De Digital Services Act (DSA) gaat vanaf 25 augustus gelden voor de negentien grootste online-platforms en zoekmachines, zonder dat in Nederland het toezicht is geregeld. Burgers en bedrijven kunnen voorlopig nog niet bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) terecht als ze menen dat hun klachten bij deze Big Tech-bedrijven niet goed zijn behandeld.
De ACM kan daarom niet ingaan op vragen over de rol die deze instelling straks gaat vervullen. Het ontwerp van de Nederlandse wet ter uitvoering van de DSA is namelijk nog niet verder gekomen dan de fase van consultatie. Omdat de benodigde uitvoerings- en handhavingstoets nog niet is afgerond, kan het nog geruime tijd duren voordat deze wet van kracht wordt. Platforms als AliExpress en Booking.com, die volgens de aanwijzing vanuit Nederland in Europa opereren, hebben dus voorlopig nog weinig te vrezen. Wel zijn later sanctiemogelijkheden met terugwerkende kracht mogelijk. Totdat de uitvoeringswet ingaat, kunnen zeer grote platforms, waaronder Apple, Google, Meta (Facebook en Instagram), X (vroeger Twitter) en LinkedIn, alleen vanuit de EU worden aangesproken.
Angst voor boetes
Ook op 1 januari 2024, de datum waarop de DSA voor andere online-platforms, hostingdiensten en intermediaire diensten wordt ingevoerd, zal de Nederlandse implementatiewet naar verwachting niet klaar zijn. Dit betekent dat betrokken providers dan nog niet kunnen rekenen op ondersteuning als ze vragen hebben.
Ze hoeven evenmin angst te hebben voor boetes zolang de ACM niet kan handhaven. ‘Wel kunnen overtreders achteraf tot de orde worden geroepen’, zegt Michiel Steltman. De directeur Stichting DINL (Digitale Infrastructuur Nederland) denkt niet dat vertraagde invoering van de Nederlandse uitvoeringswet grote problemen gaat opleveren.
Ook Tim Toornvliet, woordvoerder van NLdigital ziet geen acute problemen ontstaan. ‘Het staat vast dat de ACM in Nederland toezicht gaat houden. Wel zijn er raakvlakken met de Autoriteit Persoonsgegevens waarvoor nog afstemming nodig is.’ NLdigital constateert wel dat het voor de Nederlandse overheid een hele klus wordt alle verordeningen die uit Brussel komen in wetgeving om te zetten en het toezicht goed vorm te geven. Ook de Digital Governance Act (DGA), de Digital Markets Act (DMA), de AI Act en de Eidas zijn in aantocht.
Volgens Steltman mag het ontbreken van een Nederlandse uitvoeringswet voor de betrokken providers geen reden vormen om met de armen over elkaar te gaan zitten. ‘De verplichtingen die uit de DSA voortkomen, zijn helder. Daar is ook weinig weerstand tegen. De nieuwe wet ligt ook dicht bij de huidige NTD-regeling. Die komt erop neer dat een provider snel en adequaat moet reageren op meldingen of klachten over informatie.’Als het om onmiskenbaar onrechtmatig materiaal gaat moet de provider het materiaal ontoegankelijk maken (takedown).
De DSA introduceert het concept trusted flagger. Dat zijn organisaties met aantoonbare expertise op het gebied van beoordeling van bepaalde typen content, zoals kinderporno. In Nederland beschouwt de industrie, vooruitlopend op de DSA, de organisatie Off Limits (voorheen het EOKM, meldpunt Kinderporno) sinds 2020 als trusted flagger. Meldingen van zo’n organisatie moeten door platforms en hosters met voorrang worden behandel. De ACM moet straks toezien op het aanwijzen en beoordelen van zulke trusted flaggers.
