Net nu ik aan het gui van Windows 3.1 gewend was, ben ik overgestapt op Windows 95 (net als vele anderen, al hoopte Microsoft op meer). Sinds kort is bekend dat dit gui ook de dekstop-versie van Windows NT 4.x zal sieren. Daarnaast moeten we onder druk van www gaan werken met browser-gui’s, die mogelijk uitgroeien tot een nieuwe standaard ter vervanging van de Windows 95-gui.
Veel gebruikers blijven de Microsoft 3.11 office-suite gebruiken, ook als ze op het robuustere Windows 95-besturingssysteem zijn overgestapt. Ik ben tot de bodem gegaan en heb Office 95 geïnstalleerd – een lijdensweg. Gebruiksvriendelijke, ‘intuïtieve’ applicaties waren de hoofdreden om domme terminals te vervangen door PC’s. Frustrerend waren de beperkingen van PC DOS en, in mindere mate, Windows 3.11, die tot gekmakende inconsistenties tussen applicaties leidden.
Het basisidee achter de PC was de beschikbaarheid van een breed scala aan applicaties, zodat elk individuele gebruiker zijn favoriete tekstverwerker, spreadsheet enzovoort kon kiezen. Dit werkte niet in de professionele wereld, door de incompatibele bestandsformaten van de diverse produkten en zelfs van latere versies voor de Windows-gui. De noodzaak om tekst- en spreadsheet-bestanden uit te wisselen dwong organisaties tot het kiezen van één produkt.
In sommige gevallen was er nog enige keus, zoals Microsoft Powerpoint, Wordperfect en Lotus 1-2-3, allemaal met redelijk consistente Windows-gebruikersinterfaces. Dat loste het integratieprobleem echter niet op. Nu is integratie een vaag begrip waar verkopers graag mee schermen. Microsoft en Lotus introduceerden daarom het concept ‘office-suite’, waarin een aantal programma’s is gebundeld. Dit was integratie ‘op prijsniveau’: meerdere incompatibele produkten in één pakket. DEC paste die techniek al toe in All-in-one. Deze strategie drukte andere produkten uit de markt, omdat alleen Microsoft en Lotus (beide mede via acquisities) over de middelen beschikten om een complete suite op de markt te brengen. Novell probeerde produkten te kopen (Wordperfect, Borland spreadsheet), maar maakte het pakket nooit af. Inmiddels kan Corel een derde keuzemogelijkheid bieden, vooral als het erin slaagt samen te werken met Borland.
Het probleem is dat produkten regelmatig aangepast worden, om de concurrentie voor te blijven. Elke versie kent nieuwe functies (waar ongeveer één op de miljoen gebruikers echt behoefte aan heeft). Dit heeft de suites, vooral Microsoft Office, zo ingewikkeld gemaakt dat ze moeilijk te gebruiken zijn. Het gui maakt een eenvoudige bediening mogelijk, maar de huidige applicaties hebben ons dat gemak weer afgenomen. Nergens is dit zo duidelijk als in Office 95, dat ik ronduit gebruiksvijandig vindt. De gebruiker moet expert zijn in de Office-produkten. Dat brengt hoge kosten met zich mee.
Daarom heeft 80 tot 90 procent van de PC-gebruikers behoefte aan een nieuwe office-suite, die eenvoudig in het gebruik is; terug naar de functionaliteit van Microsoft Works of de applets die bij OS/2 Warp zitten. Zo’n suite mag echter niet meer dan 100 dollar kosten. Microsoft zou zo’n produkt kunnen bouwen of kopen, maar dan gaat het failliet door de lage marge. Het moet zijn produkt-suite dus wel steeds uitgebreider, complexer en gebruiksvijandiger maken. PC-software levert immers geen inkomsten uit onderhoud op, zodat de leveranciers de gebruikers elke twee tot drie jaar moeten overhalen om een nieuwe versie te kopen.
Object-oriëntatie biedt een mogelijkheid om dat probleem op de (middel)lange termijn op te lossen. Technieken als OLE brengen integratie op het functionele niveau binnen bereik. In plaats van telkens weer nieuwe applicaties moeten er suites met herbruikbare componenten ontstaan. Die zouden dan ‘echte’ objectoriëntatie moeten gebruiken, met Som en dus Corba voor gedistribueerde systemen. OLE domineert echter. OLE-controls (OCX, Activex) zijn daarom onvermijdelijk. Voorlopig voldoet dat. Met functionaliteit op component-niveau hoeven gebruikers slechts telkens dynamisch een minimaal systeem te activeren. De resulterende systemen zullen kleiner en dus sneller zijn. Integratie zal soepeler verlopen. Nu betekent bijvoorbeeld het inbedden van een spreadsheet in een tekstdocument nog dat Excel geheel in Word geladen moet worden.
Wie levert die componenten? Het door OLE mogelijk gemaakte concept kan Microsoft vernietigen. Ik vermoed dat relatief onbekende bedrijven erg belangrijk kunnen worden. Zij hebben geen last van continuïteitsproblemen en kunnen een andere marketing-infrastructuur hebben. Let op Lotus; dat voegt al componenten toe aan de Notes-client. Lotus kan ervoor zorgen dat dit in de toekomst de standaard wordt; als IBM-dochter kan het de Smartsuite nu al aan de kant zetten. Ik vind alles best, als ik mijn huidige produkten maar kan inruilen!
