Waar staan jouw data? Waarschijnlijk op honderdduizenden plekken verdeeld over het internet. Een zorgelijke ontwikkeling, vindt Marie-José Hoefmans van Schluss. Zij werkt al vijf jaar aan een digitale kluis die het individu volledige zeggenschap geeft over persoonsgegevens. Hoefmans: “In het begin werden we voor gek verklaard maar steeds meer partijen tonen belangstelling. Met onze nieuwe beta-versie kunnen we het nu echt laten zien. We dagen datagedreven organisaties uit om met ons een pilot te starten.”
Op woensdag 2 september stemde een ruime meerderheid van de Tweede Kamer in met de tijdelijke wet voor invoering van de corona-app. Deze zogenaamde CoronaMelder wordt momenteel getest in vijf regio’s in Drenthe, Gelderland, IJsselland en Twente. Als straks ook de Eerste Kamer instemt met de wet, kan de app landelijk worden ingevoerd. Minister Hugo de Jonge noemde de app “een heel dom ding”, dat niet weet wie je bent of waar je bent en slechts een melding geeft als ‘iemand’ langer dan een kwartier binnen anderhalve meter van een besmet persoon is geweest (op voorwaarde dat die persoon de app eveneens heeft gedownload).
Marie-José Hoefmans van Schluss volgt de discussie met bovenmatige belangstelling. Schluss wil de zeggenschap over persoonlijke data volledig teruggeven aan het individu. Om die reden ligt de hele discussie over de CoronaMelder onder Hoefmans’ vergrootglas: “De app zorgt voor meer bewustwording over privacy. Dat is heel positief. Maar er worden gegevens gedeeld. Hoe dat gaat in de toekomst is een groot vraagteken. Het is verleidelijk om gegevens zo lang mogelijk vast te leggen onder het mom van gezondheid en collectieve veiligheid. Mensen moeten zelf kunnen bepalen welke persoonlijke, medische of financiële data ze willen delen, met wie, voor welk doel en in welke periode. Daarvoor dient onze digitale kluis.”
Gegevens altijd up-to-date
Voor Hoefmans stond er veel op het spel in de eerste week van september. Op donderdag 3 september werd de nieuwe beta-versie van Schluss gepresenteerd bij pilotpartner de Volksbank. Het was een vuurdoop. Werkt de kluis zoals die zou moeten doen? Dat gaat nu blijken.
In de beta-versie wordt het voorbeeld gegeven van een hypotheekaanvraag. De bank heeft daarvoor allerlei gegevens van je nodig, van je inkomen tot je studieschuld, en stuurt een dataverzoek via een QR-code. Die scan je met de Schluss-app en het verzoek zit in je kluis. Heb je de gegevens nog niet in je kluis? Dan haal je ze eerst op, bijvoorbeeld bij de Belastingdienst. Daarna accepteer je het verzoek van de bank. Die heeft nu inzage in jouw gevalideerde gegevens. Makkelijk, snel en veilig. In je kluis zie je precies wat je met de bank deelt, voor welk doel en voor hoe lang. Als de hypotheekaanvraag is afgerond, zet je de inzage stop. Dat is dat.
Voor banken, verzekeraars, energiebedrijven en telecombedrijven zal de vernieuwende aanpak van Schluss even wennen zijn. Toch hebben datagedreven organisatie om meerdere redenen belangstelling volgens Hoefmans: “Het hebben van data wordt steeds meer als een risico gezien. Misschien voldoe je als organisatie niet aan de AVG en loop je tegen de lamp. Misschien krijg je te maken met een datalek. Misschien maak je gebruik van een kopie en zijn de gegevens die je gebruikt niet up-to-date. Bij ons zijn persoonsgegevens altijd gevalideerd en up-to-date. Wij zijn er in de eerste plaats voor het individu, maar lossen tegelijkertijd ook een gigantisch probleem voor bedrijven op. En dan hebben we het nog niet eens over efficiency en kostenbesparing, zoals in het voorbeeld van de hypotheekaanvraag.”
DNA-materiaal
Voor enkele euro’s per jaar kan het individu (lees: de consument) straks zijn of haar digitale kluis bij Schluss openen. Maar dat duurt nog even. Het is een proces van lange adem, onderkent Hoefmans, die overigens niet te klagen heeft over belangstelling. Hoefmans heeft contact met onder andere de overheid, supermarktketen Jumbo, RTL, gemeente Amsterdam en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), dat met grootschalige opslag van DNA-materiaal beschikt over zeer gevoelige persoonlijke data en nadenkt over de juiste stappen.
Ook over de grens blijft de dadendrang van Schluss niet onopgemerkt. Onder meer bij de wereldwijd opererende organisatie MyData.org, die zich hard maakt voor adequaat datagebruik, staat Schluss op de radar. Volgens Hoefmans zijn wereldwijd zestien partijen aangewezen als ‘betrouwbare operator’. Schluss zit daar ook bij. Hoefmans: “Nu moeten we doorpakken. We moeten dit samen doen. We willen datagedreven organisaties graag laten zien wat onze digitale kluis kan betekenen, voor hen en voor hun medewerkers. We dagen hen uit om met ons een pilot te starten.”
