De wereld verandert zo snel dat onze traditionele manier van denken en ontwerpen niet altijd meer toereikend is. Vaak werkt het goed. Maar als het niet werkt, staan we met lege handen. Wat nu? Het aanvullen van ons traditionele denken met ‘design-denken’ zou enorm waardevol kunnen zijn – om het beste uit verandering en technologie te halen.
We zijn gewend om problemen op te lossen door te onderzoeken wat er aan de hand is en vervolgens manieren te vinden om de oorzaak weg te nemen. Maar dit is niet altijd gemakkelijk: er kunnen bijvoorbeeld vele oorzaken zijn of de oorzaak is niet zomaar weg te halen. In dit soort gevallen kunnen we weinig met onze natuurlijke manier van problemen oplossen. De focus op fouten en problemen brengt daarnaast ook vaak met zich mee dat er alleen naar die dingen gekeken wordt die problematisch genoeg zijn om onze aandacht te trekken. Hierdoor missen we verbeteringen in de vele gebieden die al goed zijn, maar die nog beter kunnen.
Naast onze probleemgerichtheid, kijken ook vooral naar het verleden, naar ‘what is'. Logisch, want zo hebben we het geleerd en onze informatie is afkomstig uit het verleden. Er is niets mis met het verleden, maar als we net zoveel tijd zouden besteden aan het denken vanuit de toekomst, zou het er heel anders uitzien. In plaats van alleen maar kijken naar ‘what is', zoeken naar iets wat er nog niet is: ‘what can be'.
Technologie met waarde
Er is een verborgen hoop dat op een of andere manier technologie (en met name ecm!) al onze problemen zal oplossen. En we denken vaak dat als iets goed is, meer ervan automatisch beter is. Communicatie is goed, dus meer communicatie is beter. Technologie is goed, dus meer technologie is beter. In de praktijk is dit lang niet altijd het geval. Technologie op zichzelf levert waarde, maar wat wordt er nou eigenlijk geleverd? Bijvoorbeeld: er wordt gezegd dat 90 procent van de mensen 95 procent van de mogelijkheden van videorecorders niet gebruikt. Of kijk naar de vele mogelijkheden van MS Word en het beperkte gebruik ervan in de praktijk. De technologie is er, maar de waarde is er niet.
Denken vanuit design gaat over denken vanuit waarde. Het is jammer dat het woord design vooral geassocieerd wordt met grafisch design, kunst, mode. Dit maakt dat design vaak wordt gezien als iets dat niet essentieel is; meer een toegevoegde (esthetische) waarde. Het gaat om iets anders. Om aan te sluiten bij de bovengenoemde voorbeelden is eenvoud bijvoorbeeld een steeds belangrijkere waarde geworden, nu de wereld steeds complexer wordt. Technologie kan prachtige waarden leveren, maar als het te ingewikkeld is om te gebruiken, dan is de waarde waardeloos.
Design-denken
Design-denken betekent dus uitgaan van de waarden die het ontwerp zou moeten leveren. Dat is lastig, want het is makkelijker om fouten of gebreken te benoemen dan nieuwe waarden die nog niet bestaan. Zo zitten we nu eenmaal in elkaar, we reageren op wat we weten en hebben ervaren. Een weg vooruit ontwerpen is een ander soort denken: in ‘what can be' in plaats van ‘what is'.
Als ik kijk naar de wereld nu en mijn eigen praktijk, denk ik dat de aanvulling van een andere manier van denken, zoals design-denken, erg waardevol kan zijn. Domweg omdat onze traditionele manier niet altijd meer toereikend is. We kunnen zoeken naar manieren om wat we nu doen beter te doen, of we kunnen de manier waarop we dingen doen veranderen.
Toepassing in de praktijk?
In deze bijdrage heb ik geprobeerd om een globaal beeld te schetsen van het design-denken, onder andere geïnspireerd op het boek het boek 'New Thinking for the New Millennium', van Edward de Bono.
Ik ben bezig met een onderzoek naar ‘andere manieren van ontwerpen van ict-systemen' en hierin speelt het design-denken een belangrijke rol. Hierover zijn al vele boeken verschenen en het wordt bij organisaties over de hele wereld toegepast, maar het lijkt nog niet echt te zijn doorgedrongen in de ict-wereld. Maar mogelijk zie ik iets over het hoofd?
In my opinion, design (and design thinking) takes an attitude to quality, perseverance in delivering a satisfactory solution (and not being easily satisfied 😉 and time.
It’s easier, faster and cheaper (in the short term) to patch a visible issue, rather than taking the time to holistically look at the system and improve it.
This is also usually expected by the business, because time spent in thinking and researching is often seen
as not productive: the benefits are far away in the future and cannot be put on the market here and now.
We have come to accept systems flaws as a fact of life and we adapt to them; should it be like this, or
is there a better way? As long as cost and profit are the main factors driving systems design, instead of simplicity, ease of use and reliability (just to name a few), design thinking will not become mainstream.
Or do I miss something? 🙂
“Denken vanuit design is denken vanuit waarde”.
En dan wordt het tricky.
Twee voorbeelden uit het dagelijks leven:
1. Snelweg, matrixborden, informatie.
Voorheen met meldingen als “tot knp. diemen filevrij”, of “tot knp. diemen file 5 km”. Nuttig, alleszeggend over te verwachten verkeerssituatie.
Tegenwoordig meldingen als “tot knp. diemen 7 min.”. P’don?
Na 20 jaar heb ik heb nog steeds geen idee welke tijd ik in principe nodig heb voor dat stukje. Interesseert me ook voor geen meter. Ik ben een automobilist en geen administrateur. Non-informatie op een prachtig bord, zolang de nominale waarde er niet bij staat. Leuk bedoeld, maar voor de verkeerssituatie net zo nuttig als de beursberichten.
2. Nieuw tv-toestel, snaarstrak beeld, aansluiting op koffiezetapparaat voorbereid.
Aanpassen geluidsvolume, en dan begint de pret.
Een balk van een halve meter onder in beeld over de volle breedte van het toestel, met een visuele weergave van het geluidsvolume. Ondertiteling weg, bij voetbal het halve team buitenspel etc. Toegegeven, de beeldkwaliteit blijft snaarstrak en je weet dat na een minuut de balk automatisch weer verdwijnt.
Alleen stam ik nog uit een tijd, dat je geluid beoordeelde met je oren. Some habits die hard.
Het wachten is nu op een design-denkende Jap, die zorgt dat mijn tv mij een sms stuurt met daarin de status van mijn geluid. De techniek is er klaar voor, ik zit er niet echt op te wachten, maar ik geef die Jap 3 jaar de tijd om mij gelijk te geven. Moet kunnen.
Design-denken ontaardt gemakkelijk in het aanbrengen van oplossingen voor problemen die er niet zijn. Het begon ooit met het accepteren van de 80/20-regel voor MS Word als een voldongen feit. Take it, or leave it.
Wat was er mis met reactief handelen voor een acute fase met beperkte resources? En proactief ontwerpen met regelmatige terugkeer naar de vraag: “Waar ging het ook weer over?”. Zo dicht mogelijk blijven bij de kern van het probleem. En is er geen probleem, dan wordt ook niet om een oplossing gevraagd. Maar dat was weer slecht voor de economie, dus blijven we achter onze eigen staart aanrennen.
ICT is een self-fulfilling prophecy. En design-denken is helemaal niet nieuw; vraag dat maar aan Microsoft.
Wat is daar nieuw? KISS is een term die 20 jaar geleden ook in de ICT rondging en nog steds aktueel is, Keep IT Simple and Structured.
Dan kan iedereen daar een wollig verhaal omheen breien en over “design” beginnen maar feit is dat simpele oplossingen, die werken, graag gebruikt worden.