Elke werkdag behandelt Computable een onderwerp waarover lezers kunnen discussiëren. Vandaag over software die is ontwikkeld met gemeenschapsgeld: dat hoort open source te zijn.
Het CDA vraagt de broncode en ontwerpdocumentatie op van een uiteindelijk geschrapt ict-systeem van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Het gaat om de software die is ontwikkeld voor de uitkeringen van het persoongebonden budget (pgb). Dergelijke programmatuur op maat voor overheidsinstanties wordt gemaakt met gemeenschapsgelden. Hoort dat niet open ter beschikking te zijn voor alle burgers? In Frankrijk is al bepaald dat belastingsoftware eigenlijk een soort ‘openbaar overheidsdocument’ is. Zelfontwikkelde overheidssoftware hoort dus eigenlijk open source zijn. Wat vind jij?
Reacties
De belangrijkste redennen om te eissen dat in opdracht gemaakte software open source is zijn:
- Betaald met gemeenschapsgeld.
Dat zijn mijn centjes maar ook die van u (beste Computable lezer)
Ik heb absoluut niets aan de software van de SVB, maar het spul is wel van mij (van ons allemaal).
- Openbaarheid van bestuur.
Moesten we werkelijk een half miljoen neertellen voor vijftig regels code ?
De burger moet kunnen onderzoeken of dat terecht was (zou zowaar heel goed kunnen)
Zo niet, dan moeten daar lessen & conclusies uit getrokken worden.
Ook de technische kwaliteit van het werk mag best beoordeeld worden.
Al te vaak meegemaakt dat projecten in een hopenloze situatie belanden omdat leveranciers (waar je soms nauwelijks omheen kan) er een rommeltje van maken (uitermate frustrerend)
- Voorkomen van vendorlockin
Levert een firma goed werk, dan zal ik ze graag weer inhuren voor een volgend project.
Zo niet dan schuif im 'mijn' code graag door aan een ander id het hopenlijk beter doet.
Kom niet met onzin over intelectueel gezever.... het gaat allemaal om database toepassingen allemaal van voor tot achter uigekauwd zonder ook maar enige eigen inovatieve technische inbreng.
Er zijn altijd onzin smoesjes verzonnen om broncode gesloten te houden.
Meestal een poging om toch vendor lockin te creeeren.
Soms komt het beveiligings argument zelfs bovendrijven (ervaring leert dat werkelijk ter zake deskundigen dit nooit doen), hiervoor geld wederom het openbaarheid van bestuur argument.
Goede software is inherent veilig en niet beveiligd door obscurety
Ik werk overigens al mijn gehele ict carriere met de beschikbaarheid van broncode (en dat gaat soms verbazingwekkend ver)
Dat wil niet meteen zeggen dat die code altijd Open was maar wel dat er de nodige bugs uitgehaald konden worden en dat noodzakelijke aanpassingen goed snel en dus efficient gedaan konden worden.
Voor de overheid ontwikkelde software hoeft helemaal niet open source te zijn; waarom zouden niet-ingewijden het recht moeten hebben om over de SVB code te beschikken? Misschien staan er wel onderdelen in waarop octrooi is aangevraagd; die onderdelen mogen natuurlijk niet zomaar in handen van de concurrentie komen, die dan zonder enige inspanning erover kunnen beschikken.
Wat wel standaard in elk contract tussen de overheid en een software leverancier zou moeten staan, is dat de gemaakte ontwerpen en de ontwikkelde code eigendom zijn van de opdrachtgever, de overheid dus. Eventuele met octrooien beschermde onderdelen moeten van tevoren schriftelijk van die verplichting worden uitgesloten, anders is het automatisch een octrooi van de overheid.
Open source zou voor overheidsinstanties eigenlijk een plicht moeten zijn. Echter bepaalde functionaliteit vindt men niet in de FOSS-markt.
Waar maatwerk gemaakt wordt moest het plicht zijn om te delen dat bespaart dubbele kosten en gezamelijk kan meer aan de kwaliteitsbewaking gedaan worden.
Wel moet er op gelet worden dat er een goede scheidslijn tussen FOSS en niet-FOSS getrokken wordt. Gebruik van niet-vrije libraries in FOSS-Software levert altijd problemen op.
Eerlijk gezegd loop ik niet zo warm voor de farizeeër van het CDA, open source is ook niet rechtenvrij als we even kijken naar de vele licentie modellen hierin. Enige verschil is dat de broncode inzichtelijk is hoewel dat niet zo veel zegt als het abracadabra is omdat je kennis vervreemd hebt door uitbesteding. Over het belang van governance schreef ik trouwens al eens een opinie:
http://www.computable.nl/artikel/opinie/systeembeheer/5063878/1277800/sores-om-de-sources.html
Denk dat idee van wederkerige licenties zoals we kennen van GNU alleen mogelijk is als we van 'wij vragen, u draait' principe afstappen en naar een participatie model gaan. Dat vraagt een grotere ommekeer van de overheid dan de markt als we kijken naar contractuele governance model, kleren van de Keizer zitten dus vooral in het feit dat overheid de capaciteit noch kennis heeft.
@Frank Heikens, Wellicht je huiswerk eens goed doen.
Zoals je zou moeten weten zijn software patenten enkel op firmware van toepassing, maar veel belangrijker patenten zijn er juist om openheid van zaken te geven terwijl de bedenker dan nog beschermt wordt tegen na-aperij.
Uiteraard is het zowieso een onzin motivatie, zoals ik net al aangaf het is allemaal van het zelfde, niets inovatiefs in te vinden.
Je gaat al bij voorbaat van een veronderstelling uit en
'Assumtion is the mother of all fuckups'.
Ik proef hier de angst van een ontwikkelclub die vendorlockin dreigt kwijt te geraken.
@Pascal / @Frank
Het gaat misschien niet eens zozeer om patenten, maar meer om intellectueel eigendom. Bijvoorbeeld beeldverwerkingsalgorithmes die gebruikt worden bij kentekenregistratie kunnen intellectueel eigendom zijn van een derde partij, en van daaruit niet openbaar gemaakt worden.
Maar een andere insteek nemend: stel het is open source, en iemand die kwaadwillend is ziet een lek in de code, rapporteert dit niet maar gaat het lek gebruiken voor kwaadaardige doeleinden.
Ben je dan niet veel verder van huis?
De ontwikkeling van deze software is betaald met belastinggeld, dus hoort de belastingbetaler hier ook rechten op te hebben. Er zal niemand zijn die thuis of op kantoor een 2e SVB wil oprichten, maar er zijn ongetwijfeld bepaalde functies die zeer goed herbruikbaar zijn in andere software. En waarom zou je die niet mogen gebruiken wanneer je daar (als belastingbetaler) wel voor hebt betaald?
Maatwerk software gemaakt voor de overheid zou onder BSD licentie beschikbaar moeten worden gesteld zodat iedereen er gebruik van zou kunnen maken.
Eens. Opensourcesoftware en openstandaarden zijn de juiste instrumenten om controle te houden en resultaten te kunnen delen. (En om anderen te laten participeren enz. )
Er is veel te zeggen voor het uitgangspunt dat de overheid de software die is ontwikkeld met publieke gelden "teruggeeft" aan de maatschappij. Sterker nog, dat had in 2008 zelfs de voorkeur van de regering (oa door gebruik te maken van de EUPL licentie, en door deelname aan het softwareuitwisselplatform www.osor.eu). Het is triest om te moeten constateren dat er op dit vlak na de opheffing van het programmabureau NOiV geen stappen meer zijn gezet.
@PaVaKe
dat argument is zo oud als er FOSS is en blijkt nauwelijks steekhoudend.
Ook bij de ontwikkeling van FOSS-programma's moet je testen en reviews doen etc. net als bij commerciele/niet-open software. Uit de vele publikaties komt 1 beeld naar voren, door de grotere hoeveelheid mensen die de bronkode bekijken zitten er minder lekken in FOSS, dat is echter geen garantie.
@Ewout
Het probleem met FOSS-licenties zit hoofdzakelijk in het vermarkten van een produkt waar FOSS in zit. Als de overheid de software deelt is dat niet het probleem.
Alle software die met belastinggeld is ontwikkeld, moet gepubliceerd worden. Dat is goed voor de economie en de transparentie. Het bedrijfsleven kan de software die met belastinggeld wordt geschreven herbruiken en geld verdienen met meerwaarde. De burgers kunnen controle uitoefenen op de kwaliteit en effectiviteit van de broncode.
Overheidssoftware maakt vaak gebruik van gesloten bibliotheken. Dat moet worden ontmoedigd. Echter, ook als gebruik wordt gemaakt van gesloten bibliotheken kan de code die de overheid schrijft, of laat schrijven, prima gepubliceerd worden. Gebruik van gesloten bibliotheken belemmert publicatie van de broncode die met belastinggeld is ontwikkelt niet.
Ook eventuele octrooien die in de broncode worden gebruikt, zijn geen belemmering op publicatie van de broncode. Derden kunnen nog steeds de kwaliteit van de broncode bepalen. In Europa zijn pure softwareoctrooien niet geldig. Binnen Europa kan broncode die de overheid publiceert dus altijd herbruikt worden. Als een overheid een document, en dus ook broncode, die volledig door de overheid is ontwikkeld, publiceert, dan is dat vrij te herbruiken door alle Nederlanders.
De kenniseconomie en de welvaart zijn sterk gebaat bij publicatie van overheidsbroncode. De gepubliceerde broncode kan als lesmateriaal worden gebruikt om leerlingen kennis te laten maken met praktijksoftware.
Alle software die wordt geschreven met belastinggeld moet gepubliceerd worden op https://broncode.overheid.nl
We moeten hier onmiddelijk mee beginnen.
Waarom zou het open source moeten zijn?
Dus geen windows en oracle meer gebruiken?
Beetje onzin het staat de overheid vrij om dat wel of niet te eisen.
Het kan zo maar duurder uitpakken als dit een eis wordt.
Niet iedere leverancier levert deze software alleen maar aan de nederlandse overheid. Het verdienmodel kan er vanuit gaan dat het ook nog (deels) ergens anders wordt verkocht.
En software van een mislukt project zal vaak niet veel nut hebben lijkt me. Anders was het project niet mislukt.
Beter is om voor een mislukt project niet te betalen en fixed price fixed date te werken.
Openbaar bestuur en openbare software. Het past zo goed samen.
Maar de overheid wil helemaal geen meekijkers en de huidige software leveranciers willen al helemaal geen lucratieve contracten mislopen als blijkt dat ze er niets van bakken.
Corne, wie heeft het hier gehad over Windows of Oracle ?
Is er een reden waarom je op MicroSoft enkel gesloten code zou kunnen draaien ? (dat zou idd wel veel zeggend en een argument tegen zijn)
Ik heb perl programma's geschreven die zonder aanpassingen op windows draaide, zelfde geld voor C#, php, java, om maar een paar oplossingen te noemen.
Je kunt je wellicht wel afvragen of je je code nog wel wil draaien op een Windows platform, maar dat is een totaal andere discussie.
Ik heb nog geen enkele goede onderbouwing (anders dan persoonlijke belangen) gezien voor het vasthouden aan vendorlockin.
De vraag luidt volgens mij of MAATWERK software niet open source zou moeten zijn. En dan kan je volgens mij niet anders concluderen dat dat zo zou moeten zijn. Leveranciers krijgen hier netjes voor betaald. Het staat ze daarnaast nog steeds vrij om producten of componenten ( maatwerk) aan te bieden. Onze ervaring is dat open source ook de kwaliteit en netheid van broncodes vaak verbeterd.
@Pascal, 08-04-2015 10:19
Gaat jouw reactie wel over mijn post? Ik ga van geen enkele veronderstelling uit jouw insinuaties uit; jij daarentegen gaat er van uit dat ik voor een softwareleverancier werk (wat ik niet doe).
Patenten zijn Engels, in Nederland hebben we het over octrooien.
Pa Va Ke heeft het juist verwoord: ik doel op het intellectueel eigendom, IP op z'n Engels.
@rest
Is Open Source het Ultieme Doel, De Heilige Graal???
De opdrachtgever moet de beschikking hebben over de ontwerpen en de broncode, daar is geen discussie over. Als de opdrachtgever dat wil publiceren, is dat aan de opdrachtgever. Geheimhouding omdat er zwakke beveiliging in zit is fout, iets niet publiceren omdat anderen dan inzicht in het intellectueel eigendom (van de overheidsdienst) krijgen valt te verdedigen.
Wat volgens mij het ultieme doel zou moeten zijn, is goede, fouvrije en werkbare software, voor een zo laag mogelijke prijs. Open source of niet: wat boeit dat?
Ik betaal belasting in mijn gemeente. Betekent dat dan ook automatisch dat ik het huis van de burgemeester zomaar in mag lopen?
Ik betaal ook loonbelasting en BTW. Betekent dat dan ook dat ik zomaar, zonder kaartje te kopen, het Rijksmuseum, waarvan de dure verbouwing mede met mijn geld mogelijk is geweest, binnen mag gaan?
Dat laatste zou ik overigens logisch vinden: een openbaar gebouw betaald van mijn belastingcenten.
Er is niks openbaars aan de Belastingdienst (want ik kan niet zomaar de belastinggegevens van anderen inzien), waarom zou dat dan wel moeten gelden voor de software van de Belastingdienst? Omdat het van publiek geld betaald is?
Het door een kamerlid opvragen van de Capgemini-broncodes en documentatie is al een vreemde exercitie (veel plezier met lezen) maar de discussie hierboven is een andere.
Het onderwerp Open Standaarden, Open Source en Open Data is al sinds jaren uitgekauwd. Zie o.a. OSOSS/NOiV.
Normen + richtlijnen + aanbevelingen zijn er al lang. Bovenstaande vraag + discussie gaan dus nergens over. Kwestie van achtergrondkennis alvorens een mening te hebben.
@Frank: Volgens mij hanteert u een eigen definitie van "Open Source".
Quote: "De opdrachtgever moet de beschikking hebben over de ontwerpen en de broncode," - Dat is dus open source. Open Source betekent niet dat heel de wereld de broncode mag hebben. Het betekent dat de gebruiker van de programmatuur ook de broncode heeft.
Zie ook de reactie van Bas, die de hamer op zijn kop slaat.