Persoonlijke ontwikkeling? Natuurlijk! Doorgroei mogelijkheden? Wat dacht je anders?! Uitdagend? Echt, bungy jumpen is er niets bij. Een goed salaris? Uiteraard! Met auto. Werken in de IT, wie wil dat niet.
Eerst maar eens geïnformeerd bij de natuurlijke vijand van de werkgever in dit polder(model)land: de vakbond. Wat is er aan de hand in de IT-sector? Werknemers verdienen geld als water, rijden in dure bolides en ‘jobhoppen’ met gemak van de ene naar de andere baan. Wie wil er nu eigenlijk niet werken in de IT. Je zou een dief zijn van je eigen portemonnee… "Wij groeien inderdaad als kool. In de ICT hebben we een sterk groeiend leden aantal, de traditionele sectoren blijven wat dat betreft achter.", zegt Ans van Uffelen bestuurder bij FNV Bondgenoten. Maar het is niet allemaal rozegeur en maneschijn in de IT. "Het is bijna onmogelijk om in deeltijd te werken", vervolgt van Uffelen. "En overwerken kan zelden worden gecompenseerd door vrije tijd. Er wordt heel veel overgewerkt en flink wat afgereisd. Kortom: er wordt behoorlijk beslag gelegd op de tijd van de medewerkers." En daar is men ontevreden over? "Nee, dat valt eigenlijk wel mee. Maar de medewerkers zouden graag zien dat werkgevers de overuren met extra vrije dagen zouden compenseren."
Johan van Kleeff, manager recruitment bij system integrator Syntegra en verantwoordelijk voor de instroom van nieuwe werknemers, heeft een andere ervaring. "Ik betwijfel of mensen voor meer vrije tijd kiezen in plaats van meer geld. Mensen die bij Syntegra werken zijn behoorlijk carrière gericht. Het zijn jonge mensen die er helemaal voor gaan. Ze deinzen niet terug voor een 50 of 60 urige werkweek. De mensen die wel kiezen voor meer vrije dagen, komen vaak aan het eind van het jaar tot de conclusie dat ze vrije dagen over hebben. En vragen zich dan af: Wat moet ik er eigenlijk mee?"
In de IT sector is alleen plek voor hardwerkende mensen, zo lijkt het. Maar dat harde werken levert wel wat op. "Over het algemeen is de beloningsstructuur zeer goed geregeld", beaamt Van Uffelen. "Kwantitatief loopt men qua arbeidsvoorwaarden gemiddeld wat achter, maar kwalitatief zijn de pakketten zeker goed te noemen. In de IT kent men meer vormen van beloning, dan in welke sector dan ook. Van winstdelings- en bonusregelingen tot optie- en spaarloonregelingen. Sommige ondernemingen maken het echter veel te bont. Die stunten met auto’s en extra salaris om maar aan personeel te komen. Andere bedrijven besteden veel aandacht aan zaken als opleidingen en verlofregelingen. De concurrentie is moordend.
Volgens Van Kleeff is het een misverstand te denken dat je ‘zomaar’ een auto krijgt. "Je krijgt die auto niet omdat je mooie blauwe ogen hebt, maar gewoon omdat je vaak naar een klant toe moet. En voor dat hoge salaris moet wel keihard worden gewerkt." Liefst met de laptop van de zaak – in de avonduren uiteraard.
Ellende
Heel wat pas-afgestudeerden worden als high potential afgeschilderd, met name recruiters. "Er wordt in onze branche weleens wat minder kritisch naar kandidaten gekeken.", merkt Roy de Groot, directeur van Westminster Recruitment Service, fijntjes op. "Het is momenteel buitengewoon moeilijk om aan goede mensen te komen. Ons werk is daarom de laatste jaren een stuk moeilijker geworden", vertelt hij. "Vroeger stuurde je als recruitmentbureau eerst een factuur naar de opdrachtgever en dan pas ging je op zoek naar een geschikte kandidaat. Nu zeggen ondernemers: laat eerst maar eens zien dat je iemand voor deze functie kunt vinden. No cure no pay. Dat is tevens de reden dat sommige recruimentbureaus niet altijd kwaliteit leveren. Ze combineren heel geforceerd profielen met cv’s en denken: ‘We doen maar wat en hopen dat de opdrachtgever het pikt’. Maar weet je wat er met die zogenoemde high potentials gebeurt die het niet waar kunnen maken? Die gaan kapot. Wellicht heb je er in je eigen omgeving wel voorbeelden van gezien. Jonge mensen die enorm veel succes hadden. De bomen groeiden tot in de hemel en dan opeens stellen zichzelf de vraag: ‘Waar ben ik eigenlijk mee bezig?’ Op het moment dat ze het antwoord daarop schuldig moeten blijven, storten ze in elkaar. Op je 30ste tot de conclusie komen dat je je werk eigenlijk helemaal niet leuk vindt. Dat valt echt niet mee. Gevolg: burn-out en ellende."
Volgens De Groot hoeven falende of afgebrande high potentials ook niet echt op mededogen van hun werkgever te rekenen. "Veel bedrijven schuiven je gewoon aan de kant. We hebben het hier over productiefactor arbeid, die kun je vervangen. Dus: volgende alstublieft! Mensen die zoiets overkomen is hebben een hele lange pauze nodig. Daarna zie je dat het salaris en de auto niet meer het belangrijkste zijn. Ik wil best voor je komen werken, maar wel op mijn voorwaarden. Meestal krijgen ze het nog voor elkaar ook. Wij zeggen ook altijd tegen onze kandidaten: kijk naar de kwaliteit van je leven, houd de lol er in."
Zuinig met mensen
"Men doet er echt veel moeite voor om personeel op de goede plek te krijgen.", zegt Van Uffelen. "Op functies die ze wel aan kunnen. Dat is geen PR-verhaal van of over de IT-branche. Het is geboren uit pure economische noodzaak. Er is weinig aanbod, dus zul je zuinig moeten zijn op je eigen mensen." De constateringen van FNV Bondgenoten sluiten haast naadloos aan bij die van Van Kleeff: "Vorig jaar zijn er ongeveer 190 medewerkers opgeleid in onze Academy. Slechts twee van hen zijn ‘mislukt’. Wanneer high potentials minder presteren dan verwacht, is dat op de eerste plaats een klus voor onze people manager. Die probeert vervolgens stapje voor stapje tot de kern van het probleem door te dringen. Beide partijen hadden een bepaalde verwachting. Wat mankeert er nu aan? Wat kunnen wij daar aan doen? Wat kan jij daar aan doen? Hebben we je soms verkeerd ingeschat? Zijn er soms omstandigheden waardoor je minder functioneert? Kom je dan uiteindelijk nog niet tot een voor beide partijen bevredigende oplossing dan moet je de knoop doorhakken. Met vrienden zul je de oorlog echt niet winnen."
De Groot geeft ten slotte nog een voorbeeld van een high potential die zich genoodzaakt zag af te haken in carrièrerace.
"Deze jongeman had zijn sporen op dertig jarige leeftijd al ruimschoots verdiend. Hij was een zeer succesvol projectmanager in Amerika. Werkte zich helemaal het apezuur. En van de één op de andere dag kon hij het niet meer opbrengen. Hij miste zijn privé leven. Weet je wat hij nu doet? Hij verkoopt voor een modaal inkomen auto-onderdelen en heeft het nu reuze naar zin."
‘Hire for attitude and train for skills’
Huub Raemakers (35) studeerde in 1992 af aan de Universiteit van Leiden in bestuurskunde.
In 1998 heeft hij bij zijn huidige werkgever zijn Masters in Information Management behaald. Ging eerst bij de overheid werken om ervaring op te doen op het gebied van informatiebeleid en -strategie. Maakte vervolgens de overstap naar De Vereniging van Nederlands Gemeenten en was daar betrokken bij de invoering van gemeentelijk basisadministratie. "Dat was een van de grootste automatiseringsprojecten ooit in Nederland." Inmiddels vervult hij niet één, maar twee functies bij Syntegra. Huub Raemakers is momenteel unit manager van de managementconsultants en business devolpmentmanager van de eBusiness Factory.
"Ik heb altijd affiniteit gehad met IT. Mijn idee was dat je voor de leuke functies met perspectief op het grensvlak tussen organisatie en IT moet op zoeken. Na veel geleerd te hebben bij de overheid, ben ik me gaan oriënteren bij een aantal grote concerns. Uiteindelijk heb ik bewust gekozen voor een bedrijf in opbouw, omdat je dan meteen in de frontlinie mee mag doen. Bij zeer grote organisaties moet je de eerste jaren genoegen nemen met een ondersteunende rol. Bij Syntegra waren ze net bezig de consultancy dienstverlening op te zetten. Ze hadden echter een groot gebrek aan organisatiekundige kennis. Vanaf het begin (’96) heb ik hier de ruimte gekregen dingen zelfstandig te doen."
Inmiddels is de voormalig high potential, die zijn beloftes wist waar te maken, zelf op zoek naar jong talent. "Ik voer veel sollicitatiegesprekken. Het is extreem moeilijk geworden om aan top-talent te komen. Twee à drie jaar geleden was het nog relatief eenvoudig om aan goede mensen te komen, maar die tijd is voorbij. Arbeidsvoorwaarden zijn al niet meer onderhandelbaar, die moeten gewoon marktconform zijn. Wij proberen ons te onderscheiden door vooral te wijzen op de leuke projecten die ze bij ons kunnen doen. Daarnaast wijs ik kandidaten er op dat ze niet alleen op geld, maar ook carrière gefocust moeten zijn. Voor eBusiness Factory ben ik vooral op zoek naar mensen met ervaring. Ze moeten namelijk snel toegevoegde waarde kunnen leveren. Maar daar is moeilijk aan te komen, dus ga je mensen zoeken die in ieder geval over de juiste attitude beschikken om te slagen. Hire for attitude and train for skills. Hoe ik bepaal of mensen over de juiste instelling beschikken? Door in de poppetjes van de ogen van de kandidaten te kijken. Uitvoerig met ze te spreken over carrière, ambities etc. Maar het blijft een onderbuikgevoel, erg moeilijk om te kwantificeren."
Forse aanbiedingen
Maar er zitten meer hongerige wolven in het bos, die allemaal het liefst loeren op talent dat zich al heeft waargemaakt. Raemakers wordt dan ook regelmatig benaderd. "Headhunters, vrienden, collegae ze staan regelmatig op de stoep. Vooral in de start-up wereld zit men verlegen om talent. Daar worden dan ook hele forse aanbiedingen gedaan, om je maar los te weken. In deze markt zou het gek zijn als je je opties niet openhoudt. Ik heb het nu volledig naar mijn zin bij Syntegra, maar dat kan natuurlijk veranderen. Je zorgt er dus voor dat je een uitgebreid persoonlijk netwerk hebt, waardoor je contact houdt met andere bedrijven. Ik heb hier altijd de vrijheid gekregen om mijn eigen toekomst vorm te geven en dat heb ik met beide handen aangepakt. Nooit een reden gehad om serieus op aanbiedingen in te gaan. De eBusiness Factory voelt min of meer aan als mijn eigen toko. Het is iets dat we met een klein team hebben opgebouwd. Het is the next best thing na een eigen start-up."