In een brief aan de Tweede Kamer heeft Open State Foundation leden van de commissie Economische Zaken opgeroepen om het voorstel 'Wijziging van de Handelsregisterwet 2007', waarmee het handelsregister voorgoed gesloten dreigt te worden, controversieel te verklaren. Het voorstel van demissionair minister Kamp dat op 6 maart 2017 naar de Tweede Kamer werd gestuurd, staat volgens de opendataorganisatie haaks op een eerdere toezegging van de minister in 2016 om het handelsregister als open data te ontsluiten.
Door middel van het uitsluiten van het Handelsregister van de Wet hergebruik overheidsinformatie en de Databankenwet doet Kamp het register volgens Open State Foundation op slot.
‘Het kan niet de bedoeling van de Databankenwet zijn om monopolies te laten ontstaan op het gebruik van publieke informatie’, reageert Arjan El Fassed, directeur van Open State Foundation. ‘Dit voorstel van Kamp werkt innovatie tegen, belemmert de economie en de aanpak van fraude en corruptie en is slecht voor transparantie. In plaats van energie te verspillen met het voorkomen dat het handelsregister opengaat, is het aan een nieuwe coalitie en de Tweede Kamer om voor eens en altijd te zorgen dat het handelsregister voor iedereen toegankelijk wordt.’
De belangenorganisatie pleit al sinds 2009 voor een open handelsregister. In Nederland is het handelsregister, in tegenstelling tot handelsregisters van Australië, Indonesië, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Noorwegen, België, Roemenië en recent Frankrijk, gesloten.
Op 25 november 2015 sprak een ruime meerderheid in de Tweede Kamer zich uit voor een onderzoek naar het beschikbaar stellen van het handelsregister als open data. Kamp, die de motie had ontraden, liet daarna de Kamer van Koophandel (KvK) een onderzoek instellen. Dat onderzoek belandde uiteindelijk in de la van EZ.
Financiële problemen
Medio vorig jaar stuurde de bewindsman de bevindingen naar de Tweede Kamer en stelde hij de eerste maatregelen voor om het handelsregister open te stellen. Maar Kamp en de KvK zijn nooit voorstanders geweest van het openstellen van het register. Zij schermen met grote financiële problemen die ontstaan mocht het register worden ontsloten. Nu betalen ondernemers voor registratie en raadpleging en verdient het KvK ook aan de verkoop van informatie. Die inkomsten vallen weg als het handelsregister openbaar wordt.
‘Een open en vrij toegankelijk handelsregister is juist goed voor de economie, handel en innovatie’, zegt El Fassed. ‘Handelsregisters die gegevens als open data ontsluiten, kosten belastingbetalers, ondernemers en de overheid veel minder dan gesloten registers, zoals het handelsregister dat in Nederland wordt beheerd door de Kamer van Koophandel’. De belangenorganisatie wordt in dit standpunt gesteund door onder meer MKB Nederland, VNO-NCW en LTO Nederland.
Wetsvoorstel Kamp
Het wetsvoorstel, een wijziging van de Handelsregisterwet 2007, staat haaks op de aankondiging van de minister in juli 2016 om het handelsregister als open data te ontsluiten. Kamp stelt nu voor het handelsregister uit te sluiten van de Wet hergebruik overheidsinformatie en – onder voorbehoud – van de Databankenwet.
In het wetsvoorstel staat aangegeven dat het handelsregister een basisregistratie is. ‘Dat vereist dat het verstrekken van gegevens over ondernemingen en rechtspersonen met waarborgen omkleed moet zijn. Derden moeten kunnen blijven vertrouwen op de juistheid van de gegevens in het handelsregister. Bij andere private, openbare gegevensregistraties over ondernemingen en rechtspersonen is er geen wettelijke vertrouwensbescherming.’
In het voorstel wordt verder summier ingegaan op open data en het hergebruik van overheidsinformatie in Europees verband. Gewezen wordt alleen op de investeringen die KvK doet in webservices, waardoor ‘het handelsregister steeds verder wordt ontsloten voor zowel grote als kleine afnemers.’
