stellen dat de cloud een vorm van ontzorging is lijkt me een onjuistheid die je zelf eigenlijk al tegen spreekt in antwoord naar Reza. De ‘wij van wc-eend’ van roze olifantjes kun je dan ook beter achterwege laten want ik denk dat het overstappen naar een andere provider daarmee dus inderdaad juist moeilijker wordt, weg terug blijkt altijd hobbeliger als je regie uit handen hebt gegeven.
De regie bij afnemers en het gemak voor leveranciers bij configuration management in de cloud is gewoon een vorm van CRM waarbij de sturing van IT op basis van contracten gaat. Eerder schreef ik al dat de cloud wel beheersbare kosten geeft maar niet altijd een beheerbare oplossing en Henri heeft wel wat bellen horen rinkelen maar heeft geen idee waar de klepels hangen bij Shadow IT omdat het hier om ‘officieuze’ oplossingen gaat.
In de drang om te bezuinigen worden namelijk niet altijd de beste oplossingen gekozen en is goedkoper synoniem aan slechtere respons, minder stabiliteit en meer incidenten. Leuk dat je een link naar een benchmark geeft maar ICT Benchmark Gemeenten laat zien dat de kosten per FTE bij gemeenten alleen maar stijgen, net als jaarlijks de leges (retributies) en lokale belastingen. Wil niets insinueren maar COELO laat verschillen in deze kosten zien tussen gemeenten die in de cloud zitten bij PinkRoccade of een andere leverancier en dat is niet in het voordeel van PinkRoccade.
Nu is dat natuurlijk flauw omdat raad de prijzen bepaald maar opmerkelijk vaak hebben gemeenten geen idee van de kosten terwijl ze dienstverlening wel steeds meer digitaliseren. Al ziende blind dus en gemeenten kunnen volgens mij meer en grotere slagen maken door te standariseren, consolideren en rationaliseren in plaats van telkens het wiel opnieuw uit proberen te vinden. Daar kan de cloud bij helpen maar waarschijnlijk niet op de manier die jij propageert.
Ewout
“en Henri heeft wel wat bellen horen rinkelen maar heeft geen idee waar de klepels hangen bij Shadow IT omdat het hier om ‘officieuze’ oplossingen gaat.”
Hiermee reageer je mijn bullet item:
– Als je geen goed beleid hebt en schaduw IT groot wordt (application sprawl)
Daarmee pas je precies weer je favoriete tactiek toe om te focussen op de verschillen tussen Schaduw IT en Application Sprawl en niet over de context en overeenkomst waarin dit geschreven is: Besparing. Maar ik zal het voor je uitspellen.
Schaduw IT is als afdelingen zelf IT gerelateerde diensten (SaaS) afnemen zonder overleg met IT afdelingen die dikwijls verantwoordelijk zijn voor dit soort zaken. Waarom is schaduw IT duur? Omdat zoals je zelf aangeeft dit punt oplossingen zijn waarbij er niet gekeken is naar beleid en integratie met bestaande diensten (of on-premises applicaties) die vroeg of laat altijd nodig zijn, als is het maar voor provisioning en deprovisioning van gebruikers. Hiervan lopen uiteindelijk *altijd* de kosten op doordat beheer(s)baarheid nu eenmaal geld kost.
Application Sprawl zijn in de regel wel diensten die officieuze en/of in overleg gedaan zijn met de IT afdeling, maar omdat SaaS nu eenmaal zo lekker makkelijk aanschaft kan er een oerwoud aan oplossingen ontstaan waardoor integratie, beleid en beheersbaarheid voor enorme kosten gaan zorgen.
Ofwel het effect is hetzelfde en leidt tot negatieve besparingen in retrospect, anders gezegd: kosten.
Ik weet dus prima welke klepels waar hangen en waardoor deze uitspraak nu juist tegen je gebruikt kan worden. De oorzaak is je focus op de verschillen c.q. uitzondering versus.
Henri,
Jouw reactie op opinie ‘De schaduwkanten van de cloud’ 10-09-2013
“Ik vind het een flut artikel waar ergens wel wat klepels hangen, maar geen bellen waar ze inpassen.”
Leuk dat je het nog een keer voor me uit gaat spellen maar lijkt me niet nodig, ik weet wat Shadow/Rogue IT is. Tussen provisioning en deprovisioning van gebruikers zit trouwens nog vaak de stap update als rollen en rechten veranderen door organisatorische wijziging.
Application sprawl onstaat doordat rationalisatie achterwege gelaten wordt en gaat meer om overlappende functionaliteiten dan ‘officieuze IT’ wat je niet alleen in diensten ziet maar ook in de beheertools. Zie ‘Cloud beheersbaar maar niet beheerbaar’ ook hier heb je een klepel maar geen bel om in te hangen;-)
Zoals al in eerste reactie gezegd was de zin ‘…beste ict-strategie wordt geformuleerd op basis van argumenten die niets met ict te maken hebben.’ het meest steekhoudende in dit artikel. Dus niet alles als een spijker zien omdat je nu eenmaal een hamer hebt, de cloud propageren als een bezuiniging is tenslotte gewoon een boekhoudkundige truc. CapEx wisselen voor OpEx levert onder de streep namelijk geen besparing op.
Als ik het artikel lees dan vraag ik me af, gaat het nu om de cloud of gaat het om outsourcing? Als het echt om de cloud gaat dan denk ik aan de SaaS diensten die de diensten van een gemeente voor hun rekening nemen. Nu denk ik alleen, de applicaties worden in een andere datacenter geplaatst waaraan de term cloud worden geplakt. Dat klinkt meer als een verplaatsing van het probleem.
@Ewout Eens dat beheer blijft en dat virtualisatie mogelijkheden biedt maar ook een complicerende factor is. Nieuwe en andere problemen. Wat je zegt over het formuleren van een ict strategie op basis van argumenten die niets met it te maken hebben. Ben het daarmee niet eens, lijkt me dat je de mogelijkheden en onmogelijkheden van ict oplossingen daarbij in het achterhoofd moet houden. Nu denk ik, je bedenkt wat en dan ga je proberen daar die spijker en hamer bij te zoeken die misschien niet eens bestaan.
Verder verbaas ik me erover hoe met de nieuwe begrippen aan de loop wordt gegaan. Nu is het cloud en big data wat overal bij gesleept wordt.