UC: de ‘meer van hetzelfde’-revolutie

Ja, universal communications is een revolutionaire ontwikkeling. Maar wel een revolutie waarin de techniek minder drijvend is dan we zouden willen.

Open deur: de orkestratie van telefonie, e-mail, chat, mobiele communicatie, audio- en video webconferenties, ofwel universal communications, verandert ons leven ingrijpend. Maar al sinds twee decennia, dus what’s new? Is wat we meemaken niet gewoon meer van hetzelfde? Ja, inderdaad, maar ‘meer van hetzelfde’ is ondergewaardeerd. Op Cuba zag ik wat werken met een internet op basis van kilobytes per seconde inhoudt als de elders megabytes normaal zijn. Vrijwel niets van wat wij normaal vinden, was daar praktisch gesproken mogelijk. Censuur door achterlijkheid, al dan niet bewust. De data revival als effectief censuurmiddel.

Bij ‘meer van hetzelfde’ loop je steeds aan tegen het ‘tipping point’-fenomeen. Schijnbaar zonder directe aanleiding veranderen zaken opeens radicaal. Wanneer is mobiel zo snel, zijn schermpjes zo goed, zijn gebruikersinterfaces zo intuïtief dat we massaal onze pc’s vaarwel zeggen? Ik hoor al sinds jaar en dag over de omslag naar on demand televisie, maar pas recent is iedereen opeens aan de Netflix. Het punt is: je kunt op basis van meer-meer-meer data goed revolutionaire veranderingen voorspellen, maar wanneer die optreden is moeilijk. Waarom horen we bijvoorbeeld al jaren verhalen over virtual en augmented reality, maar gaat het pas dit jaar gebeuren? En waarom hadden we niet al tien jaar geleden een slimme thermostaat of een internet of things? Dat had met de infrastructuur van toen best gekund.

Recent liep ik weer tegen zoiets geks aan. De vorige eigenaar van ons Spaanse stulpje had een zestal camera’s opgehangen die we met een appje konden raadplegen. Sindsdien weet ik dat het bekijken van je verre bezit verslavend is, vooral ’s winters. Dus kwam er een bestuurbare camera en recent een Wi-Fi-weerstation dat van alles meet. Al die spullen hebben een open-api, dus ik voorzie voor binnenkort een eigen Cortigo-dashboard. Toen ik het spul liet zien aan onze hovenier raakte die helemaal opgewonden. Niet alleen wilde hij graag op onze regenmeter, maar hij had wel tig klanten die zoiets als wij zouden willen hebben. Multi-huizenbezitters, pensionado’s, welvarende digibeten zoals er een paar miljoen langs de Spaanse costa’s te vinden zijn. Binnen X jaar zal universal communications met je (tweede) huis wel gangbaar worden, maar de technologie, de infrastructuur en de markt zijn er al lang.

Revoluties van het ‘meer van hetzelfde’-soort zoals universal communications worden bepaald door twee zaken: ondernemerschap en sociale acceptatie (of het gebrek daaraan). Als er echt een gat in de markt is met camera’s, weerstations en appjes, dan worden er straks alsnog een paar mensen schatrijk. Maar sociale acceptatie en de vertaling van technische mogelijkheden in gedrag is een andere zaak. Gedrag verandert vaak sluipend en gestaag, soms sneller en soms weer trager. Wie had tien jaar geleden kunnen voorspellen dat internetdating door opa’s en oma’s anno 2016 gangbaar zou zijn? En omgekeerd, hoe is het mogelijk dat de ABN Amro innovatief is als ze reclame maakt voor kredietgesprekken via Skype? Voer voor sociologen.

Het fijne van decennia durende ‘meer van hetzelfde’-revoluties is dat je, mits je de timing vaag houdt, veel kunt voorspellen, juist omdat de techniek niet de beperkende factor is. Zo’n gemakkelijke voorspelling is dat universal communications een enorme impact gaat hebben op de demografie. Asielzoekers in AZC’s klagen nu al over slechte Wi-Fi. Ik volg op twitter een dame (@KarinHornstra) die online trainingen doet en in Malaga overwintert. Mijn dochter (@IrisVeldwijk) reist bloggend de wereld rond met haar vriend die ’s ochtends via software voor Duitse klanten ontwikkelt en daar goed van kan leven. Er schijnt al een hele community van dergelijke professionals te bestaan (waarvan de slimmere natuurlijk nergens belasting betalen).

Afgezien van bepaalde uitzonderingen, zoals datende senioren, is sociale acceptatie van universal communications-oplossingen de knelpuntfactor. Mijn moeder van 81 doet niets met internet, maar mocht ze immobiel worden dan zorgen wij kinderen wel dat dat verandert. Gek genoeg geldt hetzelfde binnen de bedrijvenwereld. Ik zit tegenover collega’s die ik in de ogen kan kijken maar wier werk ik niet direct kan zien. Technisch gezien is het geen probleem om dit op te lossen, maar we zijn het niet gewend dus waarom zouden we? Behalve dan dat mijn collega’s indien nodig net zo gemakkelijk aanschuiven als ze vakantie houden in Thailand, vertoeven in hun Mediterrane stulpje of wanneer we mijn dochters vriend inschakelen voor een klusje.

Sociale inertie kost ons als consumenten levensgeluk en als producenten geld. De inbedding van universal communications in ons leven is daarom een serieuze uitdaging. Gebruik van de bestaande mogelijkheden zal de tweede datarevolutie die wij meemaken een volgende impuls geven. Praat erover met collega’s, kinderen en ouders en koop vooralsnog geen huisje in Cuba.

Dit artikel is ook verschenen in Computable magazine jaargang 49, nummer 2, februari 2016.