Virtualisatie is al jaren een veel gebruikte term in de ict-wereld. Het is een containerbegrip waar iedereen zijn eigen invulling aan geeft. Dit maakt de communicatie erover vaak wat lastig en onduidelijk. Ik wil in dit artikel eens gaan kijken hoe er op ict-manager- of businessniveau gekeken kan gaan worden naar de relatie tussen virtualisatie en de business.
Om een en ander te verduidelijken wil ik eerst verklaren wat ik in dit artikel onder de noemer virtualisatie plaats. Virtualiseren is het proces waarbij diverse onderdelen van een ict-infrastructuur onafhankelijk van elkaar worden gemaakt. Voorbeelden zijn applicatievirtualisatie waarbij applicaties gescheiden zijn van het besturingssysteem of servervirtualisatie waarbij het besturingssysteem gescheiden is van de hardware.
Virtueel betekent 'schijnbaar aanwezig'. In onze ict-wereld is bijvoorbeeld de applicatie er schijnbaar wel, je werkt er mee, maar eigenlijk niet, want de applicatie is niet geïnstalleerd in het OS. In de context van dit verhaal omvat virtualisatie meerdere vormen als server-, applicatie- desktop- en storagevirtualisatie. Als we gaan kijken wat de aandachtsgebieden van de ict-manager/cio in 2010/2011 zijn, dan zijn dat web 2.0/cloud computing, virtualisatie, verbeteren (ict-gerelateerde) bedrijfsprocessen en verlagen van de kosten.
Relevant voor de verhoudingen van deze ontwikkelingen is het feit dat de economie weer wat aantrekt. Deze is nog broos, maar de stijgende lijn is onmiskenbaar. Dit betekent dat organisaties om moeten schakelen van een aantal magere jaren, waarin kostenreductie prioriteit nummer een was, naar een visie om productiviteit in innovatie weer prioriteit te geven. Dit wel tegen beheersbare kosten.
We gaan nu van een recessie-economie via herstel naar groei. We gaan tevens van een prioriteit op besparen naar een prioriteit op innoveren. Dit alles om de bedrijfskansen groter te maken dan die van de concurrentie en nu een voorsprong te nemen en te vergroten. Dit impliceert het volgende voor de ict-afdeling:
– De ict-budgetten worden niet kleiner dan vorig jaar en zullen een kleine groei laten zien.
– De eisen gesteld aan ict gaan omhoog op het gebied van:
o flexibiliteit;
o performance;
o time-to -market nieuwe producten;
o schaalbaarheid.
– De lijnen tussen ict en business moeten korter en concreter worden.
Hoe kunnen we deze bedrijfseisen koppelen aan de prioriteiten van de cio?
Ict-budgetten
De budgetten zullen misschien iets ruimer worden dit jaar maar de controle zal scherp zijn. Het is voor de cio belangrijk om de waarde van iedere geïnvesteerde euro aan de business aan te geven. Actie op het meetbaar maken van de tco en roi zijn hier van belang. Dit is vaak een erg lastig traject omdat je alleen maar aan kan geven hoeveel iets relatief goedkoper is geworden als je weet wat het eerder kostte. Hier zit ‘m vaak de kneep. Inzicht krijgen, het creëren van een baseline, in de 'pre-investering' omgeving is vaak lastig of bijna onmogelijk.
De cio kan vaak beter focussen op het beschrijven van toegevoegde functies voor de business en de kostenbesparing die dit in absolute zin oplevert. Het verkleinen van de ict-afdeling is een mogelijkheid om binnen budgetten te blijven. Dit kan worden gerealiseerd door een deel van de applicaties 'naar buiten' te brengen. Komen we op cloud computing, al dan niet op basis van web 2.0-achtige toepassingen. Het verplaatsen van een bepaalde verantwoordelijkheid naar een derde partij geeft mogelijk ruimte om benodigde functies met minder mensen, kennis of middelen te bieden.
Flexibiliteit, schaalbaarheid en time-to market
Flexibiliteit is het vermogen om wijziging in de ict-omgeving door te voeren. Dit zal vaak relevant zijn om een korte levertijd van wijzigingen te realiseren. Wanneer de business nieuwe producten wil realiseren om nieuwe klanten in ontwikkelende markten te bedienen, dan moet de ict-afdeling daar alert op kunnen reageren. Vaak is ict een remmende factor op bewegingen van organisaties en dit kan leiden tot verzwakking van de concurrentiepositie en het verlies van klanten en inkomsten.
Door gebruik te maken van applicatievirtualisatie wordt de levertijd van een nieuwe applicatie mogelijk sterk verkort. Zeker wanneer dit gepaard gaat met een efficiënt applicatiedistributiemechanisme waardoor functies binnen de organisatie snel en juist beschikbaar zijn.
Servervirtualisatie biedt de mogelijkheid om snel de schaalgrootte of de locatie van de ict-omgeving aan te passen. Dit biedt in combinatie met een centrale (datacenter)omgeving maximale beweeglijkheid voor een organisatie.
Communicatie
De communicatie tussen de businesslaag en de (technische) ict-laag laat nog wel eens te wensen over. Er wordt vaak wel gesproken, maar vaak niet begrepen. Daarnaast krijgen vaak de wensen van de eindgebruikers onvoldoende aandacht in (virtualisatie)projecten, waardoor de acceptatie gevaar loopt. Er bestaat zelf het gevaar dat de ict-lijnorganisatie door gebrek aan begrip een prachtige, efficiënte, state-of-the-art ict-omgeving niet accepteert, met alle nare gevolgen van dien.
De communicatie tussen de business en ict is vaak te verbeteren door deze enigszins te formaliseren. Denk hierbij aan inrichting van een enterprise-, iformatie- en ict-architectuur. Met werken onder architectuur worden bepaalde definities en richtlijnen gebruikt waardoor spraakverwarring wordt voorkomen en producten uit projecten kunnen worden hergebruikt. Belangrijk is dat elke architectuur 'juist genoeg' moet zijn om een bureaucratie en vertragingen te voorkomen. Processen die door ict worden ondersteund, worden door architectuur ook inzichtelijk gemaakt waardoor deze beter ondersteund kunnen worden.
Om acceptatie bij eindgebruiker en lijnorganisatie te vergroten is het van belang informatie en kennis te delen. 'Onbekend maakt onbemind.' Dit betekent wanneer iemand niet begrijpt waarom op een bepaalde, nieuwe manier gewerkt gaat worden, deze persoon de omgeving niet zal accepteren. Trainingen en 'pizza-sessies' doen hier wonderen. Opmerkelijk en risicovol is dat uit onderzoek blijkt dat veel cio's weten dat het kennisniveau in hun organisatie te laag is en dit probleem een lage prioriteit geven. Dit gebeurt vaak uit, korte termijn, kostenoverwegingen wanneer de negatieve lange termijn effecten niet inzichtelijk zijn.
Reacties
We zien dat de aandachtsgebieden van de cio en de eisen van de business elkaar duidelijk overlappen. Dit biedt nu meer dan ooit de mogelijkheid om met behulp van techniek de positie van organisaties en bedrijven te verbeteren. Virtualisatie in zijn vele vormen speelt daarbij een belangrijke rol.
Ieder project is een verandering en iedere verandering zorgt voor reacties. Zeker bij virtualisatieprojecten worden vaak veel mensen 'geraakt'. Iedereen ziet dat de pc vervangen wordt door bijvoorbeeld een thin client. Om het maximale resultaat te behalen is het van belang om door te zetten en de gestelde doelen na te streven. De besparingen beginnen niet als het project is opgeleverd, maar als iedereen het geaccepteerd heeft.
