TSV was bedoeld als tijdelijke vervanger van de Fraude Signalering Voorziening (FSV), een werkproces en softwaretoepassing waarmee belastingambtenaren onrechtmatig persoonsgegevens verzamelden en verwerkten om fraude bij belastingaangiften op te sporen.
Personen van wie fraude werd vermoed, kwamen op een zwarte lijst terecht en moesten soms tienduizenden euro's terugbetalen, zelfs als dit onterecht was. De tool baseerde zich in veel gevallen op verkeerde en gedateerde gegevens en ging uit van twijfelachtige selectiecriteria. De AP hekelde de zwarte lijst en legde de Belastingdienst afgelopen april een recordboete op. De FSV was al stilgelegd in februari 2020.
Kritiek
Naar aanleiding van de brede maatschappelijke kritiek op de FSV, ontwikkelde de fiscus een nieuw proces en een nieuwe applicatie: de TSV. De interne beoordeling van gegevensbeschermingseffecten daarvan is voorgelegd aan de AP, die hierop dus niet te misverstane kritiek heeft.
Het is vrij uitzonderlijk dat de AP een advies uitbrengt, terwijl om een beoordeling werd gevraagd. De toezichthouder raadt aan een totaalbeeld op te stellen van alle risico's voor alle betrokkenen in de hele verwerkingsketen, binnen en buiten de Belastingdienst, en niet alleen binnen de TSV. Ook adviseert de AP om te checken welke verwerkingen nadere wettelijke borging vereisen en om deze vervolgens te regelen.
Het is een stevig advies dat momenteel wordt bestudeerd, aldus verantwoordelijk staatssecretaris Marnix van Rij (CDA) in een brief aan de Tweede Kamer (pdf). Tot die tijd stopt de fiscus met de voorbereidingen van de implementatie van het fraudesignalenproces via TSV en start het niet op.
Rechtvaardiging
Dat laat onverlet dat belastingambtenaren belastingaangiften controleren en selecteren op basis van 'aantoonbaar relevante en objectief gerechtvaardigde' criteria, meldt de staatssecretaris. 'Risicoselectie in het toezicht blijft nodig. Door middel van risicoprofielen kan onderscheid worden gemaakt tussen groepen burgers om te bepalen waar extra toezicht nodig is (...) Discriminatie is en blijft verboden, maar niet elk onderscheid is discriminerend, wanneer er een rechtvaardigingsgrond voor is.'
Reacties
Inderdaad is het vreemd dat een toezichthouder een advies uitbrengt, dat is een dubbele pet welke de onafhankelijkheid van de toezichthouder in twijfel trekt. En ik trek maar even aan de bel omdat juist hier zoveel ophef over is door een toeslagenschandaal. Een debacle waarover een kabinet struikelde en nu loopt iedereen op eieren omdat de problemen nog altijd niet opgelost zijn. Niet in de laatste plaatst doordat elke slager in de keten zijn eigen vlees keurt waardoor het een circus van ambtelijk vingerwijzen is geworden waar de gedupeerden niet beter van worden. Wat betreft deze mallemolen kan ik me wel vinden in het advies van AP hoewel ik nog vragen heb over zoiets als de wettelijke borging te initiëren. Dat advies impliceert een omissie in de huidige keten welke het vertrouwen in de rechtsstaat ondermijnt.