Dit bleek tijdens het hoofdlijnendebat Digitale Zaken in de Tweede Kamer. Vorig jaar kwam een voorzichtige schatting uit op 5,7 miljard euro aan uitgaven aan ict-systemen. Aan externe inhuur werd bijna een miljard euro besteed, aldus het SP-kamerlid Renske Leijten. Volgens haar ontbreekt het vanuit alle ministeries aan een overzicht van de investeringen in nieuwe ict-technieken. Door inzage te krijgen in de budgetten voor digitalisering, kan de Kamer zien of de juiste prioriteiten worden gesteld. Ook is dan eerder zichtbaar of ministeries dubbel werk verrichten dan wel een bundeling van activiteiten mogelijk is.
Na de zomervakantie presenteert staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitale Zaken) een werkagenda met alle activiteiten die het kabinet op digitaal gebied gaat ondernemen. Op nieuwe ontwikkelingen zoals digitale identiteit, e-overheid en toegankelijkheid moet een antwoord worden gevonden.
Discriminatie
De Kamer dringt er in een motie bij de regering op aan om eens duidelijk aan te geven welke principes en waarden nu leidend zijn bij de inzet van digitale technologie. Rondom digitalisering moeten allerlei (politieke) keuzes worden gemaakt. Om tot een eenduidig beleid te komen, dient de regering aan te geven wat ze werkelijk belangrijk vindt.
Zorgen maakt de Kamer zich om discriminatie door algoritmen. Een Kamermeerderheid wil de overheid en bedrijven verplichten concrete waarborgen te hanteren die dit soort discriminatie voorkomen.
Van Huffelen gaat in ieder geval kaders te stellen voor algoritmen. Zo wil ze vastleggen voor welke problemen die reeksen instructies mogen worden ingezet. Belangrijk ook is te bepalen welke gegevens erin mogen staan. Verder is de staatssecretaris bezig het toezicht hierop in te richten. Een algoritme-waakhond wordt in 2023 ingesteld. Eind dit jaar moet de vormgeving rond zijn. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt deze taak toebedeeld, maar zal moeten samenwerken met de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en het Agentschap Telecom. Deze instanties mogen elkaar niet voor de voeten gaan lopen.
Register
Er komt ook een register van de algoritmen die in gebruik zijn. Eind dit jaar moet een eerste aanzet daartoe klaar zijn. Dan moet helder zijn wat er in een algoritme staat, hoe dat werkt, welke data daarin worden gebruikt en welke wettelijke basis daarvoor geldt. Van Huffelen noemde het voorbeeld van de studiefinanciering. Het hele traject van besluitvorming door de uitvoeringsorganisatie Duo is daarbij te volgen. Het is geen zwarte doos. De Tweede Kamer hoeft ook niet bang te zijn dat algoritmen automatisch gaan beslissen of iemand een uitkering of subsidie krijgt. Volgens Van Huffelen zal er altijd een mens tussen zitten.
De staatssecretaris beseft dat wetgeving nodig is. Maar het is de vraag hoe we dat in Europees verband gaan doen. Van Huffelen: ‘Sommige algoritmen worden niet in Nederland gemaakt, maar hier wel toegepast.’
Een Kamermeerderheid schaarde zich achter een motie van Renske Leijten (SP) en Queeny Rajkowski (VVD). Zij willen dat Nederland zich bij de EU-onderhandelingen hard maakt voor nationaal toezicht op en nationale toepassing van algoritmen, ondanks de aanwezigheid van een Europese markt.
Een andere opdracht die de regering richting Brussel meekrijgt, is end-to-end-encryptie in stand te houden. Nederland mag van de Kamer EU-voorstellen die dat onmogelijk maken, niet steunen. Ook moet de Nederlandse regering ervoor zorgen dat EU-verordeningen concrete anti-discriminatiebepalingen krijgen. Verder wil de Kamer een onderzoek naar de mogelijkheden om discriminerende algoritmen en it-systemen buiten werking te stellen.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft de problemen met het bellen over 4G (voice over long-term evolution, volte) in EU-verband aangekaart. Niet alle 4G-telefoons zijn in staat tot ‘gewone’ spraaktelefonie via 4G. Met het uitfaseren van 2G/3G wordt dit probleem groter. Je kunt natuurlijk wel via WhatsApp of Messenger bellen maar die diensten bieden geen toegang tot noodnummers zoals 112. Het is allerminst zeker dat de telecomindustrie dit probleem oplost. Vandaar dat EZK zich nu tot Brussel heeft gewend.
Reacties
Lijkt me een redelijk forse overschatting door de TK van wat ze met die overzichten kunnen bereiken. Daarvoor is het véél te veel en véél te complex...
Of is het de bedoeling om complexe materie plat te slaan in een boekhouding welke wel begrepen wordt door de MBA managers die ons land besturen? Ik denk dat ze zoiets als een Rijks ICT-dashboard willen om op de begroting te kunnen sturen, het cijferfetisjisme wat niet kijkt naar het rendement.