Een schilderij van een bekende schilder, een lease-auto bij ondertekening van het contract, een dagje buiten ter kennismaking, flexibele werktijden en evenwicht en vooruitgang in je carrière. Prachtige slogans: Koploper m/v, Geef je carrière meer kleur, Make IT happen, Jij verdient het best, Jij maakt de dienst uit en een goede ‘work/life’-balans.
Om automatiseringspersoneel in Nederland te werven moet je creatief en rijk zijn. Geen eenvoudige taak.
Een soortgelijke advertentie voor het Computer Centrum van de Universiteit in Zambia zou er als volgt uitzien.
Gezocht IT-avonturiers. Een high-tech omgeving waarin veel uitdagingen worden geboden waarin je jezelf kunt ontplooien. Internationale opleidingsmogelijkheden. Flexibele werktijden en twee maanden vakantie per jaar. Accomodatie voor het hele gezin. Maar vooral de zekerheid van een baan voor het leven bij de Universiteit van Zambia.
In de praktijk zijn de Zambianen minder creatief en veel minder rijk. De lease-auto is vervangen door een Universiteitsbus. ‘Jij maakt de dienst uit’ maakt plaats voor strikte hiërarchie. Geen kado’s, hooguit een kopje thee. Salaris wordt regelmatig weken te laat uitbetaald.
Maar allereerst moet je door de bureaucratie heen komen. Zo’n 1,5 jaar geleden heb ik om uitbreiding van de afdeling softwareontwikkeling gevraagd. Vijf nieuwe softwareontwikkelaars met diploma of ‘bachelor degree’ in passende richting. Vrij vertaald: mensen die kunnen programmeren in een vierde-generatietaal of dat kunnen leren. Nog mooier: mensen met ontwerpervaring, maar ik ben niet veel eisend, want ik weet dat de markt krap is en ik weet wat de Universiteit te bieden heeft.
Het is mij nog niet gelukt om een advertentie voor de vacatures te zetten. Wel heb ik toestemming om drie mensen in dienst te nemen. Gisteren heb ik op basis van open sollicitaties vijf kandidaten in een interviewpanel gesproken.
Geen dagje buiten of uitgebreide kennismaking, maar op een rij naast elkaar wachtende kandidaten. Van 9.00 tot 14.00. Erg triest, maar het wordt door iedereen geaccepteerd en normaal gevonden.
Om alle kandidaten te testen op hun vaardigheden geef ik ze tijdens het interview een opdrachtje om een kleine relationele database te maken bestaande uit vier velden, en om een zeer eenvoudige SQL te schrijven.
Lubasi, de meest ervaren kandidaat brengt het er het best vanaf. Maakt een goed ontwerp, maar kent geen SQL. De man is een mooie prater maar heeft de laatste jaren alleen adviezen geven. Zegt bereid te zijn om weer te gaan ontwerpen en programmeren. We zullen hem een aanbieding doen, maar ik verwacht dat hij niet bereid is om voor het Unza-salaris zijn consultancy-contracten op te geven.
Op papier is Humprey de beste kandidaat. Opgeleid in Groot-Brittannië, zes jaar ervaring, waaronder Oracle. Ik lik mijn vingers af, maar bij de database-opdracht valt hij door de mand. Maakt een kleine puinhoop van het databaseontwerp en weet niet dat de SQL met een Select begint.
De drie overigen zijn schoolverlaters en brengen het er nog slechter vanaf. Eén maakt een beslissingsboom, de ander heeft nog nooit een database ontworpen, de derde maakt één tabel. Over SQL begin ik maar niet. Ook kan geen van drieën mij duidelijk vertellen uit welke stappen een systeemontwerp bestaat. Eén van hen heeft specifiek gesolliciteerd in verband met het millenniumprobleem. Ik zie een lichtpuntje en probeer zijn kennis hierop te testen. Die eindigt bij het feit dat computers het na het jaar 2000 niet meer doen, als er geen actie wordt ondernomen. Hij heeft wel veel humeur en eindigt met te bedanken voor dit leerzame interview dat hem weer een nieuwe kijk op zaken heeft gegeven. Ik geef het op; ik heb echt geprobeerd om iets positiefs uit de nerveuze schoolverlaters te krijgen.
Bij gebrek aan beter krijgt Humprey toch een aanbieding. De proeftijd moeten bewijzen of hij het ontwerpen en programmeren alsnog onder de knie kan krijgen.
Op basis van dit ene interview met een vertegenwoordiging van de Universiteitsraad, de administratie, de vakbond en drie mensen van het Computer Centrum wordt besloten wie een aanbieding krijgt en wie niet. Alle kandidaten moeten vervolgens nog een maand op de uitslag wachten. Eerst moet de benoemingscommissie besluiten of het interviewpanel de juiste beslissing heeft genomen. Dan wordt de kandidaten een voorstel gedaan of krijgen ze een afwijzingsbrief.
Ik hoop er over drie maanden één nieuwe medewerker bij te hebben.
