EU veegt ICT-onderzoek op één hoop

De Europese Commissie wil het telematica-onderzoek over een andere boeg gooien. Er bestaan teveel overlappende programma's en de resultaten zijn bepaald niet om over naar huis te schrijven.

Het ziet er naar uit dat er bij het komende (vijfde) Kaderprogramma van de Europese Unie één enkel onderzoeksprogramma komt voor informatie- en communicatie-technologie. Nu zijn er nog drie verschillende onderdelen. Maar dit trio kan gemakkelijk worden samengevoegd. De technologieën zijn namelijk nauw met elkaar verbonden, aldus het EU-comité dat het telematica-deel evalueerde.
Tussen de huidige drie onderzoeksprojecten zitten zelf zo veel overlappingen dat geslepen indieners van subsidie-aanvragen daar misbruik van kunnen maken. Voor het nieuwe samengevoegde initiatief is al een naam gesuggereerd: Informatie Maatschappij Onderzoek Programma.

Weinig resultaat

Het telematica-onderzoek levert weinig nuttige resultaten op. De commissie vindt dat het voortaan flexibeler moet worden ingezet. Meer nadruk dient er te liggen op de brede toepasbaarheid van de resultaten. Daarom moeten projecten, die een infrastructuur voor telematica opbouwen dan wel standaarden voor iedereen ontwikkelen of 'platforms' opleveren, voorrang krijgen.
Het evaluatierapport over het telematica-programma laat zich kritisch uit over de bereikte resultaten. Bij het onderdeel telematica voor de overheid is het helaas gebleven bij individuele succesjes. Het bleek niet mogelijk hier elders van te profiteren. Noch binnen de Europese Unie, noch daarbuiten konden andere instanties met de ontwikkelde systemen iets doen.
Verder wordt vastgesteld dat telematica voor het onderwijs nog niet veel toepassingen kent. Dit komt mede door geldgebrek (zie ook pagina 11: Onderwijs vraagt 2 miljard gulden voor invoeren ICT). Toepassingen voor trainingen kennen daarentegen wel enkele resultaten. Ook het telematica-programma voor de gezondheidszorg loopt matig. Op dit gebied is sprake van sterke versnippering.
Het programma dat zich richt op transporttelematica voor de weg wordt een redelijk succes genoemd. Maar geldgebrek bij wegbeheerders belemmert meer toepassingen. Telematica voor het platteland kent nauwelijks toepassingen. Het programma-onderdeel 'engineering' dat algemene know-how voor diverse toepassingen moest opleveren, is daarin niet geslaagd. Elke toepasser vindt het wiel zelf uit.
Het comité concludeert dat het succes van telematica-onderzoek veelal afhangt van de investeringen die de gebruikers in een latere fase kunnen doen. Dat zijn vaak publieke instellingen en overheden. Als die geen geld hebben blijft de exploitatie van het onderzoek steken.

Werkdocument

De Europese Commissie wil begin volgend jaar een gedetailleerd werkdocument publiceren over het vijfde Kaderprogramma. In maart volgt het formele voorstel. Het technologie-project Eureka krijgt een andere opzet. Nederland, dat begin volgend jaar voorzitter wordt van de Europese Unie, wil dat er meer samenhang komt tussen de geldverslindende technologie-programma's van de Europese Unie en Eureka. Europa is volgens minister Wijers (Economische Zaken) te klein om de twee projecten naast elkaar te laten bestaan. De Europese Commissie wil het vijfde Kaderprogramma uit drie thema's laten bestaan: de levende wereld en het eco-systeem, de informatiemaatschappij en concurrerende en bestendige groei. Daarnaast worden drie horizontale programma's onderscheiden: internationale samenwerking, innovatie en midden- en kleinbedrijf en menselijk kapitaal.