ICL staat voor International Computers Limited, maar maakt vandaag de dag geen computers meer. De kanteling van mainframefabrikant naar dienstverlener is echter een werk van lange adem.
De oorsprong van ICL ligt in het begin van deze eeuw, wanneer British Tabulating Machines als Brits antwoord op IBM ponskaartenmachines gaat bouwen", vertelt woordvoerder Dick van Beusekom, en al sinds halverwege de jaren zeventig werkzaam bij de Britse firma. "BTM verandert in de loop der tijd een paar keer van naam. In de jaren zestig heet het ICT: International Computers & Tabulators; in Nederland opent ICT in 1964 een vestiging. Na een fusie met andere Britse computerbedrijven ontstaat in 1968 ICL."
Midden jaren zeventig koopt ICL het Amerikaanse Singer Business Machines, waarmee het de wereld van de kleinere systemen (onder andere kassasystemen) binnentreedt. In 1983 neemt de mainframefabrikant in ruil voor een belang van 20 procent de computeractiviteiten van het Canadese Northern Telecom over. Het jaar daarna komt de rest van de aandelen in handen van het Britse Standard Telephone & Cables. STC raakt echter in financiële problemen. Fujitsu, waar ICL op het vlak van de ontwikkeling van mainframetechnologie al langer mee samenwerkt, is de reddende engel. "Het Japanse conglomeraat neemt in 1990 het belang van het vlak daarna ter ziele gegane STC over", licht Van Beusekom toe. "Een paar maanden geleden zijn we volledig in Japanse handen gekomen. Fujitsu heeft toen het deel van Nortel overgenomen."
In 1992 en 1993 valt ICL in een diep dal. De mainframe-markt - ICL's belangrijkste boterham - zakt weg. Het bedrijf besluit dat de toekomst in dienstverlening ligt. Dat betekent fors reorganiseren. Volgens Frank Boekel, directeur ICL Nederland, levert dit in Nederland snel resultaat op. "In 1994 waren we alweer winstgevend. Onze organisatie ging de reorganisatie gemakkelijker af dan andere ICL-vestigingen. Wij voerden een sterk lokaal beleid, dat zich al voor de crisis kenmerkte door diversificatie. Wij kenden al dienstverlenende activiteiten, via bijvoorbeeld ons softwarehuis Siac en netwerkbedrijf Sinet."
ICL blijft echter computers produceren. Het ambieert zelfs een sterke positie op de PC-markt. Die ambitie is ingegeven door het in 1992 inlijven van Nokia Data, de computerdivisie van de Finse IT-groep. In 1995 onderneemt ICL nog een poging om zich als PC-speler te versterken door in dat jaar een meerderheidsbelang in de Duitse PC-fabrikant Aquarius te nemen.
Moedermaatschappij Fujitsu maakt het jaar erop korte metten met de productie-activiteiten en brengt deze samen met de fabrieken onder eigen hoede. Zij ziet voor ICL de rol van dienstverlener en systeemintegrator in Europa weggelegd. "Het onderhouden van twee wereldwijde merknamen werd ook onbetaalbaar", zegt Boekel. "Maar hoewel wel zelf niets meer produceren, zijn we wel als merkonafhankelijke leverancier doorgegaan. ICL Nederland heeft er altijd voor geijverd de hardware-activiteiten niet geheel overboord te zetten. Daarmee hou je je bestaande klanten vast."
ICL ontwerpt nog steeds krachtige serversystemen in de traditie van de ICL 2900 en later de Serie 39. Tegenwoordig heet de lijn Trimetra. Boekel: "Het downsizen van mainframes heeft zich niet doorgezet. Alleen zelf machines produceren, dat doen we niet meer."
Verder is de oudgediende actief in applicatie-ontwikkeling en technische consultancy (maatwerk, systeemintegratie, inrichten van netwerken, erp-implementaties) en beheer (ICT-kosten, netwerken, desktop-omgeving). Het bedrijf heeft als vanouds een sterke positie in de detailhandel, gezondheidszorg en logistiek en is voorts actief in de telecommunicatie.
Het bedrijf heeft het afgelopen jaar veel geïnvesteerd in het verder op poten te zetten van het dienstverlenend bedrijf. "Bouwen aan kennis, capaciteit en infrastructuur", noemt Boekel dit. Haast onontkoombaar is het ontwikkelen van diensten op het terrein van Windows NT, zoals het overnemen van het beheer van mailservers bij grote klanten. 'Momenteel leiden wij vierduizend medewerkers op als Microsoft-specialist en hebben we drie internationale helpdesks opgericht, waaronder één in Nederland. De helpdesks zijn onderling verbonden door een vorig jaar aangelegde ATM-infrastructuur."
ICL bracht begin dit jaar de organisatie terug tot drie divisies: system integration, operational services en retail systems. Door de samenvoeging verdwijnen BV's als ICL Sorbus, ICL Retail Systems, ICL Enterprises en ICL Networks. "De komende beursgang vereist een strakker internationaal beleid en een heldere organisatiestructuur die de naam 'ICL' in Europa beter kunnen uitdragen", aldus Boekel
Zo'n 40 procent van ICL's omzet komt uit Groot-Brittannië. "Van een overheersende Britse cultuur is echter geen sprake meer", zegt Boekel. "Ik zou onze bedrijfscultuur eerder willen typeren als 'neutraal' en 'redelijk informeel'. Bij ons heerst geen kille computersfeer. Medewerkers werken veel in groepsverband en voelen zich daarin thuis." De lage cijfers van het verloop (5 procent) en ziekteverzuim (2,4 procent) lijken hem daarin gelijk te geven.
Dinosauriërs: zo worden de oudgedienden onder de IT-bedrijven ook wel aangeduid. Computable belicht in een serie artikelen de opmerkelijke overlevingsdrang van deze nestors in de computerwereld. Deze week deel twee: ICL (wereldwijde omzet 1997 ruim acht miljard gulden; Nederland zette met 700 medewerkers in 1998 265 miljoen gulden om). Volgende keer: Unisys.
De hele serie:
