Nieuwsuur heeft tientallen notariële akten, kadastrale uittreksels, taxatierapporten, jaarverslagen, notulen, rechtbankstukken, wob-verzoeken en tot nu toe vertrouwelijke documenten rondom de aankoop van grondgebied voor het Google-datacenter onderzocht. Op basis van deze data komt het tv-programma met een reconstructie van de aankoop.
De hoofdrol van de aankoop is weggelegd voor het havenbedrijf Groningen Seaports (GSP). Dit was een overheidsinstelling, maar werd in 2013 geprivatiseerd (met wel publieke aandeelhouders). Die organisatie moest tien jaar geleden met haast nieuwe grond aankopen voor de bouw van het datacentrum van Google. Zij aasde op de grond van boer Nico Wiertsema en familiebedrijf Bakker Bierum.
Volgens Nieuwsuur voerde GSP in het geheim gesprekken met Microsoft en Google. ‘Uit de stukken van het tv-programma blijkt dat GSP niet alleen onbevoegd handelde en de ene partij benadeelde terwijl de ander bevoordeeld werd: er blijkt ook dat het toezicht op het geprivatiseerde GSP compleet faalde’, schrijft de NOS. ‘De provincie erkent desgevraagd dat het cruciale documenten, zoals het geheime contract met Bakker Bierum, niet eens meer in het provinciale archief kan terugvinden.’
Gedupeerde is boer Wiertsema. De verkoop van zijn grond werd opgezet, tot GSP de koopovereenkomst plots introk. De boer verkocht zijn grond noodgedwongen voor een bodemprijs aan Bakker Bierum. Die kon vervolgens zijn grond, inclusief het aangekochte terrein van boer Wiertsema, het met 900.000 euro winst doorverkopen aan GSP. Ook volgt in 2019 nog een miljoenenvoordeel, wanneer de provincie het stuk grond van het familiebedrijf voor acht miljoen euro tijdelijk pacht.
De gehele reconstructie valt te lezen op de website van NOS.
Reacties
Rond datacentra wordt er vaak gesjoemeld want het gaat om veel geld, maar dit lijken wel ouderwetse KVP toestanden. Selectief wordt de ene grondeigenaar, boer Wiertsema, misleid en bedreigd met onteigening namens de overheid en een andere eigenaar, één van de Bakker Bierum BV’s, wordt juist extra geld geboden en niet geconfronteerd met onteigening. Toevallig werkt één van de directeuren van Bakker Bierum tegelijkertijd ook voor het grondbedrijf van het havenbedrijf. Om de voorkeursbehandeling te verdoezelen zijn er onbevoegde koopovereenkomsten en ander contracten opgesteld, geheime side letters toegevoegd en valse notariële aktes opgemaakt. De provincie Groningen kan de belangrijkste documenten zogenaamd niet vinden ondanks dat er al een decennium lang rechtszaken lopen waar die stukken een zo’n belangrijke rol spelen.
Het gaat om transparantie en behoorlijk bestuur en om veel publieksgeld. CDA gedeputeerde Rijzebol beweert een onderzoek te willen, maar zegt bij voorbaat: 'Ik denk dat er niet zoveel mis was met de deal die met boer Wiertsema is gesloten'. Dat onderzoek moet dus maar aan anderen overgelaten worden, de Provinciale Staten. Zo’n onderzoek zou de burger een mooi inkijkje kunnen opleveren in de omgang met grote fintech bedrijven waar het vooral om fin gaat en amper om tech.