Begin 2023 gaf UWV liefst acht grote adviesbureaus, waaronder EY, KPMG, Gartner en McKinsey, opdracht strategieën te ontwikkelen voor een optimaal gedigitaliseerd UWV. Onduidelijk is wat dit anderhalf jaar na dato heeft opgeleverd. Oud-hoogleraar Daan Rijsenbrij poogt via de Wet open overheid (Woo) dit mysterie op te lossen.
Daan Rijsenbrij’s Woo-speurtocht gaat door. De onafhankelijke UWV-watcher hoopt de komende maanden nog antwoord te krijgen op de vele vervolgvragen die hij in het kader van de Woo (de opvolger van de Wob – Wet openbaarheid van bestuur) heeft ingediend. Want hij wil graag nog tot een dieper inzicht komen, met name als het om de vormgeving van UWV’s digitale strategie gaat.
De oud-hoogleraar vraagt zich af of de geselecteerde bureaus elkaar niet in de weg lopen en hoe de overall regie over dit achttal is georganiseerd. In het kader van de Woo wil hij documenten zien waarin expliciet de rol, de taak en de aansturing staan beschreven per adviesbureau. Voorts heeft hij alle documenten opgevraagd die reeds door die adviesbureaus aan het UWV zijn opgeleverd, en de gedetailleerde planning wat deze bureaus dit jaar gaan doen. Bijna anderhalf jaar na de opdrachtverstrekking mag hierover toch weleens duidelijkheid worden gegeven. Ook wil Rijsenbrij een overzicht van alle mislukte, uitgelopen it-projecten van de afgelopen vijf jaar die meer dan vijf miljoen euro hebben gekost.
Vijf strategienotities
Om meer inzicht te krijgen in de oorzaken achter het voortdurend falen van it-projecten bij de uitkeringenfabriek heeft hij vijf strategienotities aangevraagd. Als eerste vroeg hij via de Woo een strategienotitie om uit de it-dwangbuis en de data- chaos te worden verlost.
Verder verzocht hij om een digitaliseringsstrategie en de ‘high level roadmaps’, de digitale (tussen) architecturen die daarbij nodig zijn, de data-strategie om adequaat te kunnen gaan handelen en de vereiste cybersecurity-strategie en strategie ten aanzien van de privacy. UWV leverde tot nu toe negen documenten op.
Rijsenbrij concludeert aan de hands daarvan dat nauwelijks expliciete antwoorden worden gegeven. Het antwoord op de vraag naar een strategienotitie over de ontmanteling van de legacy ontbreekt bijvoorbeeld. Veel documenten lijken verouderd. Ze zijn te lang en bevatten te veel saaie teksten, gekopieerd uit standaard tekstboeken. Bij veel stukken is het onduidelijk wat het doel is en wie de doelgroep is.
Vastgeroeste cultuur
Al ruim vijftig jaar houdt de oud-hoogleraar zich bezig met it-problemen. Zijn zoektocht naar de oorzaak achter alle it-ellende bij het UWV wordt niet door commerciële motieven ingegeven. Rijsenbrij vindt dat hij als belastingbetaler er recht op heeft om te weten waarom uitvoeringsorganisaties zoals het UWV steeds weer tegen dezelfde problemen aanlopen. Begin dit jaar hield hij nog een pleidooi dat het tijd wordt dat de overheid haar eigen it serieus neemt.
Net als Computable-opiniemaker René Veldwijk heeft hij een scherpe blik op de overheids-ict. Met hun uitgebreide expertise en kritische houding hopen ze de vastgeroeste cultuur bij de overheid en uitvoeringsorganisaties te doorbreken. Het recente hoofdlijnenakkoord van de formatieronde voorziet in een aanzienlijke beperking van de afhankelijkheid van externe consultants en tijdelijk personeel. De overheid moet zelf de it-kennis in huis halen, is het idee erachter. Tegelijk willen VVD, PVV, BBB en NSC ruim 20 procent minder rijksambtenaren.
Uitvoeringsorganisaties als UWV vallen hierbij buiten schot. Rijsenbrij betreurt dat. Want alleen versterking van de it-kennis in de top en daaronder garandeert hun continuïteit. De Adviescommissie ICT-toetsing (AcICT) waarschuwde al dat er bij het UWV geen ruimte meer is voor nieuwe mislukkingen. Anders komen op den duur de uitkeringen in gevaar. En de gevolgen van zo’n ramp zijn niet te overzien.
Het UWV onthoudt zich desgevraagd vooralsnog van commentaar.
Lees ook het achtergrondartikel Dit zijn diepere oorzaken achter falende it UWV.
Ontbijtsessie Woo
De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken organiseert 23 mei 2024 een ontbijtsessie over de ontwikkelingen van de Wet open overheid. Vaste tafelgast is staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering). Daan Rijsenbrij is uitgenodigd om zijn ervaringen met de Woo te bespreken.
