IBM prijst onderzoek naar buitenaards leven

IBM heeft de IBM 2013 Big Data and Analytics Faculty Award toegekend aan prof.dr. Michael Garrett, directeur van onderzoeksinstituut Astron en hoogleraar aan de Universiteit Leiden. Deze prijs wordt jaarlijks door IBM uitgereikt ter bevordering van de wetenschap en de samenwerking tussen IBM en topwetenschappers. Garrett heeft de prijs gewonnen voor zijn onderzoek aan de Universiteit Leiden naar algoritmes die gebruikt worden om buitenaardse intelligente levensvormen te kunnen ontdekken.

Michael Garrett is sinds 2007 algemeen en wetenschappelijk directeur van Astron, het Nederlands instituut voor radioastronomie, dat behoort tot de wereldtop van de radioastronomie. Dit NWO-instituut heeft in samenwerking met verschillende partners de grootste radiotelescoop ter wereld ontwikkeld: het Lofar-netwerk, met zijn centrum in Noord Nederland en antennes in veel Europese landen. Astron speelt eveneens een belangrijke rol in de ontwikkeling van de Square Kilometre Array (SKA), een nieuwe generatie radiotelescoop, die in Zuid-Afrika en Australië zal worden gebouwd.

SETI

Deze telescopen produceren enorme gegevensstromen die unieke kennis opleveren over het ontstaan van het heelal. Door die gegevens op een slimme manier te analyseren is het ook mogelijk te zoeken naar buitenaardse intelligentie, SETI genaamd (Search for Extraterrestrial Intelligence). Hierbij zoeken gevoelige radiotelescopen naar radiosignalen in de ruimte die kenmerken hebben waaruit blijkt dat ze veroorzaakt zouden kunnen zijn door een buitenaardse beschaving.

Garrett is als buitengewoon hoogleraar verbonden aan de Universiteit Leiden. De astronomische onderzoeksgroep van de universiteit, Sterrewacht Leiden, is het grootste onderzoeksinstituut van Nederland waar dergelijke baanbrekende studies zoals op het gebied van SETI worden uitgevoerd. De algoritmes die door Garrett voor dit SETI-project worden ontwikkeld, zoals anomaliedetectie (het signaleren van afwijkingen in grote hoeveelheden data), statistische analyse en technieken om machines zelflerend te maken, kunnen ook voor andere disciplines dan astronomie worden ingezet.

Exascale

Astron en IBM Research in Zürich werken al enige tijd samen via het internationale wetenschappelijke project Dome, waarbinnen extreem snelle en energiezuinige ‘exascale’ computersystemen worden ontwikkeld om enorme gegevensstromen te verwerken, zoals voor de SKA.

‘Het SETI-onderzoeksproject is de ultieme generator van big data, mede omdat we nog geen idee hebben wat de meest fundamentele karakteristieken zijn van radiosignalen die gegenereerd worden door buitenaards leven’, aldus Michael Garrett, directeur van Astron. ‘Doordat wij in dit kader samenwerken met IBM om exascale computing mogelijk te maken, kunnen astronomen nu direct gebruik maken van de grote stappen die worden gezet bij de commerciële toepassing van big data.’

Cognitieve systemen

‘Onderzoeksprojecten zoals SETI en Dome zijn de meest data-intensieve wetenschappelijke projecten die ooit gepland zijn’, aldus Harry van Dorenmalen, voorzitter IBM Europe. ‘Het gaat hier om een extreme vorm van big data analytics die tevens implicaties heeft voor gebieden ver buiten de radioastronomie. De onderzoeksbevindingen zullen bijdragen aan het ontwikkelen van cognitieve systemen die in verschillende industrieën kunnen worden toegepast. Michael Garrett’s team levert een significante bijdrage aan dit innovatieve onderzoek.’

De IBM Faculty Awards ondersteunen onderzoek en onderwijs op gebieden die fundamenteel zijn voor innovatie in de 21e eeuw en die van strategisch belang zijn voor IBM, zoals big data en analytics. Garrett is voornemens de prijs van twintigduizend euro te besteden aan het verder verbeteren van zijn onderzoek.