De automatisering bij de Belastingdienst is aan het eind van zijn levenscyclus. Dat zegt staatssecretaris De Jager (Financiën) in zijn aan de Tweede Kamer gepresenteerde plan van aanpak voor de vereenvoudiging van de Belastingdienst. Hij wil dat de fiscus systemen en koppelingen standaardiseert.
Op korte termijn wil De Jager een einde maken aan de problemen die de Belastingdienst heeft met onder andere de geautomatiseerde verwerking van de toeslagen voor huur, kinderopvang en zorg. Door systeemfouten wachten veel mensen nog altijd op hun geld. Het instabiele toeslagensysteem wordt in 2009 vervangen door een extern aangeschafte oplossing.
Tegelijkertijd gaat de versplinterde automatisering van de Belastingdienst op de schop. Om de dienstverlening op orde te krijgen is het scheiden van gegevens, processen en applicaties en de realisatie van een eenmalige gegevensopslag noodzakelijk. Daarna worden de talloze individuele systemen en hun onderlinge, vaak complexe koppelingen omgevormd tot servicegeoriënteerde architectuur (soa), die centraal processen afhandelt. Een gestandaardiseerde koppeling moet de honderden individuele koppelingen vervangen.
Volgens onderzoek dat De Jager heeft laten uitvoeren, zijn de processen en koppelingen van de Belastingdienst uitstekend te standaardiseren. Een quick scan wijst uit dat er bruikbare pakketten en oplossingen in de markt beschikbaar zijn.
Traditionele systemen
De eerste automatiseringssystemen van de Belastingdienst dateren uit de tweede helft van de jaren zestig van de vorige eeuw. Traditioneel zijn de systemen zo opgezet dat de applicaties zelf en de gegegevensbestanden voor die applicatie één geheel zijn. Als een andere applicatie van die gegevens gebruik moet maken, verloopt de onderlinge communicatie vaak moeizaam. Nu steeds meer processen zijn geautomatiseerd, houdt de fiscus enkele honderden applicaties in de lucht. Het betreft vaak maatwerk, soms met gedateerde computertaal.
Ook de website van de Belastingdienst ondergaat een metamorfose. Er komen meer digitale formulieren voor burgers en bedrijven beschikbaar. Ook wordt de informatie toegankelijker en duidelijker gepresenteerd. Voor de burger worden er portals ingericht die vergelijkbaar zijn met het digitale loket van een bank. Al in het derde kwartaal van dit jaar moet de website over een betere en snellere zoekfunctie beschikken.
Woordvoerder René Plug van vakbond AbvaKabo FNV, met de Belastingdienst en douane als aandachtsgebieden, is een ‘warm voorstander’ van standaardisatie bij de Belastingdienst, maar spreekt van een ‘enorme klus’. “Het zijn gigantische systemen, waaraan flinke databases hangen. Het kost jaren om dat allemaal te standaardiseren. Het betekent bijvoorbeeld dat iedere afdeling met dezelfde dossiers werkt. Dat is nu niet het geval.”
Plug voorziet ook problemen bij een mogelijke uitbesteding. Het plan van aanpak van De Jager spreekt over uitbesteding van applicaties en het beheer en onderhoud ervan. “Het extern ontwikkelen van applicaties voor de Belastingdienst vereist door de enorme regelgeving en fijnmazige wetgeving gedegen fiscaal-juridische kennis van de betrokken partijen. Daar beschikken ze niet over.”
Plug denkt niet dat de nieuwe koers van de Belastingdienst gevolgen heeft voor de 3.400 ict‘ers die nu voor de Belastingdienst werken. “Er is voldoende automatiseringswerk te verrichten bij de Belastingdienst.”
Alweer een behoorlijk tijdje terug was op het nieuws dat de belastingdienst zelf de aangifte voor particulieren zou gaan doen. Als ze dat nog steeds van plan zijn dan ben ik zeer benieuwd hoe dat zal gaan volgend jaar.
Het zal dan namelijk blijken hoe zeer het belastingsysteem open is voor interpretatie, zowel voor de belastingdienst als voor de particulier.