In Nederland werd in de periode 1945-1955 volop gepioneerd in de computerbouw.
Onder leiding van Aad van Wijngaarden, de vader van de Nederlandse informatica, groeide bijvoorbeeld de Rekenafdeling van het Mathematisch Centrum (opgericht 1946) in Amsterdam uit tot een gerenommeerde computerafdeling die zelf grote rekenmachines ging bouwen. Zoals in het boek De opkomst van de informatietechnologie in Nederland (1998) beschreven staat, ontwikkelden Van Wijngaarden samen met zijn collega’s Bram Loopstra en Carel Scholten in 1947 een concept voor de elektromechanische rekenmachine Arra (Automatische Relais Rekenmachine Amsterdam). In 1948 togen Van Wijngaarden en Loopstra naar Engeland en kochten daar een partij Siemens hoge-snelheid-relais uit de legerdump. Terug in Nederland kon er worden gebouwd en werd de Arra in 1952 feestelijk gepresenteerd. Hoewel gebrekkig functionerend beschouwde men de Arra als ‘neerlands’ eerste automatische rekenwonder. Het gold als een symbool voor de wederopbouw en het geloof in technisch kunnen.
Op de foto bedient een rekenaarster de Arra. Van Wijngaarden betrok op het Mathematisch Centrum zijn groep rekenaarsters actief bij de programmering en bediening van de eerste computers. Van het apparaat is overigens niets bewaard gebleven.
Rik Sanders |