Onderwijs brengt kansen digitalisering in kaart

Het faciliteren en professionaliseren van docenten, de aansluiting op de arbeidsmarkt verbeteren, naar digitale (open) leermiddelen en evidence-based onderwijsinnovatie met ict. Dit zijn de pijlers in het nieuwe Versnellingsplan Onderwijsinnovatie. Hierin werken veertig hogescholen en universiteiten samen met de Vereniging Hogescholen, de Vereniging van Universiteiten en ict-samenwerkingsorganisatie Surf aan de kansen die digitalisering biedt voor het hoger onderwijs in Nederland.

Binnen het plan zijn acht versnellingszones vastgesteld. De eerste is het ‘faciliteren en professionaliseren van docenten’. Hierbij benadrukken de schrijvers dat docenten ondersteuning nodig hebben van specialisten op gebieden als online-didactiek, design gericht op instructies, video en sociale media.

De tweede zone betreft het ‘verbeteren van de aansluiting op de arbeidsmarkt.’ De auteurs: ‘De digitale vaardigheden van onze afgestudeerden kunnen beter. Het gaat daarbij om basis-ict-kennis, informatievaardigheid en computervaardigheden.’ Dit is te bereiken door in gesprek te gaan met de arbeidsmarkt, docenten, onderwijsdirecteuren en decanen over welke digitale vaardigheden voor welke opleiding relevant zijn en hoe deze zijn op te nemen in de curricula.  ‘Naast aandacht voor digitale vaardigheden is aandacht nodig voor digitale weerbaarheid van onze studenten en voor ethische kwesties rond digitalisering’, menen de rapporteurs.

Flexibilisering en digitale leermiddelen

De auteurs noemen als derde versnellingszone ‘flexibilisering van het onderwijs’. Het is daarbij essentieel om tot standaardisatie te komen. ‘Flexibilisering van het onderwijs is een trend: modularisering, microcredentialing, online afstandsonderwijs, mengvormen van face-to-face en online onderwijs komen steeds meer voor. Voor instellingen die willen flexibiliseren liggen er concrete vraagstukken. Eén van de uitdagingen daarbij is de noodzaak tot standaardisering om flexibilisering mogelijk te maken.’
Een volgende stap naar onderwijsinnovatie met ict is volgens de schrijvers de overgang naar ‘digitale (open) leermiddelen’ (versnellingszone vier.). ‘Beschikbaarheid van digitaal leermateriaal heeft een enorme impact op het flexibeler kunnen aanbieden van onderwijs. Een eerste stap is hierbij dat docenten hun eigen werk onder een open licentie aan gaan bieden. Daarnaast willen we ook de verplichte en aanbevolen literatuur die via uitgeverijen komt kunnen aanbieden. SURF is daarnaast in gesprek met uitgeverijen om een abonnementsmodel te ontwikkelen dat studenten directe digitale toegang biedt tot verplichte literatuur.’

Studiedata, onderwijsinnovatie en EdTech-bedrijven

Als vijfde pijler wordt het ‘veilig en betrouwbaar benutten van studiedata’ genoemd. ‘Doordat studenten steeds meer online leren, zijn er steeds meer data beschikbaar. Voor een goed inzicht in studievoortgang is het combineren van data uit verschillende bronnen nodig. Uitwisselingsstandaarden en nationale afspraken over informatiebeveiliging spelen hierbij een cruciale rol.

Als zesde innovatiezone wordt ‘evidence-based onderwijsinnovatie met ict’ genoemd. Om dat te bereiken, willen de onderzoekers ‘onderzoekscapaciteit en aandachtsgebieden naar de effectiviteit van onderwijsinnovatie met ict bundelen en zorgen voor een vertaling van onderzoeksresultaten en een verbinding naar de onderwijspraktijk.’

Als zevende punt noemen de schrijvers de samenwerking met zogenaamde edtech-bedrijven (educatietechnologie). Ze willen hierbij zorgen voor ‘infrastructurele randvoorwaarden voor het samenwerken met leveranciers en startups, zodat instellingen de innovatiekracht van edtech-bedrijven beter kunnen benutten.’

Tot slot benadrukken de auteurs dat onderwijsinstellingen ‘gezamenlijk moeten koersen op versnelling’. Het gezamenlijke Versnellingsplan is hier een voorbeeld van. ‘De leden van het versnellingsteam zijn bestuurders van universiteiten en hogescholen. Zij dragen en sturen de  transitie van het hoger onderwijs, inspireren collega’s en zorgen voor een internationale profilering van het Nederlands hoger onderwijs op het gebied van onderwijsinnovatie met ict.’