De algemene ledenvergadering (ALV) van de VNG heeft met ruim 99 procent ingestemd met de resolutie ‘Als één sterke bestuurslaag regie op de Digitale Samenleving’. Hiermee willen de leden (= gemeenten) de gemeentelijke digitalisering collectiviseren.
Door gezamenlijk regie te voeren over de inkoop, de ontwikkeling en het beheer van ict-systemen ontstaan schaalvoordelen, is er meer slagkracht om ict succesvol toe te passen en wordt de weerbaarheid vergroot (en dus een kleinere kans op geslaagde cyberaanvallen), is de gedachte achter de collectivisering.
Op de gisteren gehouden jaarlijkse ALV stemden de gemeenteleden in voor een gezamenlijke aanpak waarbij meer dan 80 procent van de gemeentelijke digitalisering gezamenlijk zou moeten worden uitgevoerd. ‘Met de resolutie ligt er een stevig fundament voor de verdere uitwerking van concrete collectiviseringsvoorstellen, bijvoorbeeld op het gebied van digitale veiligheid, inkoop en cloudbeleid. In de voorstellen worden per thema ook de governance, organisatie, financiering en uitvoering uitgewerkt. Deze aspecten dienen te voldoen aan de uitgangspunten zoals geformuleerd in de resolutie’, schrijft de VNG.
Common Ground
De spil in de collectivisering is het gemeenschappelijke programma Common Ground dat al een aantal jaren poogt een gemeentebrede ict-laag in te voeren. Tijden de ALV is ook ingestemd met het eerste collectiviseringsvoorstel Realisatiekoers van Common Ground. Dit voorstel richt zich op het gezamenlijk ontwikkelen van een platform voor gemeentelijke dienstverlening en ‘Mijn Services’, in nauwe samenwerking met marktpartijen. Het doel is om de digitale infrastructuur van gemeenten te standaardiseren en te moderniseren, zodat inwoners en bedrijven kunnen rekenen op betrouwbare en efficiënte digitale diensten.
Volgende stappen
Met de aangenomen resolutie kiezen gemeenten voor een gezamenlijke koers met een stapsgewijze implementatie. De VNG roept gemeenten op om actief bij te dragen aan deze volgende stappen, de ontwikkeling van voorstellen en samen te werken aan een toekomstbestendige digitale samenleving.
Het moest er natuurlijk een keer van komen: de volgende golf van ‘samen doen’, want als we allemaal tegelijk in dezelfde valkuil stappen, dan voelt het in elk geval nog een beetje solidair. De algemene ledenvergadering van de VNG heeft met overweldigende meerderheid gekozen voor collectivisering van de gemeentelijke digitalisering. Dat was onvermijdelijk: de risico’s van ICT zijn inmiddels te groot om nog langer als speeltuin voor hobbyende wethouders en lokale projectleiders te dienen. Ze hebben prachtige jaren gehad met pilots, proof-of-concepts, eigenzinnige systemen, betere oplossingen waar andere gemeenten van leerden en soms zelfs briljante ideeën en kostenbesparingen.
Nu dus weer de klassieke reactie: alles collectief, liefst onder het motto “dan zijn we tenminste allemaal tegelijk en dus niemand persoonlijk verantwoordelijk als het misgaat”.
Wat je krijgt: standaardiseren op technologie die bij oplevering al over datum is, langdurige contracten met leveranciers waar niemand meer vanaf durft, en innovatie die zo traag wordt dat uitvoerbaarheid de maat der dingen wordt. Lees: vrij entree tot ambtelijke willekeur.
Volgens mij moet samenwerken altijd op onderdelen, zeker bij aanvang. En dan met per onderwerp goed doordachte abstractieniveaus. Sommige zaken zijn logisch om samen te doen: digitale veiligheid, gezamenlijke cloud-afspraken, misschien.
Maar dan moet je dus nog steeds wél nadenken over techniek en bepalen waar je als collectief gevarieerde ervaring en leervermogen in alle echelons van in stand wilt houden. Anders wordt het opnieuw een gruwelijk verhaal van standaardiseren op zaken waar geen standaard voor is (en niet hóórt te zijn), grof overbetalen voor verouderde apparatuur, onderhoudscontractverlengingen in stand houden op technisch verouderde apparatuur en software.
ik voorspel weer jaren van collectief falen, eeuwige kostenoverschrijding, vertraagde oplevering (die zichzelf in stand door ingehaald te worden door nieuwe omstandigheden en voorwaarden, uiteindelijk gevolgd door kostbare rapporten vol ‘geleerde lessen’.
Maak anders lekker van de Gemeenten één grote uitvoeringsinstantie. Dan weten we allemaal zeker waar het naartoe gaat.