Henk Bosma (58) – topambtenaar in bedrijfskostuum – staat alweer een decennium aan het roer bij Pink Roccade. Het voormalige Rijks Computer Centrum is inmiddels twee jaar aan de beurs genoteerd. Bosma geeft zichzelf nog vier jaar om van zijn bedrijf ook internationaal te laten groeien.
De carrière van de in 1968 als jurist afgestudeerde Henk Bosma begint bij het ministerie van Economische Zaken als beleidsambtenaar scheeps- en vliegtuigbouw. In 1984 moet hij, werkend onder EZ-directeur J. Molkenboer en minister Van Aardenne, voor de parlementaire enquêtecommissie verschijnen die de ondergang van het RSV-concern onderzoekt. Een spannende tijd, al stuit de in zijn ogen ontstane afrekencultuur hem tegen de borst. Bosma zelf ondervindt er weinig hinder van: hij wordt directeur-generaal industrie en later van kleinmetaal. "Dat was een eindstation. Ik stapte in 1981 over naar de gemeente Amsterdam, eerst werd ik directeur grondbedrijf en later directeur openbare werken." Hij houdt zich onder meer bezig met het reorganiseren van beide diensten.
Tussenweg
Hoewel Bosma geen ict’er in hard en nieren is, heeft hij bij de gemeente mogen ervaren wat er zoal bij grote it-projecten komt kijken en waarom deze spaak lopen. "Ik ken het leed van de opdrachtgever." Vlak na zijn binnenkomst bij Openbare Werken besluit hij het net aangeschafte Bifas (Beleidsinformatie- en financiële administratiesysteem) stop te zetten. "Nadat er een beleidswijziging was doorgevoerd, kwamen er geen facturen meer uit. Dat is voor een overheid niet direct levensbedreigend, maar kan ook geen maanden duren."
Na de opheffing als aparte dienst van Openbare Werken zit de taak van Bosma erop. Wat nu? Verder bij de overheid of toch nog het bedrijfsleven in? Het wordt een tussenweg: hij krijgt een telefoontje van het ministerie van Binnenlandse Zaken (onder het bewind van Ien Dales) met de vraag of hij het privatiseringsproces van het Rijks Computer Centrum wil begeleiden. "In eerste instantie vond ik het niet zo’n goed idee: van automatisering had ik inhoudelijk weinig verstand. Maar ik was ervaren in het doorvoeren van veranderingsprocessen en ik kende de klantenkring van RCC – op dat moment alleen de overheid – door en door." Op 1 juni 1990 begint hij als directeur en op 1 november van datzelfde jaar wordt RCC losgeweekt van de Rijksdienst en gaat het als RCC NV verder.
Omwenteling
Voor de RCC-medewerkers is de overgang een schok. Hun manier van werken gaat op de schop. Hoewel er geen gedwongen winkelnering meer bestaat zijn de overheidsdivisies gewend om hun automatisering aan RCC uit te besteden. Die vanzelfsprekendheid verdwijnt, de relaties verzakelijken en werkzaamheden worden voortaan in contractvorm met duidelijke prijsstellingen en service level agreements vastgelegd. Bosma: "Interne rekencentra zijn niet markt- maar taak- en techniekgericht. RCC bezat een schat aan kennis. Alleen stond alles in dienst van de centrale overheid. Ook bleek het een mainframe-georiënteerd bedrijf te zijn, terwijl op dat moment de client/server-architectuur opkwam."
De voormalige topambtenaar beseft dat autonome groei een te langdurig proces is voor een omwenteling. Overnames zijn noodzakelijk, maar de allereerste acquisitie, waar Bosma eigenlijk over twijfelt, draait uit op een fiasco. Na de integratie van de Maatschappij voor Informatiediensten, een it-club met wortels in de drukkerijwereld, komen lijken uit de kast. "Het sterkte mij in de overtuiging dat je bij twijfel niet moet inhalen."
In 1992 komt de ommekeer: RCC koopt het Bouwfonds Informatica, de IT-poot van de Bouwfonds Nederlandse gemeenten, en verkrijgt een deelneming in Pink Elephant, dat het in 1993 geheel inlijft. De Bouwfonds-overname geeft RCC toegang tot de lokale overheid (en vormt de basis voor het huidige Civility) en de financiële sector. Pink Elephant hanteert een voor die tijd succesvolle, vernieuwende aanpak: het voert infrastructuurbeheerdiensten bij de klanten zelf uit. Na deze twee acquisities groeit RCC verder middels overnames onder meer van de rekencentra van de gemeente Amsterdam en Rotterdam en een groot deel van overheidsautomatiseerder Raet. In 1995 wijzigt het bedrijf zijn naam in Roccade Informatica Groep.
Opvallend genoeg houdt RCC, ondanks de malaise op de it-markt begin jaren negentig, het hoofd boven water. Het automatiseringsbedrijf weet hetzelfde trucje vandaag de dag weer te flikken. De langlopende contracten in applicatiemanagement (onderhoud en beheer) en gegevensverwerking (exploitatie) met trouwe klanten blijken toen en nu veilige activiteiten. In het licht van de huidige malaise onder internetbedrijven meent de Pink Roccade-bestuurder dat de traditionele it-bedrijven vanwege hun geïntegreerde dienstverlening beter zijn uitgerust om e-handel te ondersteunen. "De internetdienstverleners hebben moeite om webgebaseerde frontoffices met middleware te koppelen aan de backoffice-omgeving. Dat is juist ons specialisme, alleen wij maken er niet zo’n ophef over."
Tegenweer
Roccade staat eind jaren negentig op het punt verkocht te worden. De door de overheid georganiseerde veiling loopt echter uit op een echec, nadat de belangrijkste kandidaat-koper Getronics zijn veel te hoge bod weer intrekt. De aandeelhouder besluit na al het gekrakeel dat Roccade dan maar gefaseerd naar de beurs moet worden gebracht. "Ik ben heel lang voorstander geweest van de verkoop van Roccade aan Getronics. Maar niet van de door de overheid ingestelde limited auction, waardoor de relaties formeler, harder en uiteindelijk verzuurd werden. Ik had het liever in een achterkamer geregeld. Maar goed, door het afblazen ervan en de beursgang kunnen we nu zelf veel meer sturen."
De beursgang medio 1999 pakt wonderwel goed uit, ondanks een vals alarm dat het bedrijf niet-millenniumbestendig zou zijn. Het tot Pink Roccade omgedoopte bedrijf kan met het vrijgekomen kapitaal in 2000 belangrijke aankopen doen. Met de inlijving van ASZ – de it-dochter van de Gak groep – wordt Pink Roccade de grootste op de it-markt van de werknemersverzekeringen ww en wao. Het toont ook belangstelling voor Relan ICT, maar na zwaar tegenweer van de concurrentie die bang is voor een monopoliepositie trekt Pink Roccade zich terug uit het verkoopproces. Relan ICT komt, ook tot Bosma’s verrassing, in handen van outsider Ordina. Pink slaat aan het einde van 2000 nog een grote slag met het binnenhalen van detacheerder TAS en versterkt daarmee zijn positie in de telecomsector, de financiële wereld en de industrie.
Gehaaider
Vorig jaar realiseerde het bedrijf een omzet van 650 miljoen en een winst van 43 miljoen euro. De bestuursvoorzitter is nu 58 jaar. Hij mag door tot zijn 65ste, maar geeft zichzelf nog vier jaar om de ambitieuze doelstelling van een jaarlijkse gemiddelde groei van 20 procent waar te maken. "De grootste groei zal autonoom gebeuren, vooral via uitbesteding." Zijn bedrijf speurt naar een tweede thuismarkt, waarschijnlijk Groot-Brittannië maar in een pan-Europese dienstverlening gelooft Bosma niet. "Het gaat niet om producten, maar om diensten waarbij de lokale smaak vaak bepalend blijft. Om overal in Europa dezelfde dienstverlening te kunnen aanbieden, moet je landenvestigingen openen die vaak lange tijd verliesgevend zijn. De enige reden om een internationale expansiepolitiek te voeren is eigenlijk om de groei erin te houden."
De concurrentie, onder aanvoering van Gerard Sanderink van Centric, klaagt regelmatig dat Pink Roccade een te bevoorrechte positie bij de overheid inneemt. Bosma gelooft dat niet. "Wij zijn scherper geworden, gehaaider om de handel binnen te halen. Sanderink en de zijnen moeten gewoon beter hun best doen."
Contracten 2001
- Overname beheer- en onderhoudactiviteiten van het Britse it-bedrijf ECSoft voor negen miljoen pond. Er stappen 120 medewerkers over naar Pink Elephant UK.
- Voorgenomen overname Computercentrum waterbedrijven (CCW). Omzet: 45 miljoen, 150 medewerkers.
- Internationaal bankconsortium verstrekt opdracht voor het bouwen van het interbancaire garantiesysteem Identrus voor e-banking.
- Gemnet verlengt beheercontact Gemeenschappelijk Netwerk voor overheden met vijf jaar.
- Aegon Particulieren besteedt beheer- en onderhoud van applicaties uit. Twintig ict’ers stappen over. Looptijd: vijf jaar
- Sociale Verzekeringsbank besteedt mainframe-activiteiten uit. Tien ict’ers stappen over. Looptijd: vijf jaar