De X-terminal is momenteel de enige standaard gui-terminal, maar er zijn op dit vlak allerlei interessante ontwikkelingen gaande. Het opmerkelijkst zijn de ontwikkelingen gericht op Internet. Elke PC heeft inmiddels wel een gui-webbrowser, die Html-pagina’s inlaadt via het Http-protocol, dat draait bovenop de TCP/IP-netwerkprotocollen.
De laatste innovatie van Bill Joy en Sun is het inbedden van executeerbare Java-modules in Html-pagina’s. Deze applets zijn met behulp van een Java-interpreter op een PC uit te voeren. Omdat het niet nodig is code op de PC op te slaan en via PC-commando’s te starten, vervalt de behoefte aan een personal computer. Een webbrowser voorzien van een Java-interpreter met een snelle Internet-aansluiting kan goedkoper zijn dan een PC. Let wel, één standaardfunctie van Internet, bestandstransfer met het ftp-protocol, is in dat geval niet meer relevant.
De meeste spelers in de branche kijken naar Internet-terminals, maar Microsoft niet. Als de Internet-terminal een succes wordt, gaat dit ten koste van Microsoft, dat daarom tracht het tij te keren. Een nieuwe klasse van Ole-technieken moet de ‘client-computer’ de pas afsnijden. Hiermee zijn Ole-achtige links (OCX) vanuit webpagina’s te laden, net als Java-code. Dat stimuleert de ontwikkeling van lokale Visualbasic-programma’s, die deze OCX’en gebruiken. Voor dit concept, Active-X genaamd, zijn PC’s nodig; overstappen op een goedkope terminal is niet mogelijk.
Een Internet-terminal moet nog steeds beschikken over een krachtige cpu, veel geheugen, een gui-interface en een communicatiepoort. Omdat hij geen randapparatuur of dure software nodig heeft, zal hij toch goedkoper zijn dan een PC. De eigendomskosten zijn waarschijnlijk niet veel lager, omdat de service-providers wel een manier zullen vinden om de toegang tot hun servers door te belasten.
Oracle heeft al een Internet-terminal gedemonstreerd; een grote stap voor zo’n software-gigant. Als het concept werkt, zullen echter vooral de televisie-bouwers, zoals Sony en Philips, geïnteresseerd zijn, omdat ze zo’n terminal kunnen inbouwen. Dit betekent de voor de televisie-industrie broodnodige revolutie, die kijkers ervan moet overtuigen hun apparaat te vervangen of, liever nog, meer apparatuur aan te schaffen. Dit valt samen met de communicatie-ontwikkelingen bij de kabel- en telefoonmaatschappijen. Deze gaan snelle en goedkope multiplex diensten bieden, waarmee ze televisie, video-op-aanvraag, telefonie, computers en Internet kunnen ondersteunen; een nieuwe generatie lan’s voor thuisgebruik. De inzet is hoog en de concurrentie fel. Reken dus op snellere vooruitgang dan u op basis van de geschiedenis zou veronderstellen. Dit kan tegen het eind van de eeuw de norm worden.
Een intelligente terminal moet een eigen ingebed besturingssysteem hebben. Dat is of leveranciersgebonden of gebaseerd op algemene technologie, ontwikkeld voor intelligente telefonie-toepassingen. Novells Nest is een interessant voorbeeld. Microsoft kent echter een rij mislukkingen bij het bouwen van een eenvoudig besturingssysteem dat permanent in het rom is op te slaan (Bob, Microsoft-at-work enzovoort). Internet kan de katalysator zijn die computers en telefoons bij elkaar brengt.
Sun is overigens niet de bedenker van het concept van objecten die tijdens run-time te laden zijn. Er is een aantal onderzoeksprojecten uitgevoerd, maar de meeste zijn in de koelkast gezet toen de PC-industrie belangrijk werd. Nu zijn de resultaten van dat werk echter weer van belang. Een voorbeeld is een project van AT&T, Plan 9.
Historisch gezien ontkent een scala van systemen die volgens dezelfde principes werken maar niet compatibel zijn, zijn eigen bestaansrecht. Er is echter hoop, vooral dankzij de Unix-sector, die hier bittere ervaringen mee heeft opgedaan. Het X-consortium heeft het X-protocol, waarvan X-terminals gebruik maken. Er wordt een nieuwe specificatie ontwikkeld, met de codenaam Broadway, die het beste uit X, Plan 9, Java en dergelijke zou combineren. Doel is het definiëren van een nieuwe generatie desktop-terminals, die komend decennium de PC moet vervangen. Er is geen garantie dat dit platform compatibel zal zijn met de huidige X-specificatie, maar op dit punt kan de overdraagbaarheid van nieuwe gui-applicaties benut worden. Applicaties voor de Motif-api blijven waarschijnlijk ondersteund worden. Dan zullen ze werken met een nieuwe verzameling drivers, die zowel de nieuwe als de oude functies kunnen benutten.
X-terminals komen het meest in de Unix-wereld voor, maar met de Motif-api’s zijn ze naar elk multi-user besturingssysteem te poorten. De belangrijkste voorbeelden zijn OS/400, NT en MVS; dit kan het pad naar een multi-user NT worden.
Kies dus liever applicaties voor multi-user 32-bits besturingssystemen dan voor Microsoft-besturingssystemen; dit zal op de lange termijn het voordeligst zijn.
