IBM pakt zijn Europese organisatie aan. Om de winstgevendheid te vergroten wil het concern duizenden werknemers laten afvloeien. De gevolgen voor Nederland lijken beperkt.
In Europa werken bij IBM (329 duizend werknemers) zo’n honderdduizend mensen, verdeeld over de traditionele landenvestigingen, die behoorlijk autonoom opereren. Het concern wil toe naar kleinere, flexibel inzetbare eenheden die zelf beslissingen kunnen nemen en gemakkelijker grensoverschrijdend kunnen werken. De verkooporganisatie krijgt een krachtigere opzet: meer werknemers moeten direct voor klanten gaan werken. De it-reus wil een aantal bureaucratische lagen schrappen en de huidige pan-Europese managementaansturing loslaten.
Het hoofdkwartier in Parijs krimpt fors in. Met een beperkte staf blijft het wel verantwoordelijk voor de Emea-sector, maar richt zich met name op de Europese gemeenschap en andere overheidsinstellingen. Daarnaast komen er twee operationele ‘hubs’ met elk maximaal 200 medewerkers; een in Madrid (Zuid-, West-Europa en Noord-Afrika) en een in Zürich (Noord-, Centraal-Europa en het Midden Oosten). Uiteindelijk moeten 6500 tot 9100 personeelsleden het bedrijf verlaten, meldt de Britse nieuwsdienst Computergram. Volgens IBM gebeurt dit deels op vrijwillige basis en deels via ontslagaanvragen. De grootste klappen vallen in Frankrijk, Duitsland, Italië en Groot-Brittannië. 70 tot 80 procent van de ontslagen valt in de divisie Global Services.
Wereldwijde efficiëntieslag
De gevolgen in Nederland lijken mee te vallen. IBM-woordvoerster Tineke Mertens zegt dat ook Nederland deel uitmaakt van de herziening, maar dat nog onbekend is hoe dit zal uitpakken en hoeveel banen het betreft. “Het zal hoe dan ook een klein aantal zijn”, verzekert zij, hoewel ze geen orde van grootte kan aangeven. In juli zal er meer duidelijkheid komen, aldus Mertens.
Boven op de Europese sanering vindt wereldwijd een efficiëntieslag plaats door een aantal interne bedrijfsprocessen te standaardiseren. In totaal gaat het om tien- tot dertienduizend ontslagen. IBM neemt met het oog op de gehele operatie een bijzondere last van 1,3- tot 1,7 miljard dollar op in de financiële verslaglegging over het tweede kwartaal. De reorganisatie moet al in de tweede helft van dit jaar een besparing van drie- tot vijfhonderd miljoen dollar opleveren. In 2006 lopen de kostenreducties verder op, is de inschatting.
Consolidatieslag
De ingreep moet de groei in Europa versnellen. De resultaten van het concern over het afgelopen eerste kwartaal vielen tegen. Dat ligt voor een groot deel aan matige prestaties in Europa, waar de organisatiestructuur inefficiënt en duur zou zijn. Big Blue wil meer omzet kunnen halen uit de Europese eenwording, zeker nu de Europese Unie is uitgebreid en op termijn nog meer lidstaten krijgt. Daarvoor laat het bedrijf het idee los dat elk land zijn eigen vestiging met vergelijkbare activiteiten moet hebben. Diensten en oplossingen die niet lokaal gebonden zijn, zullen worden gebundeld en gestandaardiseerd in ‘service’ – of ‘aflevercentra’, die een plek krijgen in goedlopende of goedkope regio’s, zoals Oost-Europa. Concurrenten als EDS hebben deze consolidatieslag al eerder gemaakt.
Analisten wijzen erop dat het onderscheid tussen it-bedrijven niet meer zit in de soort oplossing of gegevensverwerking, want die kunnen klanten overal betrekken, maar in het vermogen mee te denken met transformatieprocessen. IBM kocht hiervoor in 2002 de adviesarm van Pricewaterhousecoopers en zal deze expertise nog scherper moeten etaleren om klanten te overtuigen van de meerwaarde van het concern.