Ict leidt in het algemeen tot meer efficiëntie bij gemeenten. Maar de verschillen in doelmatigheid variëren enorm per gemeente. Zowel bij kleine als grote gemeenten zijn er negatieve uitschieters. De provincies Groningen, Drenthe, Utrecht en Zeeland kennen relatief veel slecht presterende gemeenten. Flevoland en Limburg vallen in positieve zin op. Dit concluderen vier wetenschappers na onderzoek.
Hoogleraren Cokky Hilhorst, Erik Brouwer, Lineke Sneller en senior onderzoeker Christiaan Behrens onderzochten of de invoering van ict-systemen uiteindelijk wel loont voor gemeenten. Het antwoord daarop is positief. Veel aandacht ging de afgelopen tijd uit naar uit de hand lopende kosten, terwijl de opbrengstenkant onderbelicht bleef. Het viertal publiceerde de bevindingen in het economenblad ESB.
Geen verklaring
De wetenschappers kunnen niet verklaren waarom de efficiëntie in de publieke sector zo sterk uiteenloopt. Over de periode 2014-2018 verzamelden ze data over de output en de kosten van de gemeentelijke dienstverlening. Daaruit stelden ze een gemeentelijke efficiëntie-score samen. De gemiddelde score van 84 procent betekent een gat van 16 procentpunten. Veel gemeenten scoren rond de 85 à 95 procent en een aantal gemeenten scoort aanzienlijk lager. De laagste komt niet verder dan zo’n 10 procent.
Het effect van ict-intensiteit op de efficiëntie is substantieel. Eerder berekende onderzoeker Hilhorst dat 1 euro extra aan ict-kosten gemiddeld een efficiëntiewinst van 1,08 oplevert. Verder blijkt uit de studie een lagere efficiëntie bij oudere ambtenaren.
De onderzoekers concluderen dat een hoger aandeel ict-kosten in de totale organisatiekosten gerechtvaardigd lijkt om efficiënter te worden. Het kabinet zou gemeenten kunnen voorschrijven een deel van hun subsidies in ict te investeren, aldus het viertal.